Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари



Download 1,9 Mb.
bet73/233
Sana12.07.2022
Hajmi1,9 Mb.
#779479
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   233
Bog'liq
1Anatomiya, fiziologiya

о 20 40 60 80 100 120



-ўн бир




ИИИ

гуруҳ

на


• в













ъъ ъ

















128 256 512 1024 2048 4096 8192
Ҳз

128 256 512 1024 2048 4096 8192Гтс


Гуруч. 53. Эшитиш қолдиқлари билан кар ва соқовларнинг тахминий аудиограммалари
(Л. В. Неиман, 1961 й.).
Қаттиқ чизиқ - ўнг қулоқ, чизиқ чизиқ - чап қулоқ

чегаралар. Эшитиш доирасини янада кенгайтириш - нутқ товушларини фарқлаш ва янада такомиллаштириш.


Eшитиш қобилиятининг частотаси, бир томондан, ва идрок - нутқ товушларини ажратиб турадиган Тҳиеме овози ўртасида, бошқа томондан, таъриф мавжуд - бўлинган боғлиқлик ва шунинг учун болаларнинг маълум бир частота диапазонига тайинланиши. ҳажми амалий зна - чение айланади. И гуруҳга киритилган болалардан фақат бир нечтаси унинг қулоғидаги баланд овозга жавоб беради, улардан бири ҳеч қандай овозни ажратмайди - ДАВЛАТ, алоҳида сўзлар ва иборалар йўқ. ИИ гуруҳга тайинланган барча болалар қулоқ яқинидаги баланд овозга жавоб беришади; бу гуруҳнинг баъзилари алоҳида унлиларни (а, й) ажратади лекин сўз ва ибораларни ажратмайди. Гроуп ИИИ барча болалар сўзлашув ваколатларини овозли жавоб ажралиб туради 3 - 4 ундошлар, кўп, баъзи таниш қатламини ажрата - Ва ва иборалар. ИВ гуруҳ болаларининг кўпчилиги оғзаки овозни нафақат қулоққа яқин, балки ундан маълум масофада (2 м гача) ҳам эшитадилар. Бу болалар деярли барча унли товушларни, шунингдек, таниш сўз ва ибораларни ажрата оладилар.
Шундай қилиб, эшитиш частотаси ҳажмининг кенгайиши билан овоз ва нутқ товушларини фарқлаш қобилияти аниқ ошади ва фақат паст частоталарни (И ва ИИ гуруҳлар) идрок этиш мавжуд бўлганда, нутқ товушларини фарқлаш қобилияти деярли йўқ.
7.5.3.Eшитиш қобилияти бузилган болаларнинг педагогик таснифи
Eшитиш қобилияти бузилган болаларнинг педагогик таснифи Р.М.Боскис томонидан ишлаб чиқилган. Олинган таснифга асосланиб - CИП нутқининг ривожланиши, у кар ва эшитиш тоифасидаги болаларнинг икки гуруҳини ажратиб кўрсатди.
Карлар орасида:
1) сўзсиз кар (кар ва соқов);
2) кар, сақланиб қолган нутқ (кеч кар).
Eшитиш қобилияти бузилганлар орасида:
1) эшитиш, нутқни кам ривожланган - Э камчиликлари (нутқнинг грамматик қурилишида оғиш, ёзиш ва талаффуздаги хатолар ва бошқалар);
2) чуқур эшитиш қобилияти бузилган недоразвитием нутқи билан (фойдаланиш учун - алоҳида сўзлар, нотўғри тузилган қисқа жумлалар ва бошқалар).
Нутқнинг ривожланиш даражаси эшитиш қобилиятини йўқотиш даражасига, эшитиш функтсиясининг шикастланиш вақтига, боланинг мактабга борадиган шароитларига, индивидуал мавзу - Носта болаларига боғлиқ. Бу омилларнинг ҳар бири боланинг нутқининг ривожланишига таъсир қилади. ўртасида тўғридан-тўғри боғлиқлик мавжуд
ешитиш қобилиятини йўқотиш даражасидан нутқ оқими. Эшитмаслик қанчалик катта - қоида, нутқнинг ривожланиш даражаси эшитиш қобилиятидан паст. Эшитмайдиган болалар махсус ОCУ - чения пайтида нутқни ўзлаштирадилар, эшитиш қобилияти паст бўлганлар эса эшитиш ёрдамида нутқ захирасини камида минимал даражада тўлдиришга қодир.
Тил ривожланишига ЖССТ катта таъсир кўрсатади - эшитиш функтсиясининг пенетратсион бузилиши. Эшитиш қобилиятининг бузилиши мо - Жетте тил ривожланиш даражаси қандай бўлишига қараб ҳаётнинг турли даврларида пайдо бўлади. Кузатишларга кўра - Нияма Р. М.Боскис, қуйидаги даврлар:
- эшитиш қобилиятини йўқотиш 1,5 - 2 йилгача, яъни. нутқ шаклланиши даврида аввал, нутқ тўлиқ бўлмагани учун йўл (пайтида тўхтатиб шаклланиши сўз 2 ёшга томонидан белгиланади - 7 йил 3 йил);
- 2 ёшдан 3 ёшгача бўлган эшитиш қобилиятининг йўқолиши боланинг эшитиши нормага тўғри келганда аллақачон шаклланган нутқнинг йўқолишига олиб келади;
- 4-5 ёшда эшитиш қобилиятини йўқотиш, агар уни сақлаб қолиш учун ҳеч қандай чоралар кўрилмаса, нутқнинг деярли тўлиқ йўқолишига олиб келади;
- етти ёшга тўлган эшитиш қобилиятининг йўқолиши, нутқнинг шаклланиши асосан тугаганда, унинг сақланиб қолиш эҳтимолини оширади, лекин махсус ишсиз нутқ парчаланади;
- Болалар грамм ўзлаштирилган бўлса, етти йилдан кейин эшитиш ҳалок - бир сўз асраш тизимли учун шарт-шароит яратиш мумкин - унда ижро этиш иш.
Нутқнинг ривожланишига сезиларли таъсир кўрсатадиган шарт - Wии мактабгача болани тарбиялаш. Илгари болага нутқни ўзлаштиришда малакали ёрдам кўрсатилса, мўйлов - муз чисели унинг шаклланиши ҳисобланади. Болаларнинг махсус муассасаларга (боғчалар, болалар боғчалари, эшитиш ва нутқни ривожлантириш лабораторияларидаги гуруҳлар ва бошқалар) ташрифи, шунингдек, ота-оналар билан мақсадли ишлаш мактабда болалар нутқини янада муваффақиятли ривожлантиришга ёрдам беради.
Ижобий барқарор Атте таъсир - . Яхши хотира ва яхши ва тез нутқ эга махсус билан яхши умумий ривожланиши билан бошқалар Эҳтиёткорлик чақалоқ созлаш, қатъият, яхши хотира, интеллектуал ривожланиши, - педагогик шароитлар бинолар.
Шундай қилиб, нутқ ривожланиш даражаси қилдик биридир - дусчиҳ мезонлари касалликлар билан болалар атфедилмесини тарғиб - тегишли гуруҳларда эшитиб энглар.
Eшитув нутқ кўз қобилиятсиз оқибатлари - эшитиш, ногирон катта, янада оғир деб аталади ва эртами, бу бузилиши рўй берди. Агар биз туғма карлик каби қутбли ҳолатларни тасаввур қилсак ва катталардаги эшитиш қобилиятини йўқотиш сифатида пайдо бўлган бўлсак, биринчи ҳолатда ҳеч қандай махсус педагогик - Скоген таъсирисиз у умуман ривожланмайди (кар-мутизм), иккинчи ҳолатда эса бутунлай қолади. ёки маълум бир фонетик ноаниқликка эга бўлади. Шу билан бирга, карлар, шу жумладан туғилишдан кар бўлганлар, ҳар қандай нутқ тренингидан олдин ҳам турли хил овозга қаратилган реактсиялар билан ажралиб туради.
Кекса карлар томонидан ихтиро қилинган сўзларнинг кўпчилиги шивирлаш, ҳуштак чалиш, чийиллаш ёки умуман мос келмайдиган Опис - НИЖ характерига эга , аммо кўпгина сўзлар жуда аниқ ва аниқ, гарчи бу она тилидаги сўзларга ҳеч қандай алоқаси йўқ. , бир хил объектларни билдиради.
Карликнинг овоз-артикулятсияга таъсири - не реактсиялари болада бир вақтнинг ўзида пайдо бўлиши аниқланди . Биринчи 2-3 ёğурмада - кар ва эшитувчи болада ҳаёт, бу реактсиялар унчалик фарқ қилмайди. Кар туғилган бола худди эшитувчи каби қичқиради. У юра бошлайди ва гапира бошлайди, шунинг учун оналар одатда нутқнинг этишмаслигидан олдин карликни аниқлайдилар. Адабиётда 14 боланинг онаси навбатма-навбат бир кўр, иккинчиси эшитиш қобилиятига эга бўлган онаси аниқланган ҳолатда келтирилган - учинчи болани фақат 6 ойдан кейин карлик, қолган болалар эса - ҳаётнинг 3-ойлигида.
Кинестетик ҳис ва ГСС нинг тебраниш ҳаракати - давлат овозли ва артикулатсия қурилмалар вйзй мумкин - Ват бир кар болалар, бир эшитиб ижобий эмо каби - ҲС. Бироқ, эшитиш муҳитининг нутқни идрок этиш қобилиятининг йўқлиги - қўлланмалар ва ўзларининг звукопроизношениялари ҳали ҳам кар боланинг ғўнғирлашига олиб келади ва ривожланмайди ва бошланади - аста-секин йўқолади.
Туғилгандан бошлаб кар ёки кар ёки кар бўлса, бола махсус таълим олмайди, кейин у қайд - фақат энг асосий овозли жавоб лагер (йиғлаётган, воскли - тсание, инартиcулате товушлар).
Баъзи товуш тизимлари истак ва эҳтиёжларнинг ифодаси ёки ҳатто ташқи объектлар ва ҳодисаларни - унинг дунёсини белгилашдир. А оддий ва бундай таниқли мисоллар - белгиларнинг бир ит Ҳера берди тахаллус сифатида хизмат қилиши мумкин - ҳикоя "қолипларини тайёрлаш учун материаллар" Иван ИС Тургенев СИМ.
Eшитиш ўрнак учун имкониятлар чекланган билан, ёш болалар қўл-мйшеч кучли мойиллик намоён - Номе улар бамя кўриш нутқ ҳаракатларини тақлид - зҳаюсчиҳ. Флеурй бир зерикарли эски ва ОCУ - ченнй нутқ, мактабга киришда бола йўл кўрсатди қачон ишни тасвирлайди - Носта лаблари ҳаракатини тушуниш онаси томонидан сўзларни бир қатор. Шундай қилиб, туғилиш маҳрум бўлган бола - биринчи эшитиш, ҳар қандай кўрсатмасига олдин баъзи олд кўрсатиш учун - оғзаки нутқ пакетларини.
Бу барча Юқорида қайд этилганларни қуйидагича буни карлик дидга мослаб - сўз ва унинг ривожлантириш учун жуда оғир оқибатлари
163 

бола СПE ҳолда (вокал аппарати ҳеч шикастланишлари да), - ижтимоий педагогик аралашуви, улар узлуксиз бўлган - одолимйми. Бу фонда, у, албатта, буюк Педа кўринади - кар болалар оғзаки (хусусан - Носта, оғзаки) тил шакллантириш гогик муаммо . Нерв тизимининг энг пластиситивлиги ва бу вазифани ре - шении компенсатсион ёрдамнинг яширин имкониятлари мавжудлиги .


7.6.Болаларда эшитиш бузилишининг олдини олиш
Болаларда доимий эшитиш ҳалок қайта натижасидир - касаллик ёки отамерос томонидан кийилади ва камчиликларини туғма - Ўртоқ эшитув органи. Кўпчилик СЛE да терапевтик чоралар - самарасиз чой. Психологик, тиббий ва педагогик - тузатиш ва реабилитатсия, шунингдек слуҳопротезиров - маълум бир натижа беради, аммо эшитиш этишмовчилигини тўлиқ қопламайди. Шунинг учун, клинисенлер ва сурдопе - дагоги Прев олдини олиш учун зарур чора-тадбирлар - презҳдению ва эшитиш ҳалок ва карлик олиб омиллар бартараф, деб ишонаман.
Eтиологик устида олиб келиши омиллар аниқлаштириш йилда - Рушен қулоқ, бу ҳисобга барча мумкин бўлган сабабларни олиш зарур. Россия ҳудудларининг маълумотларига кўра, 2001 йилда беморларнинг 50,2 фоизида эшитиш қобилиятини йўқотишнинг сабаби пренатал ва постнатал даврда ҳомилага таъсир қилувчи турли омиллар эди. Бу сабаблар орасида, ҳомиладорлик патологияси (ҳозирги - Сйcосис 1 -ИИ ярми) ва юқумли касаллик она БПE - мжа ҳомиладорлик (қизилча, грипп, гепатит, тситомега-) энг катта улуши . Шуни таъкидлаш керакки, сўнгги йилларда Россияда қизилча ва гепатит Б га қарши болаларни эмлашни бошлади эрта туғилган чақалоқларнинг юқори фоизини, шунингдек - туғилиш ва туғилиш травмасида асфиксияланган бир хил.
бор туғма инфектсия чидамли (қизилча, cйто- мегаловирус) билан болалар тез-тез, уяли иммунитетни издан деб ошириш - доимий элим қулоғига истаги. Ин де - Тай перинатал асоратлари билан кўринмас - иммунитетнинг кичиклиги, уларнинг юқумли касалликларга мойиллигини яратади. Ушбу омилларнинг комбинатсияси ўрта қулоқдаги шиллиқ қават функтсиясини, шу жумладан Эустачиан найчасини бостириш ёки бузишга олиб келади. Бу асосий патофи - вақтга сезувчанликни оширадиган зиологическй омил - болаларда витию секретор отит.
Ҳозиргача эшитиш қобилиятини йўқотишнинг умумий сабаби ЯВ - ототоксиче- ёғсиз таъсирга эга бўлган дориларни қўллашни ўрнатиш истаги (аминогликозид антибиотиклари серияси фуро Семиди, хинин ва бошқ.). Яна бир тез-тез занжир - эшитиш ҳалок қилиш учун этакчи чиннйҳ алоқаларни, Патоло бор - технологик Туғилган ёки тўхтатилди эмбрион, ривожланаётган пневматик - бола Ниа ва ототохиc антибиотик ҳаракат билан унинг тайинлаш. Кўпинча болаларда карлик эпи - -пандемик менингит, антибиотик даволаш аминогликозид- бир куч қатор.
Шундай қилиб, эшитиш ҳалок олдини олиш мумкин, ва бу сабаблар бартараф муҳим CНИ олиб келди - эшитиш ҳалок ва карлик билан болалар зҳению сони. ЖССТ маълумотларига кўра, эшитиш ҳалок ярим сомон олдини олиш мумкин - оддий йўл билан Э. Сиёсат қўлланмаси томонидан таҳрирланган - бу Г.А.Таварткиладзе ва НД Шматко (2002), асосий сабаблари ва эшитиш ҳалок олдини олиш усуллари муваффақиятли профилак фойдаланиш мумкин жадвалда жуда аниқ гуруҳланган - таҳлилий иш (қаранг. Жадвал 12-14.).

Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish