Labora-toriya jumislari

1. Teri kóleminiń úlkeyiwi - buǵan tómendegiler kiredi:
Teri astı isigi - teri astında suyıqlıq toplanıwı nátiyjesinde teri kólemi úlkeyedi. Bul búyrek, júrek keselliklerinde, qan tamırları qısılıp qalsa, buwaz waqtında yamasa geybir zat shaqsa, teri asqınǵanda payda boladı.
Belgileri: Teri kólemi úlkeyedi, barmaqlar menen basqanda tereńshe qaladı, búyrek júrek kesellikleri waqtında payda bolǵan isik suwıq, awrıwsız bolsa, isiw nátiyjesinde yamasa geybir zat shaqqanda payda bolatuǵın isik awrıwlı hám ıssı boladı.
2. Teri astı emfizeması - bunda teri astında gaz yamasa hawa toplanıwı nátiyjesinde teriniń kólemi úlkeyedi.
Teri astı emfizeması eki túrli boladı :
1. Septik emfizema - bunda teri astında anaerob mikroblar rawajlanıwı nátiyjesinde gaz toplanadı (gangrena, chuma keselliklerinde) bul waqıtta sol jer ıssı hám awrıwlı boladı.
2. Aseptik yamasa aspiracion emfizema - bul waqıtta sırtqı ortalıqtaǵı hawa jaralanǵan óńesh, kegirdek yamasa ókpe arqalı teri astına túsedi, bunday emfizema suwıq hám awrıwsız boladı.
Belgileri: Teriniń kólemi úlkeyedi, sıypalaģanda shıqırlaģan dawıs esitiledi, urıp kórgende làgentàrizli dawıs beredi, barmaq benen basqanda shuqırsha qalmaydı.
3. Teri astı biriktiriwshi toqımasınıń ósip ketiwi yamasa limfanıń toqtap qalıwı nátiyjesinde teri kóleminiń úlkeyiwi - elefantiaz - bul teri keselliklerinde, dermatitte, aktinomikozda, staxibotriotoksikozda, limfangoit keselliginde gúzetiledi. Bunda teriniń úlken - úlken bòleklerinde, kóbinese ayaqlarda hám bas bòlekte kólemi úlkeyedi. Bunday jaydı sıypalaǵanda tıǵız hám awrıwsız bolıp, temperaturası normada boladı.
II. Teridegi daq hám taspalar. Teridegi giperemiya yamasa gemorragiya bolsa qızıl dánesheler hám daqlar payda boladı.
1. Giperemiya nátiyjesinde tómendegiler payda boladı : a) rozeola - bul mayda - mayda qızıl daqlar ; b) eritema - qızıl daqlar. Bulardıń barmaq menen basqanda qızıllıǵı joǵalıp, aǵaradı.
2. Gemorragiya nátiyjesinde tómendegiler payda boladı : a) petexiya - qızıl dánesheler; b) ekximoz - qızıl daqlar. Bulardıń barmaqlar menen basqanda qızıllıǵı joǵalmaydı.
III. Teri bòrtpeleri.
Teri bortpeleri 3 túrli bolıwı múmkin.
1. Papula - teri bórtip shıǵadı, ishinde hesh nárse bolmaydı.
2. Vezikula - teri bórtip shıǵadı, ishinde transsudat boladı (suwsıyaqlı tipik suyıqlıq ).
3. Pustula - teri bórtip shıǵadı, ishinde ekssudat boladı (irińli, aq qoqımlı suyıqlıq ).
IV. Teri pútinliginiń buzılıwı.
1. Tırnalıw (carapina yamasa ssadina) - bunda teriniń ústki qabatınıń pútinligi buzıladı, qan aǵıw hám awrıw bolmaydı.
2. Kesiliw yamasa jara (rana) - teri hám teri astı toqımalarınıń pútinligi buzılıp, qan aǵıw hám awrıw gúzetiledi. Keskende kesilgen jer diywalları tegis bolıp, bir- birewine tiyip turadı.
3. Jaralar (yazvi) - bul teri hám teri astı toqımalarınıń nekrozı bolıp, boslıq payda boladı. Jaranıń átirapı qıysıq búkir, tegis emes, diywalları bir birewine tiyip turmaydı, astı aǵarıp turadı hám onnan qanlı yamasa irińli ekssudat aǵıp turadı. Jara pitkende sol orında tırtıq payda boladı.
4. Teriniń jarılıwı (treshina) - teri qurǵaq bolsada teriniń ayırım keselliklerinde teriniń jarılıwı gúzetiledi. Bunda teri pútinliginiń buzılǵan jeri qıysıq – búkir boladı.
5. Haywannıń bir tárepke uzaq múddette jatıwınan teri h.b. toqımalardıń uyısıp, jansız bolıp óliwi (prolejni) - haywan gewdesiniń basıp qalıwı nátiyjesinde málim orındaǵı kletkalardıń óliwi. Bul waqıtta teriniń hám haywan denesiniń málim bir bòlegi qızarǵan, qarayǵan hám jarılǵan boladı.
6. Teriniń shiriwi (gangrena) - kóp orındaǵı toqımalar yamasa organlar nekrozǵa ushıraydı. Arteriya qannıń keliwiniń buzılıwı nátiyjesinde qurǵaq gangrena, vena qanınıń ketiwi buzılıwı nátiyjesinde hól gangrena rawajlanadı (sheshek , saramas).
V. Ektoparazitler tásiri nátiyjesinde teri pútinliginiń buzılıwı. Teride ektoparazitlerden biyt, búrge, kene hám teri astı sonası bolıwı múmkin. Bul ektoparazitler teriniń pútinligin buzadı, teride qızıl dánesheler payda boladı, teri bòrtip shıǵadı. Egerde teri bórtpesin kesip kórgende gúbelegi bolsa ektoparazit, suyıqlıq shıqsa bórtpe esaplanadı.
VI. Teride zamarrıqlar rawajlanıwı nátiyjesinde teri pútinliginiń buzılıwı - dermatomikoz dep ataladı.
Temiretki (strigushiy lishay) waqtında teride patogen zamarrıqlar rawajlanıp, teri asqınadı, jarıladı, pútinligi buzıladı.
VII. Teri qıshıması - organizm sidik menen zàhàrlengende, qutırıw keselliginde, Aueski keselliginde, nerv sisteması keselliginde teride júdá kúshli qıshıma payda boladı. Bunda haywanlardıń tınıshlıǵı buzıladı, tınıshsızlanadı, átirapdaǵı zatlarǵa qasınadı hám tisleri menen tisleydi. Nátiyjede teriniń pútinligi buzıladı.