Geografiya yo’nalishi

FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI

FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI

TABIIY FANLAR FAKULTETI

GEOGRAFIYA YO’NALISHI

20.76AGURUH TALABASI

AZAMOV ABDULHAYNING

JAHON GEOGRAFIYASI FANIDAN

TAYYORLAGAN SLAYDI.

mavzu: afrika materigining tabiiy kartasini taxlil qilish.

Reja:

1. Afrika materigining asosiy xususiyatlari.

2. Afrika materigining tabiiy kartasi orqali geografik o’rnini taxlil qilish.

3. Afrika materigining tabiiy kartasi orqali relyef tuzilishini taxlil qilish.

4. Afrika materigining tabiiy kartasi orqali ichki suvlarini taxlil qilish.

Afrika

Materikning asosiy xususiyatlari

• Afrika ekvator o’rtasidan va bosh meridian g’arbidan kesib o’tgan yagona materik, eng katta cho’llar bor, eng issiq materik, eng yuqori harorat kuzatilgan (Tripoli shahri yaqinida +58 C ), sharqiy yarimsharning eng uzun va eng sersuv daryolari bor, qirg’og’i eng kam parchalangan, quruqlikdagi eng katta Buyuk Afrika yer yorig’i( 6500 km ) bor, chukuk suvli eng uzun (750 km ) va chuqur Tanganika (1470 m) ko’li bor, olmos qazib chiqarishda dunyoda birinchi o’rinda.

Materikning geografik o’rni.

• Arika --- to’rtta yarimsharda joylashgan yagona materik. Ekvator Afrikani deyarli qoq o’rtasidan bo’lib turadi. Uning shimoliy va janubiy nuqtalari ekvatordan deyarli teng masofada joylashgan. Gibraltar bo’g’izi orqali Yevropadan , Suvaysh kanali orqali Osiyo qit’alari bilan tutashib turadi. Afrika materigining maydoni 30 mln. km.kv. Dengiz sathidan o’rtacha balandligi 750 metr. Eng baland nuqtasi Kilimanjaro vulqoni --- 5895 metr. Eng past botiq Assal ko’li -- -153 m.
• Shimoliy chekka nuqtasi – Ben-Sekka burni
• Janubiy chekka nuqtasi – Igna burni
• Sharqiy chekka nuqtasi – Ras-Xafun burni
• G’arbiy chekka nuqtasi – Almadi burni

Geografik o’rni

• Materikning shimoliy va g’arbiy sohillarini Atlantika okeani suvlari, shimoliy-sharqiy va sharqiy sohillarini esa Hind okeani suvlari yuvib turadi. Afrikaning qirg’oqlari kam parchalangan bo’lib , uzunligi 30500 km ga teng.
• Afrika shimoldan janubga torayib boradi. Shimoliy qismining eni (Almadi va Ras-Xafun burunlari oralig’i)7500 km bo’lsa janubining eni 3000 km ga teng. Materik sharqida yirik Somali yarimoroli va Mozambik bo’g’izi bilan ajralgan Madagaskar ( 587 713 kv. km.) oroli joylashgan. G’arbida yirik Gvineya qo’ltig’i bor.