Klinik laboraтoriya тekshirish usullari

Silindrlar
Silindlar buyrak kanalchalarida shakllanadi, ular zichlashgan
oqsildan iborat bo‘ladi. Shaklan silindrga o‘xshaydi va yemirilgan
hujayralar donalari ko‘rinishida kiritmalarni o‘z ichiga olgan bo‘lishi
mumkin (rangli rasmga qarang). 10x obyektivdan foydalanganda va
yaxshi kontrast bo‘lishi uchun kondensor yetarlicha berkitilib
qo‘yilganda silindrlar, odatda, yaxshi ko‘rinadi.
Gialin silindrlar:
— rangsiz, odatda, ichi bo‘sh bo‘ladi;
— uchlari yumaloqlashgan yoki o‘tkirlashgan;
— hujayralar yoki ularning yemirilishining mahsulotlari ko‘-
rinishidagi kiritmalari bo‘lishi mumkin.
Normal siydikdagi gialin silindrlar diagnostik jihatdan ahamiyat-
ga ega emas, jismoniy zo‘riqishdan keyin sog‘lom odamlarda uchrashi
mumkin.
Mumsimon silindrlar:
— ko‘pincha kalta-kalta, keng, silliq bo‘ladi;
— oson uvoqlanadi;

---

50
kam bo‘ladi. Buyrak funksiyasi yaxshi ishlaganda siydik miqdori
40—300 ml oralig‘ida, solishtirma og‘irligi esa (1.008—1.024)
alohida porsiyada tekshiriladi.
Buyrak funksiyasi buzilganda siydikning solishtirma og‘irligi
kamayadi, bunga giрostenuriya deyiladi.
Agar siydik miqdori ko‘payib, solishtirma og‘irligi kamaysa,
buyrak kanallarining zararlanganligini ko‘rsatadi. Agar siydik miqdori
kam, solishtirma og‘irligi ko‘p bo‘lsa, bunda buyrak koptokchalari
zararlangan bo‘ladi. Agar buyrak kanallari siydikni konsentrlash
xususiyatini yo‘qotsa, siydikning solishtirma og‘irligi sutkalik
siydikda kam farqlanadi (1.010—1.011) hamda past sonlarda turadi
va izostenuriya deyiladi. Bu buyrakning o‘tkir kasallanganligini
ko‘rsatadi.
3.7. Siydikning shaklli elementlarini Nechiрorenko
usulida tekshirish
Steril idishga ertalabki siydikning o‘tacha porsiyasi yig‘iladi.
O‘lchov probirkasiga 10 ml siydikdan solib 5 daqiqa, 1500 oborotda
sentrifugalanadi. 1 ml cho‘kma qoldirib, ustidagi qismi piрetka
yordamida olib tashlanadi. Oldindan tayyorlangan Goryayev to‘riga
cho‘kma tomiziladi. 3–5 minutdan so‘ng mikroskop ostida sanaladi.
Nativ preparatniki kabi mikroskop tayyorlanadi. 100 ta katta katakda
sanaladi. Natija quyidagi formulaga qo‘yiladi:





6
6
a 4000 10
A
x =
=
10
yoki x = A 252,
1600 10
4
bu yerda: x — 1 litr siydikdagi shaklli elementlar soni;
A – 100 ta katta kvadratlarda sanalgan elementlar soni;
4000 – koeffitsiyent;
1600 – 100 ta katta kvadratdagi mayda kvadratlar soni;
10 – probirkadagi siydik miqdori;
10
6
— 1 litrdagi mikrometr miqdori.
Agar shaklli elementlar juda ko‘p miqdorda bo‘lib, ularni
sanash imkoni bo‘lmasa, 3–4 marta suyultiramiz. Natijani
hisoblashda shuni hisobga olamiz. Sog‘lom odamda shu usul bo‘yicha
1 litr siydikdagi leykotsitlar soni 4000, eritrotsitlar esa 1000 ta,
silindrlar esa uchramaydi.

---

51