|
Транскрипция, западная сторона Кtb I. 1-40
1. üze kök teŋri, asra jaɣyz jer qylyntuqda ekin ara kisi oɣly qylynmys. Kisi
oɣlynda üze ečüm apam bumyn qaɣan, istemi qaɣan olurmys. Olurypan
türük bodunyn elin, törüsin tuta birmis, iti birmis.
2. Tört buluŋ qop jaɣy ermis. Sü sülepen tört buluŋdaqy bodunyɣ
qop almys. Qop baz qylmys. Bašlyɣyɣ
jükündürmis, tizligig sökürmis. Ilgerü qadyrqan jyšqa tegi kirü temir
qapyɣqa tegi qondurmys. Ekin ara
3. Idi oqsyz köök türük anča olurur ermis. Bilige qaɣan ermis, alp qaɣan
ermis. Bujruqy jeme bilige ermis erinĉ, alp ermis erinĉ. Begleri jeme boduny
jeme tüz ermis. Any üčün elig anča tutmys erinč. Ilig tutup törüg itmis. Özi
anča
4. kergeg bolmys. Joɣčy syɣytčy öŋre küün tuɣsyqda bökli čöllig el tabɣač,
tüpüt,apar, purum, qyrqyz, üč-quuryqan, otuz-tatar, qyytaj, tataby bunča
bodun kelipen syɣtamys joɣlamys. Andaɣ külüg qaɣan ermis. Anda kisre
inisi qaɣan
-
bolmys erinč. Oɣly qaɣan bolmys erinč. Anda kisre inisi ečisin teg qylynmaduq erinč. Oɣly qaŋyn teg qylynmaduq erinč. Biligsiz qaɣan olurmys erinč. Jablag qaɣan olurmys erinč. Bujruqy jeme biligsiz erinč, jablaq ermis erinč.
-
Begleri boduny tüzsiz üčün, tabɣač bodun tebligin kürlüg üčün armaqčysyn üčün inili e
-
ili keksürtükin üčün begli ,bodunlyɣ joŋašurtuqyn üčün türük bodun illedük ilin yčɣynu ydmys.
-
Qaɣanladuq qaɣanyn jitürü ydmys. Tabɣač bodunqa beglik ury oɣlyn qul boldy, silik qyyz oɣlun küŋ boldy. Türük begler türük atyn ytty. Tabɣačɣy begler tabɣač atyn tutpan. Tabɣač qaɣanqa
-
kürmis. Elig jyl isig küčig bermis. Ilgerü küün tuɣsyqda bökli qaɣanqa tegi sülejü birmis. Tabɣač qaɣanqa ilin törüsin aly birmis. Türük qara qamaɣ
-
bodun anča timis. «ellig bodun ertim. elim amty qany? Kimke elig qazɣanur men», -tir ermis. «Qaɣanlyɣ bodun ertim. Qaɣanym qany? Ne qaɣanqa isig küčig birürmin», -tir ermis. Anča tip tabɣač qaɣanqa jaɣy bolmys.
-
Jaɣy bolup itinü jaratunu umaduq jana ičikmis. Bunča isig küčig birtükgerü saqynmaty «türük bodun ölürejin, uruɣsyratajyn», -tir ermis. Joq ydu baryr ermis. Üze türük teŋirisi, türük yduq jeri
-
suby anča temis. Türük bodun jooq bolmazun tijin, bodun bolčun tijin qaŋym ilteris qaɣanyɣ, ögim Ilbilige qatunyɣ teŋri töpesinde tutyp jügerü kötürmis erinč. Qaŋym qaɣan jiti jigirmi erin tašyqmys. Tyšra.
-
Joryjur tijin kü esidip balyqdaqy taɣyqmys, taɣdaqy inmis tirilip jetmis er bolmys. Teŋri küüč birtük üčün qanym qaɣan süsi böri teg ermis. Jaɣysy qooj teg ermis. Ilgerü quuryɣaru sülep tirmis qobratmys. Qamaɣy.
-
Jeti jüz er bolmys. Jeti jüz bolup elsiremis, qaɣansyramys bodunyɣ, küŋedmis quuladmys bodunyɣ, türük törüsin yčɣynmys bodunyɣ, ečüm apam törüsin
-
e jaratmys, bošɣurmys. Töles, tarduš bodunyɣ anda etmis.
-
Jabɣuɣ, šadyɣ anda birmis. Tabɣač bodun jaɣy ermis. Jyryja baz qaɣan toquz-oɣuz bodun jaɣy ermis. Qyyrqyz, quuryqan, otuz-tatar, qyytaj, tataby quup jaɣy ermis. Qanym qaɣan bunča [, . . . . . . . . ]
-
Qyyrq artuqy jeti joly sülemis jigirmi süŋüš süŋüšmis. Teŋri jarylqaduq üčün illigig elsiretmis. Qaɣanlyɣyɣ qaɣansyratmys. Jaɣyɣ baz qylmys. Tizligig sökürmis, bašlyɣyɣ jüküntürmis. Qanym qaɣan anča ilig
-
törüg qazɣanyp uča barmys. Qaŋym qaɣanqa bašlaju baz qaɣanyɣ balbal tikmis. Ol törüde üze ečim qaɣan olurty. Ečim qaɣan olurypan türük bodunyɣ jiče itdi, igitti. Čyɣajyɣ [baj qyldy, azyɣ üküs qyldy ].
-
E
-
im qaɣan olurtuqta özüm tarduš bodun üze šad ertim. E
-
im qaɣan birle ilgerü jašyl ügüz šanduŋ jazyqa tegi süledimiz. Quuryɣaru temir qapyɣqa tegi süledimiz. Kögmen a
-
a qy[yrqyz jirine tegi süledimiz].
-
Qamaɣy biš otuz süledimis. Űč jigirmi süŋüšdimiz. Illigig ilsiretdimiz, qaɣanyɣ qaɣansyratdymyz. Tizligig sökürtimiz. Bašlyɣyɣ jükündürtimiz. Türges qaɣan türükimiz [bodunymyz erti. Bilmedükin]
-
üčün biziŋe jaŋyluqyn üčün ölti. Bujruqy begleri jeme ölti. On-oq bodun emgek körti. Ečümiz apamyz tutmys jir sub idisiz bolmazun tijin az bodunyɣ itip jar[atyp. . . . . ]
-
bars beg erti. Qaɣan at bunda biz birtimiz. Siŋilim quunčujuɣ birtimiz. Özi jaŋyldy, qaɣany ölti. Bodunu küŋ quul boldy. Kögmen jir sub idisiz qalmazun tijin az qyrqyz bodunyɣ i[tip] jarat[yp keltimiz. Süŋüšdimiz ilin].
-
Jana birtimiz. Ilgerü qadyrqan jyšyɣ aša bodunyɣ an
-
a qoonturtymyz. An
-
a itdimiz. Quuryɣaru keŋü-tarmanqa tegi türük bodunuɣ qoonturtymyz. An
-
a itdimiz ol ödke quul qulluɣ bolmys erti. [küŋ küŋlüg bolmys erti. Inisi e
-
isin bilmez erti. Oɣly qaŋyn bilmez erti].
-
An
-
a qazɣanmyš an
-
a itmis elimis, törümiz erti. Türük, oɣuz begleri, bodun
esidiŋ! Üze teŋri basmasar, asra jir tilinmeser, türük bodun, eliŋin törüŋin
kim yrtady. . Udtačy. . . [ert]i. Türük bodun
-
Ökün! Küregüŋün üčün igitmis. Bilige qaɣanyŋyn ermis, barmys. Edgü eliŋe
kendü jaŋyldyɣ, jablaq kigürtig. Jaraqlyɣ qandan kelip jaj eltidi. Süŋüglig
qandan kelipen süre eltidi. Yduq ötüken jyš [bodun bardyɣ ilgerü baryɣma]
-
bardyɣ. Quuryɣaru baryɣma bardyɣ. Barduq jirde edgüg ol erinč. Qanyŋ subča jügürti, söŋüküŋ taɣča jatdy. Beglik ury oɣlyŋ quul boldy. Silik qyyz oɣlyŋ küŋ boldy. Bilmedük üčün [jablaqyŋyn üčün ečim qaɣan uča bardy]
-
Bašlaju qyyrqyz qaɣanyɣ balbal tikdim. Türük bodunyɣ aty küsi jog bolmazun tijin qanym qaɣanyɣ, ögüm qatunyɣ kötürmis teŋri, il birigme teŋri, türük bodun aty küsi joq bolmazun [tijin özümin ol teŋri
-
qaɣan olurytdy erinč. Neŋ jylsyɣ bodunqa olurmadym. Ičre ašsyz, tyšra tonsyz jabyz jablaq bodunda üze olurtym. Inim Küül-tegin birle sözlešdimiz. Qaŋymyz ečimiz qaz[ɣanmyš bodun aty küsi joq bolmazun]
-
tijin türük bodun üčün tün udymadym, küntüz olurmadym. Inim Kül-tegin birle eki šad birle ölü jitü qazɣandym. Anča qazɣanyp biriki bodunyɣ ot sub qylmadym. Men [özim qaɣan olurtuqyma jir saju]
-
barmyš bodun ölü jiti jadaɣyn jalaŋyn jana kelti. Bodunyɣ igidejin tijin jyrɣaru oɣuz bodun tapa, ilgerü qyytaj, tataby bodun tapa , birgerü tabɣač tapa uluɣ sü eki jigir[mi süledim. . . süŋüsdim anda]
-
kisre teŋri jarylqazu quutym bar üčün ülügüm bar üčün ölteči bodunuɣ tir igitdim. Jalaŋ bodunuɣ tonlyɣ, čyɣaj bodunyɣ baj qyltym. Az bodunyɣ üküš qyltym. Yɣyr elligde [yɣyr qaɣanlyɣda jig qyltym. Tört buluŋdaqy ]
-
bodunuɣ quup baz qyltym, jaɣysyz qyltym. Quup maŋa kürti. Isig küčig birür bun
-
a törüg qazɣanyp inim Kül-tigin özi an
-
a kergek boldy. Qanym qaɣan učduqda inim Kül-tigin jit[i jašda qaldy. On jašda]
-
Umaj teg ögüm qatyn quutyŋa inim Kül-tigin er at boldy. Alty Jigirmi jašyŋa ečim qaɣan ilin törüsin anča qazɣandy. Alty čub soɣdaq tapa süledimiz, buzdymyz. Tabɣač oŋ-tutug biš t[ümen sü kelti. Süŋüšdimiz]
-
Kül-tigin jadaɣyn oplaju tegdi. Oŋ-tutuq jorčyn jaraqlyɣ eligin tutdy. Jaraqlyɣqy qaɣanqa ančulady. Ol süg anta joqqyšdymyz. Bir otuz jašiŋa čača-seŋünke süŋüsdimiz. Eŋ ilki tadyqyn čoryn boz [atyɣ binip tegdi. Ol at anda]
-
ölti. Ekinti yčbara jamtar boz atyɣ binip tegdi. Ol at anda ölti. Üčünči jegin silig begiŋ kedimlig toryɣ at binip tegdi. Ol at anda ölti. Jaraqynda, jalmasynda jüz artyq oqun urty. [Jüziŋe, bašyŋa bir tegmedi. . . .]
-
tegdükin, türük begler uqup bilirsiz. Ol süg anda joq qyšdymyz. Anda kisre jir Bajyrquu uluɣ irkin jaɣy boldy. Any jajyp türgi jarɣun költe buzdymyz. Uluɣ irkin az qyja erin tezip bardy. Kül-tigin [alty otuz]
-
jašyna qyyrqyz tapa süledimiz. Süŋüük batymy qaryɣ sökpen. Kögmen jyšyɣ toɣa joryp qyyrqyz bodunyɣ uda bašdymyz. Qaɣanyn birle soŋa jyšda süŋüšdimiz. Kül-tegin bajyrquunyŋ aq adɣyryɣ
-
binip oplaju tegdi bir erig oqun urdy. Eki erig udyšru sančydy. Ol tegdükde bajyrquunyŋ aq adɣyryɣ udluqyn syju urtu. Qyyrqyz qaɣanyn ölürtimiz. Ilin altymyz. Ol jylqa türgeš[tapa altun jyšyɣ]
-
toɣa ertis ügüzig keše jorydymyz. Türges bodunuɣ uda basdymyz. Türges qaɣan süsi bolčuda otča borča kelti. Süŋüsdimiz. Kül-tigin bašɣu boz at binip tegdi. Bašɣu boz k[...........]
-
tutuzty ekisin özi altyzdy. Anda jana kirip türges qaɣan bujruqy az tutuqyɣ eligin tutdy. Qaɣanyn anda ölürtümiz. Ilin altymyz. Qara türges bodun quup ičikdi. Ol bodunyɣ tabarda qo[ndurtymyz. . . . . . ]
-
Soɣdaq bodun itejin tejin jinčü üguz keče temir qapyɣqa tegi süledimiz. Anda kisre qara türges bodun jaɣy bolmys. Keŋres tapa bardy. Biziŋ sü aty turuq azuqy jooq erti. Jablaq kisi er[. . . . . . . ]
-
Alp er biziŋe tegmis erti. Andaɣ ödke ökünip Kül-tiginig az erin ertürü yttymyz. Uluɣ süŋüš süŋüšmiš. Alp šalčy aq atyn binip tegmiš. Qara türges bodun anda ölürmiš almyš. Jana joryp [. . . . . . . ]
Перевод текста памятника в честь Кюль-тегина
Do'stlaringiz bilan baham: |
