Laboratoriya ishi №13 mavzu: metall va uning qotishmalarini metall elektrodlar bilan elektr yoy yordamida suyultirib dastaki payvandlash

G/As. 
Odatda, 
a
n
= 
8—12 
G/As. bo‘ladi; I —payvandlash toki, A;
t 
— payvandlash vaqti, s. 
 
Payvandlash elektrod simlari va ularning qoplamalari 
GOST 2246-70 ga ko‘ra payvandlash elektrod simlarining 77 ta markasi bo‘lib, 
ularning 6 tasi masalan, СвO8, СвO8A, СвO8ГA va boshqalar kam uglerodli po‘latlarni, 30 
tasi masalan, Св18ГС, Св10X5M va boshqalar legirlangan po‘latlarni va 41 tasi masalan, 
5НМФ, Св12X11, СвO8X18Н9T va boshqalaridan ko‘p legirlangan po‘latlarni 
payvandlashda foydalaniladi. Elektrod simlar markalaridagi Св—payvandlash simi 
ekanligini, undan keyingi birinchi raqam uglerodning yuzdan shuncha ulush foizini, 
raqamlardan keyingi harflar masalan, X — xromni, H— nikelni, T — titanni, M — 
molebdenni undan keyingi keluvchi raqamlar shu elementdan shuncha foiz borligini 
bildiradi. Shuningdek, cho‘yanlarni payvandlashda quyma cho‘yan chiviqlardan, alyuminiy 
qotishmalarni payvandlashda AK, АД, АМг markali simlardan foydalaniladi. Ma’lumki, 

---

Muallif: 
L.O.Daminov 
metallarni payvandlashda sifatli choklar olish uchun ularning sirti maxsus tarkibli 
qoplamalar bilan qoplanadi. Elektrod qoplamalarni qalinligiga, chokning mexanik 
xossalariga, ishlatish joyiga va bo‘lak ko‘rsatkichlariga ko‘ra ajratiladi. Qoplamalarning 
qalinligiga ko‘ra ularni yupqa va qalin xillarga ajratiladi. Yupqa qoplamalar qalinligi 
0,1—0,3 mm oralig‘ida bo‘lib, tarkibi yolg‘iz ishqoriy metallardan, masalan, 80—85% bo‘r, 
20—15% suyuq shishadan iborat bo‘ladi. Eng oddiy qoplamali elektroddan yoy 
barqarorligini ta’minlash maqsadida foydalaniladi. Qalin qoplamalar qalinligi 0,7—2,5 mm 
oralig‘ida bo‘lib, tarkibida shlak ajratuvchi moddalar sifatida marganes ruda, rutil, kalsiy 
ftorid, marmar va boshqalar, gaz ajratuvchi moddalar sifatida kraxmal, sellyuloza, magnezit 
va boshqalar, chokdagi oksidlardan metallni qaytaruvchilar sifatida ferromarganes, ferro-
silitsiy, ferrotitan va boshqalar, legirlovchilar sifatida ferroxrom, ferrotitan va boshqalar 
kiritiladi va ularni o‘zaro bog‘lovchi sifatida suyuq shishadan foydalanadi. 
Elektrodlarni ishlatilishiga ko‘ra tubandagi tiplarga ajratiladi: 
1.
Konstruksion po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan elektrodlarga Э38, Э40, Э42 va 
boshqa turdagi elektrodlar kiradi. Bu yerda Э harfi elektrod ekanligini, undan 
keyingi raqamlar bostirilgan chokning cho‘zilishga mustahkamligini bildiradi. 
2.
Legirlangan po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan elektrodlar: Э-09M, Э-
05X2M,Э-ЮX5MФ va boshqalar.
3.
Ko‘p legirlangan po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan elektrodlar: Э- 12X13,
Э-06X13Н, Э-10X17T va boshqalar. 
Chok tuzilishiga ko‘ra ularni austenit klass po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan 
elektrodlarni