Kompyuter tarmoqlari (Oraliq)

Virtual kanalni o’rnatish bilan uzatish protsedurasi qo’yidagi qadamlarni o’z ichiga
oladi:
¢
Virtual kanalini o’rnatish – maxsus paketni manba tugunidan jo’natish - ulanishni o’rnatish
so’rovi (qo’yiladigan shu virtual kanal yuboradigan adresi va oqim metkasi uchun);
¢Tarmoq bo’yicha o’tish paytida so’rov xar bitta kommutatorda yangi yozuv shakllantiradi, bu
yozuv berilgan metkaga ega bo’lgan paketni kommutator qanday xizmat qo’rsatish kerakligini
ko’rsatadi;
¢Shakllantirilgan virtual kanali shu metka bilan identifikatsiyalanadi;
¢Virtual kanal o’rnatganidan keyin tarmoq kerakli ma’lumot oqimlarni bu kanal bo’yicha
yuborishi mumkin;
¢ Kirish interfeysga paket qabul qilinganidan keyin kommutator paket boshidan metkani
o’qiydi va o’zini kommutatsiya jadvalini ko’rib chiqadi, bu jadval bo’yicha paketni qaysi
chiqish portiga yuborishni aniqlaydi.
MA’RUZA-2
K
OMPYUTER TARMOQLARINING STANDART TEXNOLOGIYALARI
.
Tarmоq arхitеkturasi
Kompyuterlarni tarmоqqa ulash jarayonida juda ko’p оpеratsiyalarni amalga оshiriladi , ya`ni
kompyuterdan kompyuterga aхbоrоtlarni uzatilishi to’liq ta`minlanadi. Hamma uzatilayotgan
aхbоrоt ko’p ishlоv bеrish bоsqichlaridan o’tib bоradi. Avalambоr u blоklarga ajratilib har
biri alохida bоshqarish aхbоrоti bilan ta`minlanadi. Хоsil bo’lgan blоklar pakеt sifatida
jihоzlanadi, bu pakеtlar kоdlashtiriladi, shundan so’ng elektr signallari yoki yorug’lik signali
yordamida tanlangan ega bo’lish usulida tarmоq оrqali uzatiladi, ya`ni qabul qilingan pakеtni
qaytatdan blоklangan aхbоrоtlari tiklanib, blоklar aхbоrоtlar ko’rinishida ulanadi va shundan
so’nggina bоshqa ilоvaga fоydalanish uchun tayyor bo’ladi. Bu albatta bo’ladigan jarayonni
ancha sоddalashtirib bayon qilinishi.
Kompyuter tarmog`i
Kompyuter tarmog`i – bu aloqa kanallari orqali yagona tizimga bog`langan kompyuter va
terminallar majmuasidir.
Kompyuter tarmoqlarini ko’pgina belgilar, xususan xududiy ta`minlanishi jixatidan
tasniflash mumkin. Bunga ko’ra global, mintakaviy va lokal (maxalliy) tarmoqlar farqlanadi.
Qo’llaniladigan dasturiy ta`minot nuqtai nazaridan tarmoq tuzilishining ikki xil asosiy
tamoyili joriy etilgan.

---

Birinchi tamoyilda tarmoqning dasturlashtirilgan ta`minoti ko’pgina foydalanuvchilarga
xamma kirishi mumkin bo’lgan bosh komp`yuter resurslarini taqdim etishga mo’ljallangan. U
‘fayl-server’ deb yuritiladi. Bosh komp`yuterning asosiy resursi fayllar bo’lgani uchun u shu
nomni olgan. Bu dasturli modullar yoki ma`lumotlarga ega fayllar bo’lishi mumkin.
Fayl-server - bu serverning eng umumiy turi.
Ikkinchi tamoyil “klient-server” arxitektura deb ataladi. Uning dasturiy ta`minoti resurslardan
jamoa bo’lib foydalanishgagina mo’ljallanib qolmay, ularni qaytaishlash va foydalanuvchi
talabiga kura resurslarni joylashtirishga mo’ljallangan. “Klient-server” arxitekturalar dasturi
tizimi ikkita bo’linmadan iborat: Serverning dasturiy ta`minoti va foydalanuvchi - mijozning
dasturiy ta`minoti.