Конспект 5340600«Финанслар», 5340900«Бухгалтериялық есап ҳәм аудит»

Қайталаў ушын сораўлар

1. 
   Базар турлари қандай анықланады?
   
2. 
   Бәсекелеспеген базарларда баҳа ҳәм ислеп шығарыў көлеми қандай анықланады?
   
3. 
   Лицензия, патент, авторлық ҳуқықы бәсекеге қандай тәсир көрсетеди?
   
4. 
   Монополияның жәмийет ушын пайдалы ҳәм зыянлы тәреплерин тәрийплең бериң.
   
5. 
   Базар ҳәкимияты дегенде нени түсинесиз?
   
6. 
   Монопол баҳаға салық қандай тәсир көрсетеди?
   

15-тема. Базар ҳәкимияты шараятында баҳа белгилеў
принциплери (2 саат)

1. 
   Тутыныўшы артықшалығын ийелеў.
   
2. 
   Тутыныўшы дәраматына көре баҳа белгилеў.
   
3. 
   Тутыныў хажмига көре баҳа белгилеў.
   
4. 
   Товарлар категориясына көре баҳа белгилеў.
   

Монопол ҳәкимиятқа ийе болған фирмалардың баҳаны белгилеў стратегиясының тийкарын тутыныўшы артығын ийелеў арқалы қосымша пайда алыў усыллары пайда етеди.
Тутыныўшы артықшалығын ийелеў. Ойлайық, фирма барлық ислеп шығарған өнимлерин бир баҳада сатсын (15.1-сүўрет).
Баҳалар диверсификациясы. Баҳалар диверсификациясы (баҳаларды тутыныўшылардың имканиятларына қарап ҳәр түрли дәрежелерде белгилеў) үш түрли болыўы мүмкин: тутыныўшы дәраматына көре, тутыныў көлемине ҳәм товарлар турине көре.
Тутыныўшылар дәраматына көре баҳаларды белгилеўдиң идеал варианти ҳәр бир қарыйдардың имканиятынан келип шығып, ол сатып алатуғын ҳәр бир товарға максимал баҳа белгилеў болып табылады. Усы максимал баҳаны қарыйдардың резерв баҳасы деп қаралады. Ҳәр бир қарыйдар ушын резерв баҳа белгилеўге тутыныўшылардың дәраматына көре баҳаларды идеал диверсификациялаў деп аталады.


15.1-сүўрет. Тутыныўшы артықшалығының баҳа ҳәм
ислеп шығарыў көлемине байланыслылығы.
Идеал диверсификациялаўда фирма дәраматы қандай болыўын көрип шығамыз. Биринши нәўбетте фирма монопол баҳа да қанша пайда алыўды анықлаймыз (15.2-сүўрет).