Кompyuter injineringi (ат servis) bakalavr bag’darı 4-kurs (sirtqi bólim) studenti

O’ZBEKSTAN RESPUBLİKASI MUXAMMED АL-ХОRAZМİY ATINIDAG'I
TASHKЕNТ İNFORMАTSİОN TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
NO’КİS FİLİАLI KОMPYUTЕR İNJİNЕRİNGİ
Кompyuter injineringi (АТ servis) bakalavr bag’darı 4-kurs (sirtqi bólim) studenti




INDIVIDUALNIY PROEKTLERDI BÓLISTIRIW.

Tema: Lokal kompyuter tarmaqlarin strukturalaw, kommunikatsion lokal tarmaqlar,kóprik hám kommutatorlardiñ islew jónelisleri. Kommutatorlardiń arxitekturasi hám konstruktiv isleniwleri. Virtul lokal tarmaqlar.

Оrınlag’an:
Qabillaģan:

Tema: Lokal kompyuter tarmaqlarin strukturalaw, kommunikatsion lokal tarmaqlar,kóprik hám kommutatorlardiñ islew jónelisleri. Kommutatorlardiń arxitekturasi hám konstruktiv isleniwleri. Virtul lokal tarmaqlar.

Mazmuni.

Kompyuter tarmaqlarınıń payda bolıw sebeplerinen biri resurslardan sheriklikte paydalanıw, bólek kompyuter múmkinshiligin keńeytiw bolıp tabıladı. Tarmaq arqalı paydalanıwshılar bir waqittiń ózinde birdey maǵlıwmat hám fayl nusqaları, ámeliy programmalar menen islewi múmkin. Bul jaǵday informaciya tasıwshılardaǵı jaydı tejeydi. Bunnan tısqarı, printer, skaner, modem, lazer disklar kompleksiniń birgelikte isletiliwi qosımsha aqshanı asıraydı.

Tarmaqtan paydalanǵande informaciyanı saqlaw isenimliligi artadı, sebebi júdá ápiwayı usılda qımbatlı informaciyalardı qayta nusqalaw múmkin hám bólek paydalanıwshılar ortasında informaciya almaslawģa boladi. Tarmaq paydalanıwshılar sorawi sáwlelendiriledi, bir waqtıniń ózinde informaciyadan kóplegen klientler paydalanıw imkaniyatın beredi.

Kirisiw.

Apparat apparatları hám tarmaq programma támiynatı arqalı óz-ara bir-birleri menen sáykes isley alatuǵın kompyuterler kompleksiga tarmaq deyiladi.

Tarmaqlardı túrli normalarǵa kóre klasslarǵa ajıratıw múmkin. Bular :
1) ótkeriw qábileti, yaǵnıy maǵlıwmatlardı tarmaqqa uzatıw tezligine muwapıq :

• 
  -tómen 100 Kbit/ s ge shekem ;
  
• 
  - orta 0, 5-10 Mbit/s ge shekem ;
  
• 
  -joqari 10 Mbit/s den artıq.
  

2) uzaq kommunikatsiya tarmaqları menen islew tezligi, olardıń fizikalıq ólshewine muwapıq :

- LAN ( Local-Area Network) lokal tarmaq (bir ofis, jay ishindegi baylanıs );
- CAN (Campus-Area Network) -kampus tarmaq, bir-biri menen telefon yamasa modemlar menen jalǵanıw, biraq jeterlishe bir-birlerinen uzaqta jaylasqan kompyuter lokal tarmaq ;
- MAN (Metropolitan-Area Network) úlken tezlik penen baylanıs uzatıw (100 Mbit/s) múmkinshiligine, úlken radiusqa (bir neshe on km) informaciya uzatıwshı keńeytirilgen tarmaq ;
- WAN (Wide-Area Network) keń masshtablı (regionlıq ) arnawlı apparat hám programmalar menen támiyinlengen bólek tarmaqlardı birlestiruvchi iri tarmaq ;
- GAN (Global-Agea Network) global (xalıq aralıq, kontinentleraro) tarmaq ;

3) tarmaq túyinleri túri boyınsha (túyin - esaplaw tarmaqları hám olardıń bólek elementleri jalǵanǵan jayı ). Basqasha aytqanda, túyinge jeke, mini- hám úlken kompyuterler, bólek tarmaq da kiredi. Mısalı, ulıwma paydalanıw. Tarmaqlarıdaǵı bólek kompyuterler (basqashasına olardı stanciyalar dep da júrgiziwedi) túyinlerge mısal bola aladı. Onsha úlken bolmaǵan bólek tarmaqlar kampus tarmaǵı ushın túyin boladı.

4) túyinler munasábetine kóre:
- birdey reńli (peer -to-peer), onsha úlken bolmaǵan, birdey poziciyaǵa iye kompyuterler (bul erda hámme kompyuterler de «mijoz», yaǵnıy tarmaqtıń ápiwayı paydalanıwshısı, da «server», yaǵnıy tarmaq paydalanıwshılarına xizmet kórsetiwdi támiyinleytuǵın bolıwı múmkin). Macalan, WINDOWS 95 OS tarmaǵı tarqatılǵan (Distributed) tarmaqlar. Bunda serverler tarmaq paydalanıwshılarına xızmet kórsetedi, biraq tarmaqtı basqarmaydı ;
-server (Server based) yamasa oraylasqan basqarıwǵa iye tarmaqlar. Bul jerde tarmaqtıń bas elementi server bolıp tabıladı. Qalǵan túyinler serverdiń resurslarınan paydalanıwı múmkin (mısalı, Novell NetWare, Microsoft LAN Mananger hám basqalar ).
5) tarmaq operatsion sistemaların isletiw boyınsha (tarmaq OS):
gomogenli - hámme túyinlerde birdey yamasa jaqın operatsion sistemalardan paydalanıladı (mısalı, WINDOWS OS tarmaǵı );
geterogenli - bir waqittiń ózinde bir neshe tarmaq operatsion sistemaları isletiledi (mısalı, Novell NetWare hám WINDOWS).