Lektsiya 19. Tema. Zarafshan ekonomikalıq rayonı hám quramlıq bólimlerinıń sıpatlamasi Jobası

Sotsiallıq tarawlardiń rawajlaniwi hám aymaqlıq dúziliwi. Samarqand wálayatinda materiyallıq islep shig’ariwda jámi isshi hám xizmetshilerdiń 33,2 % (436 miń adam) bánt. 2013-jılda kótere sawda aylanisi bir adamg’a esaplag’anda, Bulung’ur, Paxtashi, Payariq rayonlarında joqari, Ishtixan, Kattqorg’an, Qushrabat hám Taylaq rayonlarında bolsa tómen. Soni itibarg’a alıw kerek, úlken qalalarda awıl rayonları xalqi óziniń sotsiallıq tarawlarg’a bolg’an talapların kóprek qońisi oraylarda qanaatlandiradı. Wálayatta hár bir adamg’a 14,3 kv m úy-jay tuwri keledi. Bul kórsetkish Taylaq, Samarqand, yag’niy tikkeley wálayat orayina tutas aymaqlarda jaqsi. Úy-jay menen táminleniw dárejesi pás aymaqlar Ishtixan, Urgut, Bulung’ur rayonları. Aymaq xalqiniń tábiyiy gaz benen táminlew dárejesi wálayatta ortasha-84,3%. Den-sawlıqti saqlaw sistemasında jámi 125 shólkem bar. Olardiń kópshiligi byudjetten qarji ajratilg’an. Hár 10000 adamg’a tuwri keletin nawqas orınları-41,4. Ambulatoriya-poliklinikaları 625, hár 10 miń adamg’a tuwri keletin quwatlilıq yaki siymlilıq bir smenada 115 qatnawdi quraydi. Bunday salistirmali kórsetkishler shipakerler boyinsha 26 orta med isshiler sani -80 adam.
Transport hám sirtqi baylanisları. Samarqand wálayati mámleketimizdiń orayinda jaylasqanlig’ı sebepli, ol qolay transport geografiyalıq ornina iye. Bul jerde transshegarali áhmiyetke iye xalıqaralıq hám mlliy temir hám avtomobil jolları bar. Respublikamizda birinshilerden bolip, Tashkent-Samarqand bag’darindag’ı tez júrer “Registon” hám mustaqillıqtiń 20-jıllig’ı qarsańinda iske túsirilgen elektrlestirilgen temir jol hám Afrasiyob tezjúrer poezdleri qatnawi dúzilgen. Samarqand qalasında aerport hám xalıqaralıq áhmiyetke iye bolip, oniń erkin ekonomikalıq zona quriw imkaniyatları bar. Aymaqlıq tárepten eksporttiń 41,7% Samarqand qalasi táminleydi. Awıl rayonlarınan Taylaqtiń eksport imkaniyati úlken-12,8%. Sonday-aq Pastdarg’am-11,2, Samarqand-10,6%, Urgut-8,6%, Bulung’ur-6,0%, Jomboy-4,13 % rayonlarıda bul hárekette aktiv qatnasadı. Nurabat, Narpay, Aqdarya hám Qushrabat rayonlarında bolsa 2013-jılda ekport kólemi júdá kishi bolg’an. Importtiń 41,6% Samarqand qalasına, 24,2 % Jomboy, 8,0% Taylaq, 7,8% Urgut, 5,6% Samarqand rayonlarına tuwri keledi. Eń az kórsetkishler -Narpay, Paxtashi, Aqdarya hám Payariq rayonlarına tán.