Kurs loyihasi mavzu: “Farg’ona yog’-moy” aj da unimdorligi 5 t/kun

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
“Kimyo texnologiya” fakulteti 
“Oziq-ovqat texnologiyasi” kafedrasi 
“Yog’larni qayta ishlash texnologiyasi” fanidan 
 
KURS LOYIHASI
 
MAVZU: “Farg’ona yog’-moy” AJ da unimdorligi 5 t/kun 
bo’lgan xo’jalik sovuni ishlab chiqarish sexini loyixalang.
Asosiy uskuna TNB-2 
 
Bajardi:
81-18 guruh talabasi 
Abdug’aniyev Abdug’affor 
Rahbar:
Ergashev Azizbek 
Taqrizchi:
Medatov Rustam 
Kammisiya a’zolari: ______________________ 
Kafedra mudiri: Usmanov B.S. 
Farg’ona 2022 

---

2 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
“Kimyo texnologiya” fakulteti 
“Oziq-ovqat texnologiyasi” kafedrasi 
“Yog’larni qayta ishlash texnologiyasi” 
fanidan 
KURS LOYIHASINI 
TUSHUNTIRISH XATI 
Bajardi:
81-18 guruh talabasi 
Abdug’aniyev Abdug’affor 
Rahbar:
Ergashev Azizbek 
Taqrizchi:
Medatov Rustam 
Kafedra mudiri: Usmanov B.S. 
Farg’ona 2022
 
 

---

3
MUNDARIJA
1. Kirish.........................................................................................................
2. Texnologik sxemani tanlash va asoslash..................................................
3. Ishlab chiqarishning nazariy asoslari........................................................
4. Texnologik sxema bayoni.........................................................................
5. Xom ashyo va yordamchi maxsulotlar tavsifi...........................................
6. Tayyor maxsulot tavsifi.............................................................................
7. Maxsulotlar xisobi.....................................................................................
7.1. Suv va bug‘ sarfi xisobi...................................................................
7.2. Uskunalarni tanlash va ularni sonini xisoblash...............................
8. Ishlab chiqarish jarayonining nazorati......................................................
9. Avtomatlashtirish......................................................................................
10.Mexnatni muxofaza qilish........................................................................
11.Atrof muxitni muxofaza qilish.................................................................
12.Xulosa....................................................................................................
Foydalanilgan adabiyotlar................................................................................

---

KIRISH
Respublikamizda kuchli yog‘-moy sanoati potensiali yaratilgan bo‘lib,
quvvati jihatidan Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi mamlakatlari orasida dastlabki
o‘rinlardan birini egallaydi.
Yog‘-moy sanoatining chigitni qayta ishlash quvvati yiliga 3,6 mln. tonnani,
margarin mahsulotlarini ishlab chiqarish quvvati yiliga 52,4 ming tonnani,
mayonez ishlab chiqarish yillik quvvati 2 ming tonnani, xo‘jalik sovuni ishlab
chiqarish – 8 ming tonnani tashkil qiladi.
Oziq-ovqat sanoatining asosiy maqsadi respublikamiz xalq xo‘jaligini
ekologik toza, raqobatga bardosh beradigan, sifatli, chiroyli qadoqlangan yog‘-moy
mahsulotlarini eng kam tannarhda, qulay mehnat sharoiti yaratib ishlab
chiqarishdan iborat bo‘lib, bu maqsadni amalga oshirish uchun sanoatni zamonaviy
Yuqori samarali asbob-uskunalar va yangi texnologiya bilan ta’minlashni
bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. uyushma tasarrufidagi 20 ta yog‘-moy
korxonalarining barchasida rekonstruksiya, qayta texnik ta’mirlash, chet el
investitsiyalari ishtirokida ko‘shma korxonalar yaratish ko‘zda tutilgan.
Umuman chet el kompaniyalarining investitsiyalaridan foydalanib
dezodoratsiya sexlarini qurishdan maqsad sifatli yog‘ olish bilan birga ekstraksiya
yo‘li bilan olingan texnik yog‘dan ham iste’mol yog‘i olinib, xalqimizni o‘simlik
yog‘iga bo‘lgan talabini to‘laroq qondirishdan iboratdir.
Yaqin vaqtlarda dezodoratsiya va qadoqlash sexlari faqatgina
«ToshmarYog‘», «Farg‘ona yog‘-moy» XJ larida bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunda
«Urganch yog‘-moy», «Koson Yog‘ekstraksiya», «Guliston Yog‘-ekstraksiya»,
«Qarshi Yog‘-ekstraksiya» XJ larida bunday sexlar faoliyat ko‘rsatmoqda, yaqin
kelajakda esa barcha o‘simlik Yog‘i ishlab chiqaradigan korxonalarda
dezodoratsiya qilingan va did bilan kichik hajmdagi idishlarga qadoqlangan yog‘
ishlab chiqariladi. SHu maqsadda bugungi kunda bir qator konstraktlar
Belgiyaning «De-Smet», Germaniyaning «Lurgi», Fransiyaning «Steka-Bottlez»
4

---

firmalari bilan o‘simlik Yog‘ini dezodoratsiya qiladigan va qadoqlaydigan asbob-
uskunalar keltirish bo‘yicha tuzildi.
Respublikamiz mustaqilligi sharofati bilan bozorlarimiz jahon bozoriga
qo‘shilib borayotir, erkin savdoga yo‘l ochilib bozorlarimizda chet eldan
keltirilgan estetik did bilan qadoqlangan o‘simlik yog‘lari, xo‘jalik va atir
sovunlar, margarin, mayonez mahsulotlari keng assortimentda sotilayapti.
Mahsulotlarimiz sifat jixatidan chet ellardan keltirilayotganlardan ustunligi
ularning sof yog‘lardan tayyorlanishi bo‘lsa, lekin bizda ishlab chiqarilayotgan
tarkibi jixatidan, margarin mahsulotlari chiroyli qadoqlanganligi, haridorligi tushib
ketmasligi uchun, chet el mahsulotlaridan orqada qolib ketmasligi uchun bir qator
ishlar olib borilayapti. SHu jumladan, «Farg‘ona Yog‘-moy» XJ da sovun ishlab
chiqarish sexini qayta jihozlab Italiyaning «Matssoni» Uyushmaning investitsiya
dasturida chet eldan keltirilayotgan xom-ashyo mahsulotlari ishlab chiqarishi
joylarda tashkil qilish masalasi ham keng щrin olgan:
- sohadagi har bir korxonada dezodoratsiya asbob uskunasi o‘rnatilgach, ozuqaviy
yog‘ ishlab chiqarish hajmi ekstraksiya yog‘ini tozalash hisobiga nixoyatda oshib,
uni chetdan keltirishga xojat qolmaydi;
- chetdan keltirilayotgan asbob uskunalar va ehtiyot qismlarni o‘zimizda ishlab
chiqarishni yo‘lga qo‘yish;
- oqartuv tuprog‘ini O‘zbekistonda kerakli miqdorda ishlab chiqarishni tashkil etish.
SHu bilan birga respublikamizda ishlab chiqarilmayotgan, lekin haridorgir
mahsulotlarni – olif moyi, kazein elimi, ozuqaviy spirt, antifriz, tormoz suyuqligi
kabilarni ishlab chiqarish ham amalga oshganligini hisobga olganda kelajakda
import o‘rnini bosa oladigan xomashYo, mahsulotlar ishlab chiqarishni Yo‘lga
qo‘yish natijasida yiliga 40 million dollargacha mablag‘ni iqtisod qilish
mo‘ljallanayapti.
Yog‘-moy sanoati 2001-2005 yillarga mo‘ljallangan rekonstruksiya va qayta
texnik ta’mirlash dasturida belgilangan ishlar amalga oshirilgach sanoat
5

---

korxonalarida jahon andozalari talabiga javob beradigan qo‘yidagi mahsulotlar
ishlab chiqarila boshlaydi:
- dezodoratsiya qilingan o‘simlik yog‘i 40 ming tonna;
O‘zbekiston Respublikasi oziq-ovqat sanoatining asosiy qismlaridan biri
yog‘-moy sanoati hisoblanadi. Respublika aholining moyga bo‘lgan ehtiyojini,
shuningdek xo‘jalik va atir sovuniga, yuvuvchi kukunlarga sifatli plyonka hosil
qiluvchi moddalarga va boshqa mahsulotlarga bo‘lgan extiyojini qondirish uchun
Yog‘-moy korxonalari o‘zining ishlab chiqarish bazasini intensiv kengaytirib
bormoqda.
Buning uchun etakchi texnika va uzluksiz ishlovchi avtomatlashtirilgan
texnologiyalar bilan jihozlangan zavod va kombinatlar barpo etilmoqda. yangi
zavod va sexlarni qurish bilan birga mavjud zavodlarni yangi texnologiyalar
bo‘yicha rekonstruksiya qilish, ularnitexnik jixatdan qayta ta’mirlash ishlari
nazarda tutiladi. M: Guliston va Koson shaharlarida yangi yirik korxonalar barpo
etildi. Farg‘ona, Andijon, Buxoro, Urganch Kogon Yog‘-moy korxonalarida
missellani kompleks qayta ishlovchi sexlar qurildi. Kattaqo‘rg‘on va Andijon MEZ
lari rekonstruksiya qilindi. Uchqo‘rg‘on, Kogon va Qo‘qon MEZ larida
modernizatsiyalashgan ND-1250 liniyasi o‘rnatildi. Qo‘qon Yog‘-moy
kombinatida danakli urug‘larni qayta ishlash bo‘yicha zavod qurildi. Farg‘ona va
Kattaqo‘rg‘on zavodlarida sovun pishirish sexlari rekonstruksiya qilinadi va
uzluksiz ravishda sovun pishirish uchun. TNB-2 o‘rnatilib, bu erda yog‘
kislotalarining davriy distillyasiya usulidan uzluksiz distillyasiya usuliga o‘tildi.
Yangi zavodlar qurish va mavjudlarini rekonstruksiya qilish loyihalash ishini
mukammal bilishni talab etadi.
6

---