Kirish Mehnat va Inson resurslari haqida umumiy tushunchalar

Inson resurslari salohiyatining asosiy sifat ko'rsatkichi –xodimning mehnat bozoridagi raqobatbardoshligidir. Mazkur sifat ko'rsatkichlariga o'zgarayotgan ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlar, ishlab chiqarishda ro'y berayotgan innovatsiya jarayonlari ta'sir ko'rsatadi. Ushbu o'zgarishlar jamlanmasini ularning ishlab chiqarish, institutsional va axborot tarkibiy qismlari birligi sifatida ko'rib chiqish mumkin.
Zamonaviy mehnat bozorida raqobat muttasil kuchayib borayotganligi yaxshi ma'lum. Buni barcha, shu jumladan iqtisodiy jihatdan taraqqiyetgan davlatlarda ham ishsizlik darajasi yaqqol isbotlab turibdi.Innovatsiyalarga asoslangan kompaniyalar bozorda raqobatbardoshligini saqlab turish uchun mehnat bozoridagi raqobatbardosh inson resurslariga ega bo'lish uchun intiladilar. Chunki hozirgi paytda ishlab chiqarishning texnikaviy imkoniyatlari asosan chegaralanib qolgan.
Inson resurslarining afzalliklari quyidagilar bilan belgilanadi:
– inson resurslarining tayyorgarlik darajasi (ta'lim va malakasining darajasi, kyeng va tor ixtisoslik);
– ijodiy qobiliyat;
– shaxsiy salohiyatni oshirishga intilish;
– mehnat faolligi;
– ijtimoiy ishlab chiqarishning asosiy harakatga keltiruvchi kuchi;
– eng samarali kapital kiritishning ob'yekti, bu kapital bilim va mahoratni oshirishga xizmat qilib, kelgusida eng yuqori samara keltiradi.
Inson resurslarining ishlab chiqarish resurlarining boshqa turlaridan (moddiy, moliyaviy, axborot va hokazolar) farqi quyidagilardan iboratdir:
1. Inson intellektga ega, demak uning tashqi ta'sirga (boshqaruvga) munosabati mexanik tarzda emas, balki onglidir. Bu esa boshqaruv sub'yektlari va ob'yektlarining hamjihatligi ikki tomonlama ekanligini anglatadi.
2. Inson resurslari intellektga ega bo'lganligi sababli odamlar muttasil ravishda rivojlanish va takomilashishga qodirlar. Bu esa har qanday alohida korxona yoki butun jamiyatning samaradorligini oshirishning eng muhim va uzoq muddatli manbai hisoblanadi.
3. Inson o'z oldiga ongli ravishda muayyan maqsadlarni qo'ygani holda faoliyatning aniq bir turini tanlaydi.