Labora-toriya jumislari

2 - laboratoriyalıq jumıs. Kórinetuǵın silekey perdeler hám limfa túyinlerin tekseriw.

Sabaqtıń maqseti. Kóz, murın, awız hám qinniń perdelerin, limfa túyinlerdi tekseriw usılların ózlestiriw hám úyreniw.

Sabaqǵa kerekli zatlar. 1. Sabın hám súlgi. 2. Silekey perdeler hám limfa túyinlerine tiyisli keste hám súwretler. 3. Hár túrdegi haywanlar.
Sabaqtıń barısı. Silekey perdelerdi tekseriw haywannıń ulıwma jaǵdayın hám keselliklerin anıqlawda júdá úlken áhmiyetke iye. Ádetde awız, murın hám qın silekey perdeleri sol sistemalardıń jumısına baha bergende tekseriledi. Haywandı ulıwma teksergende tek konyunktivalar kóriledi. Silekey perdeler kóriw hám palpaciya usılları menen tekseriledi. Tekserip atırǵan jay álbette jarıq bolıwı kerek.
Teksergende suyıqlıq agıp atırǵanlıǵına, reńine, ızǵarlıǵına, hár túrlı jaralar bar ekenligine itibar beriledi. Saw haywanlarda kòzden suyıqlıq aqpaydı. Keselliklerde hár túrlı muǵdardaǵı hám ózgesheliktegi suyıqlıqlar aǵıwı múmkin. Aǵıp turǵan suyıqlıqqa baha bergende onıń muǵdarına (kóp, ortasha yamasa kem), sapasına (reńi, ózgesheligi hám konsistenciyasına) itibar beriledi. Mısalı : kataral konyunktivitte az muǵdardaǵı tınıq, suwsıyaqlı suyıqlıq aqsa, irińlide suyıqlıq aǵımtır - kógimtir hám silekeyli boladı. Suyıqlıq aǵıwı bir tárepleme yamasa eki tárepleme boladı. Konyunktivanıń reńin anıqlaw ushın barmaqlar járdeminde silekey perdeni ashıw kerek. Onıń ushın eki túrli usıl isletiledi. Birinshi usılda bir qoldıń bas barmaǵı menen ústki qabaq kirpikleri, basqa barmaqları menen ústki qabaq kirpikleri qaytarılıp, kóz xanasına basılsa, konyunktiva kórinedi. Ekinshi usılda bir qol barmaqları menen ústingi qabaq kirpikleri, ekinshi qol barmaqları menen astıńǵı qabaq kirpikleri qaytarılıp, kóz xanasına basıp tekseriledi.
Saw haywanlarda konyunktiva aǵımtır qızǵısh reńde boladı. Keselliklerde konyunktiva reńi tómendegishe ózgeriwi múmkin:
Aǵarıw - qannıń organizmde bólistiriliwi buzılsa hám anemiyada.
Qızarıw - asqınıwlarda.
Sarǵayıw - gepatit, qan parazitar keselliklerinde hám záhárleniwlerde.
Kógeriw - dem alıw hám júrek - qan tamır sistemaları keselliklerinde.
Kóz asqınǵanda, chuma keselliginde kóz isip, jaltırap turadı. Kòzde jaralar, kesiliwler, daq hám dánesheler bolıwı múmkin.
Murın silekey perdesin tekseriw ushın haywannıń tómengi jaǵınan uslap, sàl joqarıǵa kóterilip, murın tesikleri jaqtılıqqa qaratıladı hám tekseriledi. Bir tuyaqlı haywanlardıń murın qanatlardı eki qol barmaqları menen uslap, tartıp murın boslıǵı ashıladı hám tekseriledi.
Awız silekey perdesin tekseriw ushın awızdıń tissiz jerinen qoldı tıǵıp, tildi alaqanģa alıp, sırtına yamasa qaptalģa alınadı hám awız ashılıp tekseriledi. At hám esheklerdiń awız boslıǵın ashıw ushın jaqtıń eki tárepinen, tissiz jerinen barmaqlar kiritip, jaqlar joqarıǵa hám tómenge kóterilip basıladı. Shoshqa, iyt hám pıshıqlardıń awızı 2 qayıs járdeminde ashıladı. Awızdı ashıw ushın arnawlı ásbaplar (zevnikler) da isletiledi. Qinniń silekey perdesin tekseriw ushın haywannıń quyrıǵın vrach járdemshisi kóterip turadı. Vrach bolsa eki qol barmaqları menen qinniń eki uyat erinlerinen uslap, tartıp, silekey perdeni tekseredi.
Kóz silekey perdesindegi patologik ózgerisler basqa silekey perdelerde de gúzetiledi.