Fan: Matematika. Sinf: Mavzu: O'nli kasrlarning

• Fan: Matematika .
• Sinf: 5.
• Mavzu:
• O'NLI KASRLARNING
• XONA BIRLIKLARI.

Darsning maqsadi.

• Tarbiyaviy: O’quvchilarga aqliy va axloqiy tarbiya berish,
• ota-ona oldidagi o’z burchlarini chuqur tushunadigan, bilmli va erkin
• fikrlay oladigan ma’naviy barkamol inson ruhida tarbiyalash;
• Ta`limiy: umumta`lim mahoratini shakllantirish, ijodiy qobiliyatini
• o`stirish, o’nli kasrlar haqidagi tushunchalarni mustahkamlash,
• yangi mavzuni tushuntirish, aniqlash va tahlil qilish;
• Rivojlantiruvchi: mantiqiy tafakkurni, nutqni, xotirani rivojlantirish,
• o’ziga xos xususiyatlarini aniqlash, tushunchalarni mustahkamlash;

• 1-misol. 3,745 o'nli kasrda o'ndan birlar xonasida 7,
• yuzdan birlar xonasida 4, mingdan birlar xonasida
• 5 raqami turibdi. Bu 3,745 o'nli kasrda 7 ta o'ndan
• bir ulush, 4 ta yuzdan bir ulush va 5 ta mingdan bir
• ulush borligini bildiradi, ya'ni

O'nli kasrda verguldan keyingi birinchi xona o'ndan birlar xonasi deyiladi. Masalan, 3,7 soni 3 ta bir 7 ta o'ndan birlardan tashkil topgan.

• O'nli kasrda verguldan keyingi birinchi xona o'ndan birlar xonasi deyiladi. Masalan, 3,7 soni 3 ta bir 7 ta o'ndan birlardan tashkil topgan.
• O'nli kasrda verguldan keyingi ikkinchi xona yuzdan birlar xonasi, uchinchi xona esa mingdan birlar xonasi deyiladi va hokazo.

O'nli kasrlarning xona birliklari jadvalini keltiramiz:

Har qanday o'nli kasr o'zining xona qo'shiluvchilari yig'indisi ko'rinishida ifodalanishi mumkin.

• Har qanday o'nli kasr o'zining xona qo'shiluvchilari yig'indisi ko'rinishida ifodalanishi mumkin.
• 2-misol.
• Bunday yozuv o'nli kasrning xona birliklari bo'yicha yoyilmasi deyiladi. O'nli kasrning kasr qismidagi har bir xonaning martabasi o'zidan bevosita keyin keladigan xona martabasidan 10 marta katta bo'ladi.

Nazorat savollari:

• 1. O’nli kasrning butun va kasr qismi nima bilan ajratiladi?
• 2.O'nli kasrda qaysi xona birliklari orasiga vergul qo'yiladi?
• 3. O'nli kasrning kasr qismidagi xona birliklari nomini ayting.
• 4. Qanday sonlarni o’nli kasr ko’rinishida yozish mumkin?

Mustaqil yechish uchun masala va mashqlar.

• 1. 5 raqami sonlarning har birida qaysi xonani egallagan: 5,1; 0,54?
• Javob: birlar, o'ndan birlar.
• 2. Sonlarning har birida vergulni bir xona chapga (o'ngga) suring va hosil bo'lgan sonlarni o'qing:
• 24,315; 12,658; 11,38; 41,275; 312,906; 108,00678; 0,560789.
• 3. Butun qismi 8, maxraji 10 bo'lgan barcha kasrlarni yozing.
• Javob: 8,0; 8,1; 8,2;…;8,9.
• 4. O'nli kasr ko'rinishida yozing: 1)
• Javob: 2,197;

5. To'g'ri to'rtburchakning bo'yi 3,7 m, eni 2,8 m. Bu sonlarni:

• 5. To'g'ri to'rtburchakning bo'yi 3,7 m, eni 2,8 m. Bu sonlarni:
• 1) aralash son ko'rinishida yozing va to'g'ri to'rtburchakning perimetrini hisoblang;
• Javob: 6,5; 13;
• 2) natijani o'nli kasr shaklida ifodalang.
• Javob: 13 m.
• 6. Xona birliklari:
• 1) yig'indisi shaklida yozing; 2) jadvalini tuzing:
• 3,64; 1,01; 1,995; 10,567; 5,2439; 70,042; 0,2004; 2,005.