Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари

И турдаги махсус ( тузатиш ) таълим муассасалари кар болаларни умумий таълим, меҳнат - довйм ижтимоий ва ҳаётий кўникмаларини ўргатиш учун яратилган. Бундан ташқари, улар формирова билан биргаликда тарбия ва ривожланишни амалга оширдилар - нутқ Ниеми ва психофизик ривожланишдаги оғишларни тузатиш.
Ўқув жараёни уч босқичли обсчеобразовател - нйм дастурлари бўйича амалга оширилади :
биринчиси - бошланғич умумий таълим, ўқиш муддати 5-6 йил ёки 6-7 йил (тайёрлик синфини ҳисобга олган ҳолда);
иккинчи - асосий умумий таълим, ўқиш муддати 5-6 йил;
учинчи - ўрта (тўлиқ) умумий таълим; ўқиш муддати - 2 йил.
1-тоифали махсус муассасанинг биринчи синфига 7 ёшли болалар қабул қилинади; зарур мактабгача тайёргарлик бўлмаганлар учун - аратион, ташкил тайёргарлик синфлар. ҳамкорликда - Става, муассаса 1 тури мураккаб нуқсонли тузилиши билан кар болалар учун синфлар ташкил (. ақлий заифлик, кечикиш - Cой ақлий ривожланиши, ва бошқалар). Бундай синфларга йўналиш ота-оналарнинг розилиги билан пси - ҳолого, тиббий ва ўқув комиссиясининг хулосаси асосида амалга оширилади .
Иккинчи турдаги махсус ( тузатиш ) таълим муассасалари эшитиш қобилияти заиф ва кеч кар (мустақил нутқини сақлаб қолган) болаларни ўқитиш ва ўқитиш учун ташкил этилади. Тренингда тузатиш ва компенсатсия йўналиши мавжуд. Тинглаш ва оғизга алоҳида эътибор берилади - Нуҳ нутқи.
Таълимга табақалаштирилган ёндашувни таъминлаш учун иккита бўлим ажратилади:
- биринчи бўлим - эшитиш заифлиги туфайли нутқи энгил ривожланмаган талабалар учун;
- иккинчи бўлим - эшитиш заифлиги туфайли чуқур нутқ ривожланмаган талабалар учун.
Муассасаларида таълим Мен турлари муассасаларида сифатида ИИ тури - ёзилди жараёни даражасига мувофиқ амалга оширилади - уч босқичлари счеобразователнйҳ дастурлар: бошланғич умумий (биринчи бўлмасига ва 4 4-5 ёшда - 6 йил - секундига давомида қисм), асосий умумий (5 - 6 йил), ўрта (тўлиқ) умумий (2 йил).
таълим имкониятлари танлаш ишлаш қайта - чевого ва талабалар ақлий ривожланиши боғлиқ. Махсус ўқув муҳитини яратиш ўрганиш унинг тезлиги ва вақтини ўзгартириш.
Кеч эшитмайдиган талабалар учун тингловчилар билан оғзаки мулоқотни тиклаш мақсадида оғзаки нутқни визуал (лабда ўқиш), эшитиш-ажратиш ва кўриш-вибратсияли асосларда идрок этиш бўйича тренинг ўтказилади. Тинглаш ва талаффузни ривожлантириш учун гуруҳларда ва якка тартибда ўтказилади - овоз ускуналари рақамидан фойдаланган ҳолда дарслар ўтказилади - селективлик ва индивидуал эшитиш воситаларидан фойдаланиш.
Ҳозирги вақтда хусусий бўйича бошқа тендентсиялар мавжуд - эшитиш қобилияти паст болаларни умумий мактабларда СТИ интегратсияси. Умумий курсларда - таълим мактабларида бу болаларнинг тақдири турлича қўшилди : баъзилари эшитиш - қайнаш, бошқалари - қийинчилик билан муваффақиятли мослашади . Бу ижобий деб, аммо, таъкидлаш керакки, - ёзилди мисоллар каби интегратсия мавжуд.
Ҳозирги вақтда ўқитиш шартлари категорик эмас. Бунга умумтаълим мактабини ислоҳ қилиш, таълим ва тарбия жараёнини инсонпарварлаштириш ва демократлаштириш ғояси ёрдам бермоқда. Улар мактаблар тузатиш тури ишида ўз аксини топган: Cо - ёзиш таъминот бино, камайтириш таълим вақт, вақт - вертйвании малакали-експериментал мактаб ва бошқа янги - танıтıмларı, ўрта мактабда эшитиш болалар интегратсиясини.
9.2.Eшитиш қобилияти бузилган таълим тизими
Маҳаллий сурдопедагоглар (РМ Боскис, А.Т.Зикеев, КГ Коровин, ЛИ Тигранова) томонидан амалга оширилган эшитиш қобилияти заиф болаларнинг ривожланиш муаммолари ҳал қилувчи зна - имо-ишора амалиёти, болаларни Нару - шением эшитиш билан ўқитиш ва принтсипиал жиҳатдан янги мактабни яратиш учун ҳал қилувчи зна эди. заиф - бослйшасчиҳ. Психологик ва педагогик махсус саёҳатчига - болаларда (айниқса, эрта ёшда) чидамли қисман эшитиш ҳалок билиш томонидан бузилади деб ванияҳ кўрсатилган қилинди - ёзилди фаолияти ва азоб бутун шахснинг ривожланиш.
Eшитиш қобилиятининг қисман йўқолиши билан ривожланишнинг моҳияти аниқланди - лялалар энви - Дои билан тўлиқ алоқага эга эмас, бу эса кар боланинг ижтимоий тажрибасининг кескин камбағаллашишига олиб келади. Шу билан бирга, у аниқланган ва ЖССТ компенсатор қилинди - Мозности ҳам таъсири салбий оқибатларини бартараф - эшитув функтсияси қисман бузган ривожлантириш жараёни феcт. Бу илмий ривожлантириш учун назарий асос - лекин махсус таълим ва товон ва де оқибатларини бартараф беради таълим тизимини оқлади - муҳокамасида феcт, жамиятда уларнинг ижтимоий мослашуви.
Махсус таълим тизимини асоси бўлган руҳий эмас - унинг марказий назария ақлий нормал деб бола ва СЛE йилда ривожлантириш, деб лого-педагогик назарияси - чой билвосита ўз тарбияси бошидан эшитиш - Ниеми ва таълим. Энг батафсил вакиллик позитсияси - лекин Вйготский-А мактабининг асарларида. Леонтева, С.Л. Роух - бинштейна, Б. Г. Ананева. Л. С. Вйготский ўқитувчини кечаги кун эмас, балки боланинг ривожланишининг келажаги билан бошқариши керак, деб ҳисобларди, яъни. минтақадаги жараёнлар бўйича бли - энг яқин ривожланиш. Бу зонада мавжудлиги формирова таклиф - у баъзи вақт руҳий келмаганларга қадар - ҳавзасида хусусиятларини.
Eшитиш қобилияти заиф болаларни ўргатиш учун шахсиятдан фойдаланинг - лекин фаоллик ёндашуви. У тадқиқотларнинг янги нуқтаи назарини таклиф қилади - Нуҳ фаолияти, бу эрда асосий нарса шахсни шакллантириш эмас - белгиланган тартибда олдиндан белгиланган хусусиятларга эга бўлган СТИ - йўқми, ва субъектларнинг ўзига хос шахсий фазилатларини тўлиқ намоён қилиш ва ривожлантириш учун шарт-шароитларни яратиш. таълим жараёни. Ҳукм фоизга талаба-марказли ёндашув - боланинг қайта тайёрлаш; у когнитив, Лич - ностной, мотиватсион соҳаларда хусусиятлари; унинг адекватлигини шакллантириш - Оёқ онги ва фаолияти. Де таълим учун талаба-ёндашувни амалга ошириш мумкинлигини ҳисобга олиб - фақат кейин, биринчи навбатда бир бола, ва - - бу ёки бошқа бор бола тай сурдопедагогс ҳар «ғайритабиий» болалар деб Вйготскй лавозимидан озод давом, эшитиш қоидабузарликлар...
Кенг тарқалган бузилиши - эшитиш ҳалок ижтимоий оқибатлари - Ниа, руҳи ўзгаришлар олиб иззат камаяди ва бу оқибатлар бошқа белгилари кўпинча чиқа олмайди. - белги ва сўз (ривожланмаган) қисса, хусусиятлари Перемйшл - Ниа, хотира, диққат, идрок, вакиллик. Слабослй - шасчего (кар) йилда бола тўлиқ эмас, балки фақат қисман эшитиш тизими бузилиши, у Принcипиcиал - кар ва боланинг эшитиш ҳам фарқ қилади. Зерикарли билан солиштирганда, унинг нуқсонига мослашиши бошқача бўлиб, у кўриш билан эмас, балки фойдаланиш билан қоплаш йўлларини қидиради - Бани нуқсонли эшитиш. Эшитувчи билан солиштирганда, нутқни ривожлантириш омили сифатида эшитиш қобилиятининг заифлашувидан фойдаланишда сифат жиҳатидан ўзига хос хусусиятга эга. Бу фундаментал фарқлар ўқитилган махсус ташкилот - Ния ва эшитиш болаларни тарбиялаш учун асосий ҳисобланади.
кар мактаб учасчиҳ тайёрлайди - умумий ўқув дастурида лагер (рўйхатга олиш даражаси) ИП - кириш махсус мазмуни ва услубий мақсадлари - Носта ўқув жараёни. Ўқув дастурида ўқув бўлимига қўшимча равишда глобал ривожланиш - бошқарув блоки муҳим рол ўйнайди .
Eшитиш ногиронлари учун тцензура қилинган таълим оммавий мактабда ўқитиш билан солиштирганда таълим жараёни қисман ўзгартирилганлигини англатмайди (масалан, таълим муддатини ошириш, эшитиш ишини жорий этиш, лабда ўқишни ўргатиш ва бошқалар). Таълим - бу болалар ИП ўзига хос хусусиятлари билан характерланади - ползуемйҳ технологиялар, усуллари ва компенсатсияланган ривожлантириш ва фойдаланиш камчиликларини қоплаш учун илм-фан тамойилларини ўзлаштириш воситалари - Сатҳорн боланинг қобилиятлари.
Оғишларни енгиш учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга дисонтоге- Нез эшитиш махсус турдаги таълим тизими - Номе тилини эгаллаш учун махсус дастур - Тилле сўз бойлигини тўплаш, грамматика ўзлаштириш, нутқ фаолиятининг турли шаклларини ўзлаштириш.
заиф мактабда таълим жараёнининг муҳим хусусияти - бослйшасчиҳ полйсенсорй ўрганиш асоси ҳисобланади: лаб-ўқиш кўникмаларини ривожлантириш бўйича иш (кўриш ва эшитиш устида чизиш - сенсорли тебраниш чувст ёрдамида визуал асосида - пҳено- ); оптик-акустик тасвирларнинг ривожланиши билан боғлиқ ҳолда нутқнинг мотор, кинестетик асосини ташкил этувчи нутқ техникаси бўйича махсус синфлар; қолдиқ эшитишни ривожлантириш ва улардан фойдаланиш.
оммавий мактабда Ванир - махсус (тузатиш) мактаб тури ИИ (ешитиш заиф ва кеч учун) таълим ташқари, асосан, энгил ва ўртача эшитиш ҳалок билан болалар интегратсия даражалари бўлиши мумкин . Эшитиш қобилияти заиф ва нормал болаларни биргаликда тайёрлаш ва ўқитиш имконияти нафақат доимий эшитиш қобилиятини йўқотишига, балки ақлий ва рече - Вåгå ривожланиши даражасига ҳам боғлиқ . Эшитиш қобилияти сезиларли даражада йўқолган болалар пичирлаш нутқини идрок этишда қийинчиликлар билан ажралиб туради, улар мактабгача уйда ёки болалар боғчасида тарбияланади. Бу болалар интегратсиялашган таълимга тайёр, ҳатто тизим йўқлигида - матиc сурдологическй ёрдам.
Нутқ бузилиши ва руҳий ва жисмоний ривожланиши билан болалар (учун - эшитиш ҳалок қилиш билан) таълим бошида уларнинг эрта таълим ёрдам кўрсатиш билан Фра жойлаштирилди эга - ўқиш ва ёзиш имкониятига эга, алоқа уни фойдаланиб, таянч карта нутқ. Улар бир систематик Кор маинстреам мактабларда ўқитиладиган мумкин - ректсионно ва ўқув ёрдам ва ўқитувчилар ва ота-оналар психо-педагогик қўллаб-қувватлаш.
Мисол учун, Санкт-Петербургда илмий дастаги остида ўтказилди - дуcтион ЛМ Эх Шипитсйна ва ЛП Назарова 10 йилдан ортиқ - 3 4-бир ўрта тил мактабда эшитиш ҳалок даражаси билан интегратсия ўрганиш, ногирон болалар билан боғлиқ тажрибалар, шунингдек, эшитиш, ногирон талабалар учун бундай таълим ижобий натижа кўрсатди тинглаш учун. Ушбу тренингнинг асосий натижаси - эшитиш қобилияти заиф одамларни ҳаётга тайёрлаш ва эшитадиган одамлар ўртасида этарли мулоқот қилиш, яъни. Наиб - янада тўлиқ ва самарали ижтимоийлашув.
9.3.Кар таълим тизимлари
9.3.1.Оғзаки ўрганиш
Ўн йиллар давомида Совет Иттифоқи ва Россия Ижроия - анъанага айланган фақат битта таълим тизими, Cалл - элдан ҳам очса - оғзаки нутқ орқали кар ўқитиш. Совет карларни ўқитиш тизими қуйидаги хусусиятлар билан ажралиб турарди:
- оммавий мактабда таълимга йўналтириш;
- таълим жараёнида оғзаки, шу жумладан оғзаки нутқни ривожлантириш;
- имо-ишора тилидан ёрдамчи восита сифатида фойдаланиш - CТБА таълим ва ўқитиш;
- таълим жараёнида фаолиятга асосланган мулоқот усулини қўллаш.
Оғзаки таълим тизимининг мақсади кар одамни оғзаки гапиришга ва худди эшитадиган ҳар қандай одам каби гапиришга ўргатиш эди.
ХИХ асрда. фокус сурдопедагогс эътибор бизнинг - Ченоа кар тоза нутқ ўргатиш бўларди , ўнг про - Кийган. 50-йилларнинг ўрталарига қадар. ХХ аср карларнинг тилини ривожлантиришда талаффузни, луғатни - қўйиш, грамматика, синтаксисни тизимли ўргатиш киради .
Профессор СА Зйков ва унинг ҳамкасблари берилган доирасида - Нуҳ таълим тизими ўзлаштирилган бўлиши учун янги ёндашув эди - энию кар оғзаки нутқ - мулоқот. Мулоқот ёндашувида асосий нарса карларни тилни мулоқот воситаси сифатида ўрганишга, ҳаётнинг барча босқичларида ва ижтимоий ўзаро таъсир шароитида фойдаланишга ўргатишдир.
Алоқа ёндашувининг энг муҳим қоидалари:
- объект-татбиқ кар болалар сўз шакллантириш - ижро этиш фаолияти;
- тилни ўзлаштириш билан боғлиқ ҳолда фикрлашни ривожлантириш;
- табиий муҳитнинг пайдо бўлиши учун махсус ташкилот - - нутқий мулоқотда давлат эҳтиёжлари;
- когнитив фаолиятда нутқдан фойдаланиш.
Коммуникатив ёндашувда асосий ўрин - ғоя
Мулоқотнинг ривожланиши болаларда нутқни нафақат нутқ фаолиятининг барча турлари - кўпайтириш, идрок этиш, ёзиш , чте - Ниеми, дактилированием, дак-тилируюсчей қўллари бўлган одамнинг визуал идрокига эгалик нуқтаи назаридан ривожлантиришни ўз ичига олган фаолият сифатида . маърузачининг, балки бутун тузилиши ривожланиши сифатида нутқ фаолияти - унинг мақсадлари, мотивлари, усуллари, воситалари. Томонидан нутқ алоқа кар болалар таълим - навбатида тинглаш ва шакллантириш талаффуз ривожлантириш учун амалий машғулотлар объекти-дарслар, балки дарс нафақат беради. Эшитиш маънода фаоллаштириш - андай ўлчаш ҳаёт жараёнида фойдаланиш яхшироқ ижтимоий ва ҳиссий тузувчилар учун шарт-шароит яратади , - бола Мент.
Eрта болаликдаги кар болаларни ўқитишда коммуникатив йўналишни ривожлантириш техник тараққиётнинг ўрта нуқталари бўлиб хизмат қилди - ўтган асрда овозни кучайтириш соҳасида машина - индивидуал ва жамоавий фойдаланиш учун турлар. Инфузион - ҳозирги вақтда мактабгача ва мактаб ёшидаги кар болаларни ўқитишда овоз кучайтирувчи ускуналардан кенг фойдаланиш, шунингдек слуҳопротезиро имкониятларини ошириш - Бани, кохлеар имплант ва совершенствова - Ния тузатиш ва тарбиявий ёрдамни қўллаш. эрта ёшдаги мулоқот ёндашуви ривожланиш учун янги имкониятлар олди.
9.3.2.Верботоник тизим
Карларни верботоник ўқитиш тизими 20-асрнинг ўрталарида ишлаб чиқилган. Доктор П. Губерин Загребда (Хорватия). Ушбу тизим янги технология ва кар болалар билан педагогик ишларга асосланган бўлиб, эшитиш қобилиятидан фойдаланишни ўз ичига олади Машина - нафақат овоз баландлиги, балки товуш частотаси бўйича ҳам сезиларли эшитиш бузилишига асосланган янги авлод экскурсиялари.
1954 йилда Загреб маркази мурожаат халқаро машҳур реабилитатсия бўлади "СУВАГ", верботоналнй очилди - муаммолар бўйича миллий, илмий ва маслаҳат маркази - мусиқа ва нутқ ривожлантириш орқали ИУ ўқув кар. Ҳозирда дунёнинг 70 та давлатида 600 дан ортиқ шундай марказлар мавжуд; Улардан 20 таси Россияда жойлашган.