Tonyuquq bän(ä) özüm(ö)(ü)

user
[название организации]

[Название документа]
[Подзаголовок документа]

1 Bilgä(ä) Tonyuquq bän(ä) özüm(ö)(ü) Tabğač(č) äliŋä(ä)(ŋ) qïlïntïm(ï). Türk(ü) bodun Tabğačqa(č) körür(ö)(ü) ärti(ä).

Ya’ni:
Bilga To‘nyuquq men o‘zim Tabg‘ach davlatida tarbiyalandim. Turk xalqi89
Tabg‘achga qarar edi.

2. Türk(ü) bodun, qanïn(ï) bolmayïn(ï) Tabǧačda(č) adrïltï(ï), qanlantï(ï). Qanïn(ï) qodup Tabǧačqa(č) yana ičikdi(č). Täŋri(ä)(ŋ) anča(č) temiš (š) ärinč(ä)(č): qan bertim.

Ya’ni:
Turk xalqi xoni bilan bo‘lmayin, Tabg‘achdan ayrildi, xonlik bo‘ldi. Xonini
qo‘yib, Tabg‘achga ya’na qo‘shildi (taslim bo‘ldi). Tangri shunday degan shekilli: xon
berdim.

3. Qanïŋïn(ï)(ŋ) qodup ičikdiŋ(č)(ŋ), ičikdük(č)(ü) üčün(ü)(č) täŋri ( ŋ)(ä) «öl!»(ö) temiš(š) ärinč(ä)(č), Türk(ü) bodun ölti(ö), alqïntï(ï), yoq boltï(ï). Türk(ü) sir bodun yerintä(ä)

Ya’ni:
Xoningni qo‘yib taslim bo‘lding, taslim bo‘lgani uchun tangri «o‘l!» degan
shekilli. Turk xalqi o‘ldi, tugadi, yo‘q bo‘ldi. Turk sir xalqi erida

4. bod qalmadï(ï), ïda(ï) tashda qalmïšï(ï)(š) qobranïp(ï), yeti yüz(ü) boltï(ï), eki uluǧï(ï) atlïǧerti(ï), bir uluǧï(ï) yadaǧ erti, yeti yüz(ü) kišig(š)

Ya’ni:
(biror but) urug‘ qolmadi. Chakalak, tosh orasida qolgani to‘planib, etti yuz
nafar bo‘ldi. Ikki qismi otliq, bir qismi yayov edi. Etti yuz kishini

5. uduzuǧma uluǧï(ï) shad erti, ayaǧ al tedi, ayaǧmasï(ï) bän(ä) ertim-Bilgä(ä) Tonyuquq, qaǧan-mu qisayïn(ï), tedim, saqïntïm(ï) turuq buqalï(ï) semiz buqalï(ï) arqda

Ya’ni:
Uyushtiradigan ulug‘i shad edi. «Unvon ol!» dedi. Unvon oladigani (unvon
bopi) men edim – Bilga To‘nyuquq. Xoqonni ham qo‘lga olayin dedim. O‘yladim: oriq
buqa va semiz buqani (birov) tezagidan

6. Bilsär(ä), semiz buqa, turuq buqa teyin bilmäz(ä) ermiš(š), teyin, anča(č) saqïntïm(ï), anta kisrä(ä) täŋri(ä)(ŋ) bilig bertük(ü) üčün(ü) (č) özümök (ö)(ü) qag‘an qïldïm(ï), bilga Tonyuquq, boylabaǧa tarqan

Ya’ni:
bilsa, (birov) semiz buqa (bu), oriq buqa (bu) deya bilmas ekan deb, shunday
fikr qildim. O‘shandan so‘ng tangri ilm bergani uchun o‘zim xoqonni qo‘lga oldim.
Bilga To‘nyuquq bo‘yla bag‘a tarxan.

7. Birlä(ä) Eltäriš(ä)(š) qaǧan bolayïn(ï), bäriyä(ä) Tabǧačïǧ(č)(ï), önrä(ö)(ä) Qïtanyïǧ(ï), yïraya(ï) Oǧuzuǧ öküšäk(ö)(ü)(š)(ä) olurtï(ï). Bilgäsi(ä) čabïsï(č)(ï) bänäk(ä) ertim, Čuǧay(č) quzïn(ï) Qaraqumuǧ olurur ertimiz.

Ya’ni:
bilan bo‘la Eltarish xoqon janubda Tabg‘achni, sharqda Xitoyni, shimolda
O‘g‘uzni ko‘p o‘ldirdi. Allomasi, mashhuri men o‘zim edim. Chug‘ay quzni va
Qoraqumni manzil qilib olgan edik.

8. Käyik(ä) yeyü(ü) tabïšǧan(ï)(š) yeyu olurur ertimiz, bodun boǧzï(ï) toq erti, yaǧïmïz(ï) tegrä(ä) učaq(č) tegirti. Biz šäg(š)(ä) ertimiz anča(č) olurur erik eli, Oǧuzda antan körüg(ö)(ü) kelti.

Ya’ni:
kiyik eb, tovushqan eb turar edik. Xalqning qorni to‘q edi. Dushmanimiz
atrofni yirtqich qushday egalladi. Biz shay edik, shunday turar (yashaguchi) erk ahli.
O‘g‘uzdan o‘shanda kuzatuvchi keldi.

9. körüg(ö)(ü) sabï(ï) antag‘: toquz oǧuz bodun üzä(ü)(ä) qaǧan olurtï(ï) ter, Tabǧačǧaru(č) Qonï(ï) Säŋünüg(ä)(ŋ)(ü) ïdmïsh(ï) Qïtanyǧaru(ï) Toŋra(ŋ) semig ïdmïš(ï)(š) sab anča(č) ïdmïsh(ï): azqïnya(ï) türk(ü) bodun

Ya’ni:
Kuzatuvchining gaplari shunday: To‘quz o‘g‘uz xalqi ustiga bir xoqon
hukmron bo‘ldi, deydi. Tabg‘achga Qoʻni Sangunni yuboribdi, Xitoyga To‘ngra
Semni yuboribdi. (Ularga) shunday gap yuboribdi: ozgina Turk xalqi

10. yorïyur(ï) ermiš(š), qaǧanï(ï) alp ermiš(š), ayǧučïsï(č)(ï)(š) bilgä(ä) ermiš(š), ol eki kiši(š) bar ersär(ä), säni(ä) Tabǧačïǧ(č)( ï) ölürtäči(ö)(ü)(ä)(č), termän(ä), öŋrä(ö)(ŋ)(ä) Qïtanyï(ï) ölürtäči(ö)(ü)(ä)( č), termän(ä), bäni(ä) oǧuzuǧ

Ya’ni:
Yurgan emish. Xoqoni bahodir ekan, maslahatchisi alloma ekan. O‘sha ikki
kishi bor bo‘lsa, seni, Tabg‘achni o‘ldirajak, deyman, shimolda Xitoyni o‘ldirajak
deyman, meni, O‘g‘uzni

TO’NYUQUQ BITIKTOSHIDAGI BEGANA TOVUSHLAR ISHTIROK ETGAN SUZLAR

Bilgä-bilga=ä (a)
Özüm-o’zim=ü (u)
Tabğač-Tabg’ach=č (ch)
Äliŋä-davlatida= ŋ
Qïlïntïm-tarbiyalandim= ï (i)
Körür –qarar=ö (o’)
Ermiš-emish=š (sh)