Лекция Лейкоцитлар патологияси

I-синф–ўзак полипотент ҳужайралар бўлиб, барча қон ҳужайраларнинг ўтмишдоши ҳисобланади.
II-синф–қисман детерминлашган, полипотент ҳужайралар.
III-синф–унипотент ўтмишдош ҳужайралар
Бу уччала синф ҳужайраларни, морфологик ва цитохимик усуллар билан ҳам бир-биридан ажратиб бўлмайди, шунинг учун, улар умумий, морфологик шаклланмаган ҳужайралар деб номланади.
IV-синф–пролиферацияланган ҳужайралар, ушбу ҳужайраларда морфологик ва цитокимёвий белгилар мавжуд. Ушбу синфга бласт (плазмобластлар, монобластлар ва б.қ.), проҳужайра (проплазмоцитлар, пронормоцитлар ва б.қ.), цит (миелоцит, нормоцит ва б.қ.) формалари киради.
V-синф–етилаётган ҳужайралар.
VI-синф–етук ҳужайралар.
Лейкозни келтириб чиқарувчи ҳужайралар пролиферация хусусиятини албатта сақлаб қолган бўлиши зарур, шундан лейкоз, I-IV-синф ҳужайралардан юзага келади. V-VI-синф ҳужайраларни, лейкоз ҳужайраларга, трансформацияланиши рўй бермайди, чунки бу вақтда ушбу ҳужайралар, бўлинишга жавобгар структураларини йўқотиб улгуради.
Лейкозларни кўриб чиқишдан олдин, ўткир ва сурункали лейкозлар патогенезини асосий моҳиятини билиш лозим. Ўткир лейкозда, лейкоз ҳужайралар ҳаддан ташқари кўп бўлиниш ҳусусиятини намоён қилган холда, умуман етилиш хусусиятини йўқотган бўлади, бироқ сурункали лейкозда, лейкоз ҳужайралар ҳаддан ташқари кўп бўлиниш хусусияти билан бир қаторда, етилиш хусусиятини ҳам сақлаб қолади.
Ўткир лейкозлар
Ўткир лейкозлар алейкемик ва лейкопеник куринишида кечади, мисол тариқасида, энг кўп амалиётда учрайдиган икки турини кўриб чиқамиз.
Ўткир миелобласт лейкози
Ушбу лейкоз билан асосан, ёш ва ўрта ёшдаги инсонлар оғрийди. Касаллик номидан ҳам маълумки, унинг манбаи миелобластлар бўлиб, ушбу ҳужайралар шаклланиш хусусиятини йўқотади ва қуйидаги ўзига хос қон картинасини юзага чиқаради.
1. Лейкоз миелобластлари доимо бўлинади ва қонга тушади, периферик қонда кўплаб миелобластларни учратиш мумкин.
2. Ушбу даврда қизил кўмикда, нормал қон ҳосил бўлиши сақланиб қолганлиги учун, периферик қонда метамиелоцит, таёқча ядроли ва сегмент ядроли нейтрофиллар ҳам учрайди.
3. Периферик қонда лейкоцитларни переходной (ўтувчи) формалари учрамайди, маълумки, нормада миелобластлардан промиелоцит ва миелоцитлар ҳосил бўлиши керак, шу лейкоцитлар, ушбу лейкозда, периферик қонда бўлмайди, бундай холат лейкемик жарлик(провал) деган номни олган. Бу холат қуйидагича тушунтирилади: лейкоз миелобластлар кўрсатилган ҳужайраларга шакллана олмайди ёки қизил кўмикда нормал қон ҳосил қилиш ўчоқлари, қонга промиелоцит ва миелоцитларни чиқармай, “тутиб” қолади.