Korxonalar faoliyatiga ta’sir etuvchi risklarni baholash Moliyaviy risklarni baholash metodlari


Risklarni o‘zaro bog‘liqligini baholash



Download 144,28 Kb.
bet10/12
Sana13.12.2022
Hajmi144,28 Kb.
#884720
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
Korxonalar faoliyatiga ta’sir etuvchi risklarni baholash Moliyav

Risklarni o‘zaro bog‘liqligini baholash. Risklar yakka ajralgan holda bo‘lmasligi sababli, korxonalar uchun riskni o‘zaro ta’sirini boshqarish muhim sanaladi. Portfel riskini tushunish uchun uning tarkibidagi har bir aktiv riskini alohida hisoblash, shuningdek ularning o‘zaro bog‘liqligida paydo bo‘ladigan riskni hisoblash kerak bo‘ladi.
Hatto ahamiyatsiz bo‘lgan risklar ham boshqa hodisa va holatlar bilan birgalikda potentsial yirik talofatga yoki aksincha imkoniyatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Shuning uchun korxonalar risklarni integrallashgan yoki yaxlit ko‘rinishida riskni o‘zaro bog‘liq xaritasi, korrelyatsion matritsasi, «bow-tie» diagrammasi singari texnikalardan foydalangan holda baholashga intilishadi.
Riskni o‘zaro bog‘liq xaritasi. Eng soddagrafik ko‘rinishi – bu risklarni x va u o‘qlari bo‘ylab joylashtirish orqali tuzilgan shakli hisoblanadi. Ularni o‘zaro bog‘liqligini xaritada biror belgi (X) yoki miqdoriy ko‘rsatkich bilan qayd qilinadi (4- rasm).



Risk turi

Etkazib berish bo‘g‘inida uzilish

Mijozlar xohish o‘zgarishi

Xom ashyo narxi oshishi >25%

Ish to‘xtab qolishi > 1 hafta

Iqtisodiyotni pasayishi

Raqobatchilar ko‘payishi

Kapital bahosi oshishi > 5%

Emissiya tartibi og‘irlashishi

Valyuta kursi tebranishi

Etkazib berish
bo‘g‘inida uzilish







X

X

X

X










Mijozlar xohish
o‘zgarishi













X

X




X

X

Xom ashyo narxi
oshishi >25%

X










X










X

Ish to‘xtab qolishi > 1
hafta

X










X













Iqtisodiyotni
pasayishi

X

X

X

X




X

X




X

Raqobatchilar
ko‘payishi

X

X







X










X

Kapital bahosi
oshishi > 5%













X










X

Emissiya tartibi
og‘irlashishi




X










X










Valyuta kursi
tebranishi




X

X




X

X

X






  1. rasm. Risk o‘zaro bog‘liqlik xaritasiga namuna.




Risklar ustuvorligini belgilash. Risk ustuvorligi – bu risk darajalarini oldindan aniqlab qo‘yilgan riskni qabul qilishning chegaraviy qiymatiga nisbatan taqqoslagan holda riskni boshqarish ustuvorliklarini aniqlash jarayoni hisoblanadi. Bunda risk nafaqat moliyaviy holatga salbiy ta’sir yoki ijobiy imkoniyat yaratishi sifatida ko‘riladi, balki shuningdek sub’ektiv mezon sifatida, ya’ni salomatlikka, hafvsizlikka yoki firma reputatsiyasiga ham salbiy ham ijobiy ta’sir ko‘rsatish, riskka moyillik hamda risk sodir bo‘lish tezligi sifatida ham qaraladi.
Risklarni ustuvorligi bo‘yicha tartiblash ikki bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda risklar deylik ta’sir kuchini ehtimollikka ko‘paytmasi yoki ta’sir kuchini moyillikka ko‘paytmasi mezoni bo‘yicha tartiblanadi. Ikkinchi bosqichda tartiblangan risk ta’sir kuchi, sodir bo‘lish tezligi yoki joriy va kelgusi risk darajalari orasidagi farqi kabi qo‘shimcha sifatiy omillarni hisobga olgan holda ko‘rib chiqib qayta tartiblash amalga oshiriladi.
Ierarxiya. Risklarni birlashtirishning eng sodda yo‘li ularni ierarxiyasini tuzish hisoblanadi. Bunda risklar tashkiliy tuzulma, risk turi, geografik yoki strategik ob’ekt bo‘yicha ierarxiyasi tuziladi (5.4-rasm).
Risk xaritasi. Odatda xarita ikki o‘lchamli ko‘rinishda bo‘lib, risk ta’sir ko‘rsatish kuchi va uning ehtimolligi yoki ta’sir kuchi va moyilligi nuqtai nazaridan tuziladi. Agar to‘laqon qamrab olinsa, uchinchi o‘zgaruvchanni ham, ya’ni riskni sodir bo‘lish tezligi yoki hisoblashlarning noaniqliklarini kiritish mumkin. Ta’sir ko‘rsatish shkalasini imkoniyatlar va risklar uchun xaritasi quyidagi rasm ko‘rinishida bo‘ladi.
Riskka qarshi javob choralar. Riskni baholash natijalari riskka qarshi javob choralarini ishlab chiqish uchun dastlabki ma’lumot sifatida xizmat qiladi. Bunga muvofiq javob choralarining shartlari o‘rganiladi (riskni qabul qilish, kamaytirish, taqsimlash yoki qochish), «xarajat-daromad» tahlili amalga oshiriladi, javob
choralarining strategiyasini shakllantiriladi va riskka qarshi javob choralarining rejasini ishlab chiqiladi.
Umumiy holatda moliyaviy risklarni boshqarishda javob choralari sifatida riskdan qochish va riskni butunligicha qabul qilish (sug‘urtalash va zaxira qilish imkoniyati bilan) yoki risklarni paydo bo‘lish va o‘zgarish jarayonida uni aktiv boshqarishdan birini tanlashdan iborat bo‘ladi.

Download 144,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish