L. A. Djalilova

Lekin ularga ham NBC Olimpiya hodisalarini translatsiya qilish uchun o 'zining shaxsiy kabel tarmoqlarini - MSNBC, CNBC va Bravo kabilarni qo 'llashi e 'lon qilingan, bunda. iloji boricha katta auditoriya jalh qilinishi va reklamadan tushadigan mablag lumi maksimumga yetkazishga erishish maqsad qilib qo 'yilgan. Xalqaro Olirnpiya Qo 'mitasi homiylarni kelishuvlami tuzishda ishtirok etishi to'g'risidagi e'lonidan keyin Gencral elektrik NBCga kelishuv bo'yicha kafolatlarni ta'minlashda yordam berish majburiyatini


*“ John Home. (jany Whanncl I 'ndfrsldiuiing ihe Oljinpits Rnutledge Taylor-Francis Group.
London and New Yort 2012. 57 p


357




olgan. Tuzilgan kelishuviar o'yinlarning va Xalqaro Olimpiya Qo ‘mitasining juda katta tijorat qiymatini ko ‘rsatadi.
Aslida, tuziladigan kelishuvlar, qay tarzda o 'yinlar taniladigan. tomoshaning ratsionallashtirilgan va marosim shakli ho 'lih qolganligini ta'kidlashini ko'rsatadi. unda, tomoshahinlaryulduzlarni ko 'rishi, hodisalarni ko 'rishi va milliy o'zigaxosliklar hilan tanishishi mumkin. Internet ishlanmalaming sur 'atlaridagi ehtiyotkorlikka qaramasdan, Intemetdan sekin-astalik hilan nazorat qilinadigan foydalanish va kanallarga to 'lovlar amerikalik tomoshahinlarga katta diapazonni va qamrash chuqurligini olish imkonini bergan.
Xizmatlarni geografik zonada raqamli hlokirovka qilish texnologiyalarini ishlah chiqilishi, raqamli oqimlarga boshqa mamlakatlardan ulanishning va hoshqa veh-saytlarni duhlyaj qilinishini oldini olish uchun raqamli huquqlami hoshqarish tizimini yaratish imkonini herdi.
Xitoy va Xalqaro Olimpiya Qo ‘mitasi lomonidan amatga oshirila- digan Internetni nccorat qilLsh ho'yicha hamkorlikdagi loyiha, 2008- yildagi o 'yinlar vaqtida 400 ta noqonuniy uzatish holatlarini aniqladi. Bunday uzatishlar, qoidaga ko 'ra, aniqlanganidan keyinoq tezkor har- taraf qilingan. Lekin hitta mustaqil tutamdan hoshqasiga translatsiya qilish Big Torrent yordamida yanada muanmoli ho'Iih qolgan. ¹⁽¹
Torrent, Pirate Bay veh-saytlarining ko'pchiligi o'yinlarning ochilishi marosimi paytida millionlab ulanishlarni amalga oshiradi va Xalqaro Olimpiya Qo 'mitasi Shvetsiya hukumatidan yordam so ‘raganiga qaramasdan. Pirate Bay namoyishkorona tarzda noroziligini hildirgan va Shvetsiya hukumati Xalqaro Olimpiya Qo'mitasining talabini hajarish uchun kuch ishlatmagan.
NBC 2000-yilda sportning 28 ta turi ho ‘yicha reportajlar uchun 2004-yilda ulanish nuqtalari sonini kengaytirib. kahelli va sputnikli kanallar hilan qamrab olishning qo ‘shimcha hajmini kiritdi va 2008- yilda futhol va basketbol kanallarini yaratdi. Pekindagi 2008-yilgi Olimpiya o ‘yinlari uchun NBC hirinchi marta, musohaqalarni translatsiya qilish uchun shaxsiy nbcolympics.com ineternet-saytini qo ‘lladi. IJshbu yangilik natijasida bo ‘Isa kerak, ancha keng yoritishga. NBC barcha Olimpiya o'yinlari davrida o'zining eng yuqori reytingiga va reklama uchun eng yuqori sotishlarga erishdi.


John Home. Gam Wharwcl l 'ndcrslanding thc Olympics Routlcdgc Taylor-Francis Group
London andNew York 2012 - 57 p


358




"Birinchi Veh 2.0 O'yinlar’’ deb nomlangan 2008-yilda oqimli Inlernetni va videoni qo'llash keskin ortdi. NBCning veh-sayti 1,3 milliard baholash bilan ulanishlami, 53 million noyob foydalanuvchilami, ?5.5 million videooqimlarni va o'yinlar vaqtida ko 'rilgan 10 million soatli videoni qaydqildi. ^m
Radio va televideniyaning Yevropa birlashinasi 180 inillionta keng tasmali vidcooqiinlarni yetkazgan. Terraning Lotin
Amerikasidagi olimpiya saytida 29 million videooqimlar va talab bo'yicha 10 millionli ulanishlar lo'g'risida xabar berilgan. BBS Olympics direktori Rodjera Mous/ning ta'kidlashicha. 2008-yildagi Pekin Olimpiadasining birinchi kunida 2004-yilgi Afmadagi butun muddat davomidagiga nisbatan ko'p videooqim kuzatilgan. Xitoyda, onlayn rejimida, Olimpiya o'yinlarini shaxsiy kompyuteri orqali kuzalgan 53 million odamlar auditoriyasi paytida hissiyotlar bilan shu lalizadayoq almashish tizimi taklif qilingan. Raqamli videopotokiami bunday ancha darajadagi va tezkor o'sishi, Olimpiya o‘yinlarini translatsiya qilishdagi televideniyaning ustuvor ta'siri ortib borayotgan muammolar bilan to'qnash kelayotganligi ko'rsatkichi bo'lib qolmoqda. Markazlashtirilgan Jnternet-provayder tomonidan (masalan, Xalqaro Olimpiya Qo'mitasining o'zi tomonidan) har tomonlama yoritishni ta'minlashning mumkin bo'lmagan texnologik sabablari mavjud einas. Bunga, ikkita omillar qarshilik qiladi.
Birinchi omil - milliy liniyalarda tashkil qilinadigan tclevizion reklamalar, hozirga qadar daromadlami yig'ishdagi eng samarali tijorat modeli hisoblanadi. Shunday ekan, Internet aneha to'liq qamrab olish va hodisalami tomoshabinni kamroq jalb etish bilan yoritishga erishish imkonini beradigan qo‘shimcha sifatida foydalaniladi. Xabar uzatuvchi televideniyaning ustuvorligini ta'minlashning zarurali, NBC veb-sa>1lariga asosiy hodisalarni potokli yoritishga nisbatan musobaqalaming yorqin lahzalari videomateriallarini qavta o‘zgartirilgan tanlash taklif qilingan.
Ikkinchi omil: auditoriya, sportning shaxsiy yaxshi ko'riladigan turlarida, musobaqalarida va milliy o‘ziga xoslikda taqdirlash istiqbollarida fokuslashtirilishi paytidagi shaxsiy inilliy yo'nal- ganlikka orientirlangan Olimpiya o'yinlarini qamrab olishga moyillik an'anasiga ega.


** John Homc, Oair> Whannel Undastandmg the Olvmpics. Roulledgc Taylor-l rancis Group
Londou and Ncw York. 2012 -57 p


359




2008-yilda, olimpiya televideniyasini ko'rishi va Xitoy, Fransiya. Buyuk Britaniyadagi o'yinlami yoritilishi paytida. o'ziga jalb qiladigan jihatlari aniqlangan. Fransiyada, masalan gandbol (BBS orqali kam yoritiladigan sport turi) borgan sari dominant bo'iib kelmoqda. chunki fransiy alik jarnoa ancha darajadagi progressga erishgan.
Buyuk Britaniya raqamli yoritishga 2012-yilga kelib to‘liq o“tgan va BBS tomonidan Londondagi 0‘vinlami yoritish birinchi bora to'liq tarzda raqamli rejimda amalga oshirilgan.¹⁰⁹
Tomoshabinlar oqimli vidco paytida, yoritish savti orqali hodisalami koTish imkoniyatidan mahrum boigan imkoniyat taklif qilingan va u. ancha faol foydalanila boshlandi. Lekin ushbu jarayon uchun BBS veb-sayti markaziy boiib qoladi. BBS xabarlar taxtasini va bloglami ham qoilashi va nashr qilishi vaqtida, ijtimoiy tannoq orqali interfaollik, asosiy qamrab olish paytida nisbatan marginal boiib qoladi. Shu bilan birga. yuqori yechimga ega boigan televideniya ham yaratiladi. 3D filmlarga nisbatan ishtiyoqqa qaramasdan, Olimpiya o'yiniarini 3D formatda yirik tarzda yoritishni amalga oshirish. kinoteatrlarda to‘gTidan-to‘g‘ri efirda translatsiya qilishning imkoniyati bo‘lsa ham, hali ancha qiyin muammo boiib qolmoqda.
Raqobat qiluvchi mamlakatlarda to‘g‘ridan-to^-gTi tasvirlash kuchi shundayki, unda juda katta televizion auditoriyalar, borgan sari ortayotgan sarf-xarajatlar paytida 0‘yinlami o'tkazish huquqini yutib olish uchun qimmat tenderli koTiklarni qo‘)lab-quvvat)ash va o‘zini oqlashiga yordam berishi orqali safarbar qilinadi. Aynan. yulduzlarni. bayon qiluvchi sharxlarni, milliy o'xshashlikni, hayotiylikni va noaniqlikni bitta fazoda to‘planishi, Olimpiva o'yinlariga madaniv hodisada bo'Iishi kerak bo‘lgan noyob kuch beradi.
Tclevideniya dastlab AQSH dan daromadlarning katta oqimini keltirdi, lekin 1988-yildan boshlab, homiylardan keladigan daromadlar va jahonning boshqa mamlakatlaridan keladigan televizion daromadlarning katta oqimini olib keldi.
Televideniyaning ustunligi dalilining o‘zi o'yinlarni boshqa usulda transformatsiya qildi. U, milliy g‘ururni isbotlash va ko'rsatish uchun ommaviy investitsiyalarni yuqori mujassamlashtirilishi va rag'batlantirilishi paytida soddalikka chek qo‘yib, tijoratlashtirishga


*"'ohii Home. Gany Whannel ttndcrslanding ihe Ohmpics RouUcdge Taylor-I rancis Group
London and New York 2012 58 p


360




olib keldi va dopingdan fovdalanishga ko‘mak!ashdi. U, o‘yinlar shaharlari industriyada, savdoda va turizmda ilgari borishini global jarayonining bir qisniiga aylantirdi.
Ushbu yuqori dabdabalik o‘yinlami kafolatlangan xavfsizlik halqasi ichida o‘tkazishga majbur fyldi. Televideniya o‘yinlarning bayram potensialini kaltaqismini o‘g‘irladi.¹¹⁰
Televizion sportni 1960-yillarning o‘rtasida tezkor o‘sishi, Olimpizm madaniyatiga uchta asosiy shakllarda qavta o‘zgartiruvchi ta'sir ko'rsatdi.
Birinchi shakli - AQSH nina asosiy tarmoqlari o'rtasidagi televizion huquq uchun ko“rik os^dagi savdo Xalqaro Olimpiya Qo'mitasi har jihatdan, xususan, iqtisodiy tomondan ancha yuqori pog'onaga ko‘tardi.
Ikkinchi shakli - Olimpiya o‘yinlarining ortib ketgan ommaviyligi, 1970-yillarda jismoniy madaniyat bilan shug‘ullanishni ortishini tezkor tarqalishi sportning va dam olish uchun tovarlami ishlab chiqarish bo'yicha industriyaning ayovsiz raqobati birgalikda, Olimpiya o'yinlarini homiylar uchun o‘ziga jalb qiladigan tadbirga aylantirdi.
Uchinchi shakli - o'ziga xos global hodisaga aylanishi bilan Olimpiya o'yinlari global marketing va global jozibalilik uchun birinchi va uncha ko‘p bo'lmagan imkoniyatni taklif qildi.