Kompyuter tarmoqlari (Oraliq)

Elektron pochta
1971 yilga kelib elektron pochta jo’natishga mo’ljallangan birinchi dastur ishlab chiqildi. Bu
dastur tez orada mashhur bo’lib ketdi.

---

1973 yilda aloqa tarmog’iga transatlantika telefon kabeli orqali Velikobritaniya va Norvegiya
tashkilotlari ham qo’shildi va u xalqaro tarmoq maqomini oldi.
1970-yillarda tarmoq orqali asosan elektron pochta jo’natilar edi. Turli texnik tuzilishga ega
bo’lgan boshqa tarmoqlar bilan aloqa o’rnatishning imkoniyati yo’q edi. 1970 yillarning ohiriga
kelib axborot uzatishning yangi protokollari rivojlana boshladi. Bu masalada Djon Postelning
xizmati katta bo’ldi.
1988 yilda Internet Relay Chat (IRC) protokoli ishlab chiqildi va uning yordamida internetda
bir vaqtda bir necha nuqtadan muloqot o’rnatish ishlari ancha osonlashdi.
1989yilda Evropada yadroviy izlanish Evropa ittifoqi (TsERN) tomonidan ajoyib g’oya –
Butunjaxon o’rgimchak to’rini tashkil etish g’oyasi taklif etildi. Uni Britaniyalik mashxur olim
Tim Berners-Li taklif etdi va o’zi ikki yil davomida HTTP protokolini, HTML tilini va URL
identifikatorini ishlab chiqdi.
Tim Berners-Lining yordamchisi va kasbdoshi, World Wide Web loyihasining maqsad va
vazifalarini tushuntirib shunday degan:
Barcha buyuk kashfiyotlarning tarihi ulardan oldin shu sohada olib borilgan tadqiqotlarga
asoslanadi. Butunjaxon o’rgimchak to’ri misolida (WWW) muvaffaqiyatga erishish omili
bo’lgan ikki narsaga to’xtalib o’tish joizdir
1) gipermatnlarga o’xshash sistemalarning rivojlanish tarihi.
2) butun jaxon kompyuterlari tarmog’ini xaqiqatga aylantirgan Internet-protokol.
1990 yilda ARPANET aloqa tarmog’i NSFNetga yo’l berib o’z faoliyaini butunlay to’xtatdi.
Xuddi shu yili telefon liniyasi orqali internetga ulanishning birinchi xolati qayd etildi.
1991 yilda Butunjaxon o’rgimchak to’riga Internet orqali chiqish xamma uchun mumkin
bo’lib qoldi. 1993 yilga kelib mashxur NCSA Mosaic deb nomlangan veb- brauzer paydo
bo’ldi. Butunjaxon o’rgimchak to’ri ommalashib ketdi. Umuman aytganda, Web tarihida ikkita
davrni ko’rsatish mumkin: birinchisi Mark Andrissenning Mosaic brauzeridan oldingi davr va u
paydo bo’lgandan keyingi davr.