L. A. Djalilova

UO‘K: 796+796.032 (09) (075.8) KBK 75.3 (50‘)


Taqrizehilar:
F.A.Kerimov - Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati kafedrasi profcssori, pedagogika fanlari doktori;
A.R.Xodjanov - TIMI Jismoniy tarbiya kaledrasining dotsenti.


ISBN' 978-9943-978-63-8


5 «Voris-nashriyoti», 2017; €> L.A. Djalilova, 2017.

KIRISH

0‘zbek.istonda mustaqiilik davrida jismoniy tarbiya va sport sohasining rivojlanishi mamlakatimizda amalga oshirilayotgan siyo- siy, iqtisodiy va ijtimoiy islohotlarning samarali natijasidir. Mam- lakatimiz qudratini belgilaydigan eng asosiy omillardan biri bu shu yurtda yuksak ma'naviyatli, jismoiym va ruhan sog‘Iom, har tomon- Iama barkamol avlodni tarbiyalash masalasidir.
Ma'naviy barkamoi vajismomy sog'Iom insonni tarbiyalashning muhim vositasiga aylangan sport olimpiya go'yalari va olimpiya qad- riyatlarini keng targ'ib etishga xizmat qilmoqda. Jismonan sogMom, ma'naviy yetuk, yuksak intellektual salohiyat, zamonaviy bilimlarga ega, mustaqil llkrlaydigan, kelajakka ishonch bilan qaraydigan bar- kamol avlodni tarbiyalash asosiy vazifalar sifatida belgilandi. Bu yo‘- nalishdagi ishlar talaba-yoshlarda zamonaviy dunyoqarash, ularning ongiga vatanparvarlik. milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat, o‘z Vataniga xizmat qilish kabi yuksak tuyg‘ulami kamol toptirishga qaratilgan. Jismoniy tarbiya va sport sohasini rivojlantirishga qara- tilgan amaliy ishlar natijasida, milliy ta'lim dasturiga binoan jismoniy tarbiya va sport sohasiga yuksak intellektual salohiyatga ega bo'lgan, yuqori malakali mutaxassis kadrlami tayyorlash ishlari yo‘Iga qo‘yildi.
Hozirgi davrda O'zbekiston Respublikasida mustaqillik yillarida jismoniv tarbiya va olimpiya harakatining xususiyatlarini, 0‘zbekis- tonda jismoniy tarbiya va olimpiya sporti rivojlanishinining raqamli ko'rsalkichlarini qiyosiy tahlili, jismoniy tarbiya, ommaviy sport va olimpiya harakatining uzluksiz tizimlarini shakllanish jarayonlarini o‘rganish cng dolzarb masalalarga kiradi.
Jismoniy tarbiya va olimpiya harakati tarixi fani qadimgi za- monlardan boshlab, hozirgi kungacha bo‘lgan davrlarda jahon xalq- larining jismoniy tarbiya va sport tarixi, xalqaro sport va olimpiya harakati tarixini o‘rganadi. Jismoniy tarbiya va olimpiya harakati ta- rixi turli davrlarda jismoniy tarbiyaning vujudga kelishi, rivojlanishi va taraqqiy etishining umumiy qonuniyatlarini aniqlash, ulami tahlil qilish bilan shug'ullanadi.


3

Jismoniy larbiya va olimpiya harakati tarixi darsligi uchta bobdan iborat:

• 
  Chet el mamlakatlarida jismoniy tarbiya va olimpiya harakati.
  

* 0‘zbekistonda jismoniy tarbiya va olimpiya harakati.

• 
  Xalqaro olimpiya harakati tarixi.
  

Birinchi bobda chet el mamlakatlarida turli tarixiy davrlarda jismoniy tarbiya rivolanishining asosiy xususiyatlari, jismoniy tarbiya va olimpiya harakatining ilmiy-nazariy asoslarini rivojlanishi, jismo- niy tarbiya va olimpiva harakati tizimlarining shakllanishi to‘g‘ri- sidagi mavzular yoritilgan.
Ikkinchi bobda 0‘zbekistonda- jismoniy tarbiya va olimpiya harakati rivolanishining bosqichlari, 0‘zbekiston Respublikasida mustaqillik-yillarida jismoniy tarbiya va olimpiya harakatining asosiy xususiyatlarini, 0‘zbekistonda jismoniy tarbiya va olimpiya sporti rivojlanishinining raqamli ko‘rsatkichlarini qiyosiy tahlili. jismoniy tarbiya, ommaviy sport va olimpiya harakatining uzluksiz tizimlarinini shakllanish jarayonlarini o'rganish bo‘yicha mavzular berilgan.
Uchinchi bobda olimpiya harakati va Olimpiya 0‘yinlari rivoj- lanishining xususiyatlari, uning ilmiy-nazariy asoslarini yaratilishi. olimpizm asosiy tamoyillari va qadriyatlarining ahamiyatini o‘rganish bo'yicha mavzular yoritilgan.
“Jismoniy tarbiya va olimpiya harakati tarixi” fanini o‘rganish jarayonida talabalami jismoniy tarbiya va sportning rivojlanish xususiyatlari, xalq milliv o‘yinlari tarixi, sport turlari tarixi, olimpiya harakati tarixi, jismoniy tarbiya va sportni targ‘ibot ishlarining mohiyati bilan tanishtirish muhim ahamiyatga ega.
Bugungi kunda jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha malakali kadrlar tayyorlashga alohida e'tibor berilmoqda. 0‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti va Respublika oliy o‘quv yurtlarininig jismoniy tarbiya fakultetlari. pcdagogika kollejlarining jismoniy tarbiya boMimlari, Olimpiya zaxiralari kollejlarida jismoniy tarbiya va sport tarixi, Olimpiya o'yinlari haqida atroflicha bilimlar beriladi. Jismoniy tarbiya va sport sohasida mutaxassislar tayj'orlash va ularning nazariy bilimlari. amaliv malakalarini oshirishda «Jismoniy tarbiya va olimpiya harakati tarixi» fani asosiy mutaxassislik fanlaridan biridir.


4

1.