L. A. Djalilova

Rpssiyo o'rtasidagi iqtisodiy, siyosiy va madaniy kurash ostida o'tgan. Ikkala mamlakatlaryadro quroliga ega ho 'lganligi to 'g'ridan- lo'g'ri hurhiy konfrontatsiyani oldini olgan. lekin hutun dunyoda xalqlar va mamlakatlar o'rtasidagi kurash. dominant davlatlarning hududty omillarini kuchli ta 'siri ostida ho ‘Igan.

“Zamonaviy Olimpiya o'yinlari odamning va borliqning ideallari o ‘rtasidagi kurash ramzi bo 'lih, u, ushbu muhilda yashashi kerak. Ushhu fikr. sovuq urush va ramziy kurash dctvri to'g'rsidagi fikr yuntilishigu olih keltuli. u. 1945-1989-yillardagi Olimpiya harakatini o'rab turgan. Urushd&n keyingi birinchi Olimpiya o'yinlariga Germaniya va Yaponiyi kabi mag'luhiyatga uchragan mumlakatlar taklif qilinmagan. lekm shunga qaramasdan Italiya taklif qilingan va Sovet Itiifoqi s\K>rt musobaqalarida ishtirok elmagan.
Sovet Ittifoqi revolutsiyiuian keyingi 1930-yillarda xalqaro sportdan, asosan o'zini tiygan, xalqaro federatsiyalar vu Xulqaro Olimpiya Qo 'mitasi tarkihiga kirmagan va buning o'rniga ishchi sport internatsionalini rivojlanlirishga ko ‘maklashgan (RSI). Lekin u, ikkinchi jahon urushidan keyin kommunistik tizimning ustuvorligini ntmwyish qilish uchun xalqaro musohaqalarda ishtirok etish strategiyasini qahul qilgan.⁶¹
Shunga qaramasdan, 1948-yili SSSR Xalqaro Olimpiya Qp'milasi tomonidan tan olinmagan va uning Millh' olimpiya qo ‘mitasi bo ‘Imagan.
Xalqaro Olimpiya Qo mitasining amerikalik viise-prezidenti chinakam antikommunist Eyveri Rrendedj kommunistlumi Xalqaro Olimpiya Qo 'milasi a 'zoligiga qabul qilinishiga qarshi ho 'igan, lekin mam/akat/arni siyosiy tizimi asosidu Olimpiya harakatidan chetlashtirilishini qo 'llab-quwatlamagan.
Xitoy musobaqalarda ixhtirok etish niyatida ho'lgan. lekin 1947- yilgi kommunistik revolutsiyaning muvaffaqiyatli kulminatsiyasi ushhu rejalarni barhod qilgun. Londondagi 1948-yilgi ochilish marosimi hir soatni tashkil qilgcm va muhim shaxs/arni va kolonnada kelayotgan jantoalami tanishtirishdan iborat bo 'lgan. Bizga ma jumki, shundan huyon puxta tayyorUmgtm marosim televideniya uchun ancha darajada o 'zgargan.


*' John Homc, Oarry Whanne! Umierstanding ihc OJympics 1 avlor-Francis Ciroup London- Ncw York. 2012 - 98 p.


271




Dekolonizutsiya va mustaqittik olgan mcmdakaliar. Urushdun keyingi davrdu oxirgi yevropalik imperiya - Buyuk Britantya imperiyasi parchalandt. Urushdan kevin kuchsizlangan Buyuk Brilaniya mustaqittik uchun harakatlar bilan kurashishga qobilityasiz bo'lgan. Hindistonning mustaqiliigi (1947-y.) ajralish bi/an belgilangan vaqtda, dekolonizatsiya jarayoni uzoq davom etgan Kolomho mamlakatlari (Birma, Seylors Oroli, Hindislon, Indoneztya va Pokiston) guruhi lomonidan tashkil qifingan Bandungdagi 1955- yilgi konferensivoda 24 tu Afrika va Osiyo mamlakatlarining vakillari ishtirok etishgcm bo'lih, unda umumiy iqtisodiy maqsadlar va kolonializmning tugallanishi muhokama qilingan. Osivo O'yinlari xa jayini Indorteziya 1962-yilda tayvanlik va isroUlik ishtirokchilarga viza berishdan bosh iorlgan. Keyingiyili. Xalqaro O/impiya Qo ‘mitasi olimpiya harakatidan chiqqcm /ndoneziyaning Mittiy Ottmpiya qo'mitasini chetiatgav. Indoneziya prezidenti Suxarto GANEFO (qisqartilgan inglizchadan - Games of the New cmerging Forces yangi rivoj/anayotgan kvehlar o ‘yinlari. PRIM.) tashkilotini tuzish tashabbusini o 'z zimmasiga olgan. ^(>:
Kambodja, Xitoy, Gvineya Indoneziya, Iroq, Mali. Pokiston. Shimoliv Vetnam, BAR va Sovet Ittifoqidcm delegatlar va Seylon hamda Yugoslaviyadan kvzatuvchilar ishlirok etgan ta'sis konferensiyasi 1955-yilgi Bandungdagi konferensiyadun ilhom oJishgan. Xitoy ushhu lakliflarning harakatlcmtiruvchi kuchi deh ayPlgan.
GANEFO ning birinchilari 1963-yilda tashkil qilingan, ikkinchilari Qoxirada 1967-yili belgilangan. Albatta, ushbu geosiyosiy poydevorning qismi Xitov-Sovet htifoqi o'rtasidagi munosabatning buzilishi ostida bo'lgan, bu, “uchinchi dunyo"ga ta'sir o'tkazish uchun Xiloy \a Sovet Ittifoqi bloki o'zaro hamda G'arb hilan ham raqobatlashganligini anglatgan. GANEFO Kengashining 1965-yilda Pekinda o ‘tkazilgan sessiyasmi Osiyo GANEFOsini Olimpiya qo 'mitasi tomonidan tasdiqlangan Osiyo o 'yinlari o ‘tkaziladigan bir vaqtda o 'tkazittshi bo 'yicha qaror qabul qilingan. Qoxira, mottyaviy sahablarga ko 'ra. keyingi GANEFOni 196 7-yilda o ‘tkazilishidan voz kechgan. Xitoy, Madaniy revolutsiya vaqtida ko'proq ichki omillar hisobiga rivoj/anishga orienlirlangan va Espining aylishiga


⁶³ John Home, Oarry Whanncl l Inder&randmg lhe OJvtnpics. Rov!ledge. I'aylor-Franci-'i Group.
LonJon and Ncw York 2012 - 123 p


272




qaragundv "GANEFO sekin o'lgan”. Separaiizmning ushbu qisqa epizoJuhiri keyin Uchinchi dunyo mamlakailari Olimpiya o \'yiniariga ko 'proq e 'libor qarala hoshJashgan va ushbu hodisani. o ‘zini jahon arenasida mustaqil mavjudligi to ‘g 'risida e 'lon qilishni ramziy inikoniyali sifatida qo'llashgan va Milliy Olimpiya qo'mitalarining soni ushbu intilishlarni aks etgan holda barqaror ortgun. Sfusohaqaiarda ishiirok eluvchi mamJakatlaming sotn I9~6-yiJga qadar ortib borgan. 19H0-yili AQSU hoshchiiik qilgan hoykot tufayli qisqargan ' !

14. 
    yo7.gi Oliiupiya o‘yinlftri 1992-yil 25-iyul - 9-avgust kunlari Barselona shahrida (Ispaniya) boiib o'tgan. Olimpiya o‘yinlariga 172 davlatdan 10563 sportchi (2704 avol) kelgan. Ular o‘rtasida 257 ta medallar jamlanmasi uchun musobaqalar olib borilgan. Olimpiya o‘yiniari dasturiga badminton. beysbol va ayollar dzyudosi kiritilgan.
    

Olimpiya o'yinlarida sobiq Yugoslaviya respublikalari - Bosniya va Gertsegovina, Sloveniya. Xorvatiya sportchilari alohida jamoalar sifatida qatnashgan. G'\inlarda I atviva. I itva va Estoniya sportchilari ham ilk bor alohida mustaqil jamoa sifatida ishtirok etgan. Sobiq Sovet Ittifoqi sportchilari Mustaqil Davtatiar Hamdo‘stligi (MDH) terma jamoasiga birlashgan. MDH terma jamoasida jami 483 nafar (312 erkak va 171 ayol) sportchi bo'lih. ulardan 276 nafar sportchi Rossiva, 83 - Ukraina, 53 - Belorussiya. 18 Qozog'iston, 17- 0‘z- bekiston. 10 - Gruziya va Moldaviya. 5 - Ozarbayjon, 4 - Annanis- ton, 3 - Qlrg'iziston va Tojikiston vakillari bo'lgan.
MDH Birlashgan jamoasi tarkibiga O'zbekiston Respubli- kasining 17 nafar sportchisi kiritilgan edi. Ular 3 ta oltin. 2 ta kumush va 1 ta bronza medalini qo'lga kiritganlar. O'zbekistondan sport gimnastikasi bo'yicha Oksana Chusovitina va Rozaliya Galiyeva, yengit atletika bo'yicha 4x400 m estafeta g'olibi Marina Shmonina oltin medallarga sazovor bo‘lganlar. Og'ir atletikachi Sergey Sirtsov va o'q otish sporti bo'yicha Anatoliy Asrabayev kumush medalga sazovor bo'lganlar. Qilichlxizlik sportida esa hamyurtimiz Valeriy Zaxarevich jamoa musobaqalarida hronza medali bilan taqdirlangan. MDH Birlashgan jamoa vportchitorrnrng g 'alabasi sharafrga ol/mprya bayrog'i ko'tarilgan va olimpiya madhiyasi ijro etilgan. XXV yozgi


” John Ituroe Gon> Whannel UiMkrsianding tlte Otympks. Roudedgc Taytor-Fnmas Gtoup
l ondon atul Neu York 2012 - 12 5 p




Olimpiva o'yinlarining umumjamoa hisobi natijalari 1-o‘rin - MDH (45-38-29), 2-o'rin - AQSH (37-34-37), 3-o‘rin -Germaniya (33-21- 28).

14. 
    vozgi Olimpiya o'yinlari 1996-yil 19-iyul - 4-avgust kunlari AQSHnig Atlanta shahrida bo'lib o'tgan. Bu o'yinlar 19- iyuldan 4-avgustgacha davom etdi. Ularda 197 milliy olimpiya qo'mitalarining 10318 nafar (ulardan 3512 ayol) sportchilari ishtirok etgan. Musobaqalar 35 sport turi bo'yicha 271 ta medallar jamlanmasi uchun o'tkazilgan. Olimpiya o'yinlari dasturiga ilk bor sohil voleyboli, ayollar futboli, softbol, mauntinbayk kiritilgan. Bu Olimpiya o‘yinlaridan boshlab O'zbekiston, Armaniston, Belorussiya. Gruziya, Moldaviya, Ozarbayjon. Rossiya. Tojikiston, Turkmaniston. Ukraina, Qozog‘iston. Qirg‘iziston mustaqil davlatlar sifatida ishtirok etgan. Chexiya, Slovakiya, Makedoniya davlatlari ham ilk bor alohida qatnashgan.
    

26. 
    Olimpiya o‘yinlari davomida ko'ngilsiz hodisa sodir
    

bo‘lgan. 27-iyul kuni Istirohat bog'ida bomba portlagan. 44 yoshli amerikalik ayol va 40 yoshli telekommentator vafot etgan. AQSH Prezidenti Bill Klinton mintaqaning barcha hududlardagi
qo'poruvchilarni qoralagan. XOQ bir daqiqa motam sukutini o'tkazib. o‘yinlarni davom ettirishga qaror qilgan edi. XXVI yozgi Olimpiya o'yinlarining umumjamoa hisobi natijalari - 1-o'rin - AQSH (44-32- 25). 2-o‘rin - Rossiya (26-21-16), 3-o‘rin -Gennaniya (20-18-27).

26. 
    yozgi Olimpiya o'yinlari 2000-yil 15-sentabr- 1-oktabr kunlari Sidney shahrida (Avstraliya) bo'lib o'tgan. Olimpiada o'yinlariga 200 davlatdan 10651 nafar (ulardan 4069 ayol) sportchilar tashrif buyurgan. Olimpiya o'yinlarida Koreya- KXDR va Janubiy Koreya- ilk bor birlashganjamoa sifatida qatnashgan.
    

Sport musobaqalari davomida 45 ta jahon rekordlari o'rnatilgan, ulardan 26 ta og'ir atletika va 15 ta suzish sport turlari bo'yicha bo‘Igan. Niderlandiya sportchisi Ingc de Breyn suzish bo'yicha ayollar o'rtasida 50 m va 100 m erkin usul. 100 m batterflay masofalarida oltin medallami olgan. Xitoy sportchilari og'ir atletika musobaqalarida jami 7 ta (ulardan 5 ta oltin) medallarga ega bo'lgan. Olimpiya dasturiga ayollar o'rtasida og'ir atlctika ilk bor kiritilgan. Boks bo'yicha Rossiya va Kuba sportchilari bilan bir qatorda O'zbekiston. Qozog'iston, Tailand, Fransiya. Buyuk Britaniva


274




bokschilari birinchi o'rinlami egallashga muvafTaq bo'lganlar. Bu Olimpiada XX asming oxirgi O'yini sifatida tarixda qolgan.

14. 
    yozgi Olimpiya o‘yinlarining umumjamoa hisobi natijalari - 1'O‘rin - AQSII (40-24-33), 2-o‘rin - Rossiya (32-28-28). 3-o Tin -Xitoy (28-16-15).
    
15.