Kirish. Asosiyqism. Shahar transport tizimi va yo’l xarakatini tashkil etishning nazariy asoslari

Mavzu: Namangan shahridagi yo`l va ko`chalardagi transport vositalarini harakatlarini o’rganish va havfsizlikni oshirish choralari
Reja:
1.Kirish.
2.Asosiyqism.
2.1 SHahar transport tizimi va yo’l xarakatini tashkil etishning nazariy asoslari
2.2 Shahar yo‘lovchi transporti va yo‘lovchilarni tashishni tashkil etish.
2.3 SHahar yo’li va ko’chasining ko’ndalang kesimi elementlari
3. Harakat jadalligi va shahar ko’cha-yo`l tarmog’ining o’tkazuvchanlik qobilyatini baholashning nazariy asoslari
4.Xulosa.
5.Foydalangan adabiyotlar ro’yhati.

Kirish
Respublikamizdagi avtomobil sanoatini yildan– yilga o’sishi, avtomobillarni yuk ko’tarish qobilyatini va tashilayotgan yuk hajmini ortishi harakat jadalliggi va tezlikni ortishi avtomobil yo’llarini istemol talablarini ortishiga olib kelmoqda.
Jaxon tajribasidan kelib chiqib shuni aytishimiz mumkinki avtomobil yo’llardagi harakat tezligini va haydovchi uchun qulayliklar yaratish tashilayotgan yuk va passajirlarni tashish tan narxiga sezilarlitasir qilar ekan. 1 yanvar 2019-yil-holati bo’yicha respublikamizda umumiy foydalanish avtomobil yo’llariqoplama turlari bo’yicha sementsbeton qoplamali - 486 km, asfaltobeton qoplamali - 21835 km qora qoplamali - 18206 km, shag’al toshli qoplamali - 2127 kmni tashkil etadi .Toifasiga ko’ra esa I toifali - 2644 km, II toifali - 5958 km, III toifali toifali - 7573 km, IV toifali - 18979 km, V toifali - 7500 kmni tashkil etadi.
Zamonaviy avtomobil yo’llari murakkab muhandislik inshoatlaridir. Ular avtomobil oqimlarining yuqori tezlikda harakatlanish imkoniyatlarinita’minlashi zarur. Ularni shunday ta’mirlash va saqlash lozimki, bunda avtomobil yo’lining xizmat muddatlari va o’tkazuvchanlik qobilyati oshirilsin hamdayo’ldagi harakat xafsizligi ta’minlansin.
Yo’llar juda ko’p ta’biy omillar (quyosh nurida qiziah, muzlash va erish, yo’g’ingarchiliklar,va boshqalar) ta’sirida bo’ladi. Bu xususiyatlarni yo’llardan foydalanish davrida yo’l foydalsnish xizmatining hodimlari hisobga olishlari kerak va bu hodimlar yo’lning yil bo’yi uzoq muddat davomida normal ishlashinira’minlashlari zarur.
Zamonaviy avtomobil yo’llari yo’lovchi va yuklarni tashishga xizmat qiladi. Ular millionlab haydovchilarning kundalik ish joylaribo’lib qoladi, ulardan avtobus yo’lovchilari va sayohatchilar foydalanadi. Bularning hammasi har qanday ommaviy foydalabuvdagi muhandislik inshoatiga qo’yilgani kabi avtomobil yo’llariga ham majburiy yuqori me’morlik-estetik talablar qo’yilishini taqazo etadi. Yo’l qurilishi bilan bir qatorda hamhaydovchilar va yo’lovchilarga , ham avtomobillariga xizmat ko’rsatishga mo’ljallangan keng korhonalar tarmog’i(yo’lyonidagi oshxonalar, mexmonxonalar, va boshqalar.) yaratilishi kerak. Bu inshoatlarning hamma kompleksi yo’lni foydalanishga topshirish bilan bir vaqtdaishga tushirilishi lozim.
Avtomobil yo’llarini ta’mirlash jarayonlarini kompleks mexanizasiyalashtirish uchun mashinalar tizimini yaratish vajoriy etish , jumladan magistral Avtomobil yo’llarini teskor usulda ta’mirlash uchun eng yangi uskunalar va mashinalarni ishlab chiqarish yo’llardan foydalanish ishlari sur’atini keskin ko’tarishga sharoit yaratadi.
Mamlakatimiz ta’biy sharoitlarining o’ziga xosligi avtomobil yo’llari va ko’priklarni eksplutatasiya qiluvchi mutaxasislar oldiga murakkab texnikmuammolarni qo’yadi. Yo’llar turli-tuman ta’biy sharoitlarda kengtekisliklarda , qum saxrolarida , sho’rhoklarda va sug’oriladigan yerlarda ,tog’larda joylashadi.
Yo’llarni ta’mirlash va saqlashmavsumiy jarayon bo’la olmaydi. Vaholanki yil davomida uzluksiz bajariladiganjarayon hisoblanadi. Shuning uchn mavsumiylikni qisqartirish va mexanisatsiya vositalari hamda resurslaridan butun yil davomida rejali foydalanish, yo’llarni texnik eksplutatsiya qiluvchilar oldidaturgan katta muammodir.