Lekciya Kompyuter tarmaqları hám tarmaq texnologiyaları

Regionallıq tarmaqlar (Metropolitan Area Network, MAN)–qala hám oblastlar dárejesinde kompyuterlerdi hám lokal tarmaqlardı arnawlı baylanıs yamasa telekommunikaciya kanalları arqalı óz-ara baylanısqan lokal tarmaqqa qaraģanda úlkenirek tarmaqlar jıyındısı.
G lobal tarmaqlar (Wide Area Network, WAN) - ózine pútin dúnya kompyuterlerin, abonentlerin, lokal hám regionallıq tarmaqların telekommunikaciya (kabelli, sımsız, jasalma joldas) baylanısları arqalı baylanısqan iri xalıq aralıq tarmaq. Ol bir-birinen geografiyalıq uzaq aralıqlarda jaylasqan kompyuterlerdi birlestiredi, lokal tarmaqlardı birlestiredi. 7.3-súwret. Global tarmaqtıń payda etiliwi
2. Tarmaq túrleri hám topologiyaları
Tarmaq topologiyası (grekshe topos - orın) — tarmaq konfiguraciyasın xarakterlew usılı, jaylasıw hám tarmaq qurılmaların biriktiriw sxemesı.
Lokal tarmaq tómendegi strukturalarģa bólinedi: «Shinasıman» (bus network) - topologiya, «Juldızsıman» (Star Network) - topologiya, «Xalqasıman» (ring network) - topologiya.
Global tarmaq strukturası bul «Daraxsıman» topologiya;

7.4-súwret. Juldız topologiyasında kompyuterlerdiń jalģanıwı


Juldızsıman topologiya (Star Network) — kompyuter tarmaģınıń tiykarģı topologiyası, onda barlıq kompyuterler oraylıq túyinge (ádette tarmaq konsentratorı) baylanısqan. Olar tarmaq segmentin payda etedi. Abzallıqları: bir is stanciyasınıń isten shıģıwı tarmaqtıń islewine tásir etpeydi; tarmaqtıń jaqsı masshtablastırılģanlıģı; tarmaqtaģı nasazlıqlardı ańsat izlew; tarmaqtıń joqarı ónimdarlıģı (eger durıs joybar qılınģan bolsa); Qolaylı administraciyalastırıw múmkinshilikleri.
Kemshilikleri: oraylıq konsentratordıń isten shıģıwi pútin tarmaqtıń (yamasa segmenttiń) isten shıģıwına alıp keledi; tarmaqtı montajlawda basqa topologiyalarģa qaraģanda kóbirek kabel ketedi; tarmaqtaģı (yamasa segmenttegi) isshi stanciyalar sanı oraylıq konsentratordaģı portlar sanı menen shegaralanģan.