Kurs ishi bajardi: Tuxtayev Sh Tekshirdi: Halimov I

III. XULOSA
IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

KIRISH
Konchilik ilmini qazilgan joydagi foydali qazilmalarni aniqlash, tayyorlash, ishlab chiqarish, birlamchi qayta ishlab chiqarish texnologiyalari bilan bog’langan geologik,
kon-texnik, iqtisodiy va ekologik fanlarga bo’lish mumkin. Foydali qazilma konlarini

qazish texnologiyasi – ochiq, kombinatsiyalashgan, yer

osti va quduqli qazib olish

texnologiyasidir,

chunonchi quduqli

qazib

olish

suv, neft,

gaz va

qattiq

foydali

qazilmalarni qazib olish

texnalogiyasini o’z ichiqa

oladi.

Qattiq foydali qazilmalarni

quduq orqali qazib olish jarayoni

“Geotexnologiya”

deb

ataladi

ya’ni

foydali

qazilmalarni oquvchan holatga keltiradigan

boy qatlamlarga va

keyinchalik

quduqlar

orqali ularni chiqarib olishga ta’sir etuvchi fizik, kimyoviy

va fizik-kimyoviy

metodlar

haqidagi fandir.

Ochiq va yer osti texnologiyalarini

takomillashtirish ishning unumdorliligini keskin

oshishini va erishilgan

darajadan foydali

qazilmalarning

tannarxini

ta’minlab

bera

olmaydi. Shuning

uchun,

aynan hozirgi paytda chiqindi

jinslarning hosil qilmasdan

foydali qazilmalarni qazib olish uchun yangi yo’llar

qidiruvini olib borish, yer ostidan

odamlarni chiqarish, ish unumdorliligini keskin oshirish aktuallashgan.

An’anaviy qazib olish

jarayonlarida qazib olinayotgan mahsulotning sifati,

fizik

yoki kimyoviy xossalarida o’zgarish kuzatilmaydi, modomiki so’ngi mahsulot yer ostidan

maydalangan bo’lakli massa ko’rinishida chiqarib olinadi va faqatgina keyingi qayta ishlov berish jarayonida (ДСФ, ОФ) yangi xossalarga, ko’rinish va sifatga ega bo’ladi.
Rivojlanishning hozirgi bosqichida qazib olingan foydali qazilmalar juda qimmatga tushayapti va ularning foydali komponentlari oz miqdorda, ularning keyingi qayta
ishlanishi qazib olingan mahsulot qiymatiga mos kelmaydigan xarajatni talab etadi. Shuning uchun tog’ massasini yer ostidan qazib olish foydasiz bo’lib, yer qa’ridan faqat foydali komponentlarni ajratib qazib olish talab etilmoqda, ya’ni yer ostida qazish ishlari

tog’ massasini birlamchi	qayta ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’lanishi lozim. Ushbu
o’tishni amalga oshirish	uchun tog’ amaliyotida va	foydali qazilmalarni	qazib olish
jarayonining yangi prinsiplari asosida yangi sifatli		o’zgarishlar bilan bir	qatorda olib

borilishi lozim.

Ochiq va yer osti qazish metodlaridan geotexnologiya metodlarining ahamiyatli farqi ularning solishtirma iqtisodiy baholash usullarini muayyan o’ziga xosligini keltirib
Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

chiqaradi. Ochiq yoki yer osti qazish usullarida tog’ massasini olishadi, geotexnologiya usulida esa – tayyor mahsulot olinadi. Shubhasiz, mahsulotni turli xil ishlab chiqarish texnologiyalarini, shu jumladan qazib olish texnologiyasini ham, solishtirish va boyitish ham o’ziga xos xususiyatiga ega bo’ladi. Ishlab chiqarishning samaradorliligi solishtirma kapital mablag’, tannarx va ishning unumdorligiga ko’ra baholanadi. Undan tashqari variantlarni baholashda korxonaning rentabelliligi, sarflangan mablag’larning qoplanish muddati, qurilish vaqti, sarmoyaning hosildorlik koeffitsiyenti, yillik iqtisodiy foyda va tanqis uskunalar va materiallarga bo’lgan talabning tushishini inobatga olish lozim. Ijtimoiy omillarni– ishchilarning ish sharoitini ham hisobga olish lozim. Bu nuqtai nazardan geotexnologiya boshqa usullarga qaraganda perspektivliroq, chunki ular qazilayotgan joyda tozalash ishlarini olib borish uchun odamlarni ishtirok etishlarini talab etmaydi. Geotexnologiya kelajakka tegishli va u yer osti boyliklaridan oqilona foydalanish g’oyasini opimallashtirishga imkon beradi.

Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI «Noyob va radioaktiv metall rudalarini qazib olish va qayta ishlash »KAFEDRASI Variant № -4
«Tasdiqlayman»

«NRM» kafedrasi udiri

________ Halimov.I.U.

«___»_______2021 y.

«Geotexnologiya asoslari» fanidan kurs ishi

Talaba Tuxtayev Sh guruh 23^B-20NRM

Kurs ishi rahbari Halimov.I.U.

MANBA MA’LUMOTLARI:

1. Metall olishning koeffitsiyenti, E=0.6

2.Ishlab chiqarilayotgan maydonda metall zahirasi, P=2000 t

3. 
   Mahsuldor ertimaning zichligi,d=1.2 t/m3
   

3. 
   Ruda massasiga ishqorlaydigan eritma massasining nisbati,f=0.5 m
   
4. 
   Ishqorlaydigan eritma bilan ichlab chiqarilgan jinslarning o’rtacha zichligi, M=8 m
   

3. 
   Rudalarning zichlik hajmi, =2.7 t/m3
   

3. 
   Ishlab chiqarish maydoni, F=125000 m2
   
4. 
   Metall bo’yicha korxonaning yillik loyihaviy unumdorligi, MV=200 t
   
5. 
   Yillik belgilangan ish kunlarining soni, T=365 kun
   
6. 
   Eritma oqimining o’rtacha kengligi, b=5 m
   

3. 
   Filtrlanish tezligi,V=8 m/sut
   

3. 
   Bitta so’rib oluvchi quduqqa to’g’ri keladigan ishlab chiqarish maydoni,F0=175 m2
   
4. 
   Mahsuldor g’ovaklilik n=0.4
   

14. So’rib oluvchi va yuboruvchi quduqlar orasidagi o’rtacha masofa l=12 m

15. 
    Ishqorlanayotgan eritmada belgilangan erituvchining kontsentratsiyasi, Сp=0.006
    

15. 
    Olinayotgan eritmada erituvchining kontsentratsiyasi, CK=0.002
    

Eslatma:Kurs ishini bajarishda ko’rsatmalardan foydalanish, berilgan ishlab chiqarish amaliyoti, ma’ruza va amaliyot matreallari, zarur adabiyotlar va internet saytlari.

Rahbar	Talaba
_______________________	_______________________
_________________ (F.I.O. ,imzo)	_________________ (F.I.O. ,imzo
«_____»____________2021y.	Topshiriq olingan sana:
	«_____»____________2021 y.
	Topshiriqni bajarish muddati:
	«_____»____________2021 y.

Varaq
5321100 Kurs ishi

O’zg.. Varaq № hujjat Imzo Sana

1. 
   Mineral xom ashyolarning turiga ko’ra konlarning