Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari nisbiy atom va nisbiy molekulyar massa. Modda miqdori



Download 1,36 Mb.
bet39/73
Sana16.01.2022
Hajmi1,36 Mb.
#378901
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   73
Bog'liq
masala mashq kitob

7.2. KIMYOVIY MUVOZANATNI SILJITISH

Kimyoviy muvozanat reaksiyaga kirishuvchi va hosil bo‘luvchi moddalarning xossalari, konsentratsiyalari, bosim, harorat va boshqalarga bog‘liq. Gaz fazadagi kimyoviy reaksiya kam miqdor modda hosil bo'lishi tomonga siljiydi. Kimyoviy reaksiyalarning haroratga bo‘lgan munosabati har xil bo‘lib, ekzotermik reaksiyalarni o‘ngga siljitish uchun haroratni pasaytirish, endotermik reaksiyalarda esa haroratni ko‘tarish kerak.



7.18. N2(g)+O2(g)NO(g)180,7 kJ/mol muvozanatning siljishiga bosim va harorat qanday ta'sir ko‘rsatadi?

Yechish: Reaksiyaga kirishuvchi N2 va O2 miqdorlari reaksiya mahsuloti miqdoriga teng bo‘lganligi uchun muvozanatga bosim ta'sir qilmaydi. Reaksiya endotermik bo‘lganligi uchun haroratning ortishi muvozanatni o‘ngga, haroratning pasayishi chapga siljitadi.

7.19. SO2(g)+O2(g)SO3(g); H=395,6 kJ/mol reaksiyada muvozanatni siljitish uchun bosim va harorat qanday ta'sir qiladi? (Javob: bosimning ortishi muvozanatni o‘ngga, kamayishi chapga, haroratning pasayishi o‘ngga, ortishi chapga siljitadi).

7.20. CO2(g)+C(q)2CO(g)-Q muvozanatga bosim va harorat qanday ta'sir qiladi? (Javob: bosimning ortishi va haroratning pasayishi muvozanatni chapga, bosimning kamayishi va haroratning ortishi o‘ngga siljitadi).

7.21. Quyidagi reaksiyalarga bosimning oshirilishi qanday ta'sir ko‘rsatadi:

a) CO(g)+O2(g)CO2(g); b) SO2(g)+O2(g)SO3(g);

c) C2H6(g)+O2(g)CO2(g)+H2O(g); d) N2O4(g)NO2(g);

e) NO(g)+O2(g)NO2(g); f) C2H2(g)+O2(g)CO2(g)+H2O(g;

g) CO(g)CO2(g)+C(q).

(Javob: o'ngga: a, b, e, f, g; chapga: c, d).



7.22. Quyidagi reaksiyalarning yo'nalishiga haroratning ko‘tarilishi qanday ta'sir ko‘rsatadi?

a) Fe3O4(q)+CO(g)Fe(q)+CO2(g)-Q; b) CO(g)+O2(g)CO2(g)+Q;

c) H2(g)+S(c)H2S(g)+Q; d) NO(g)+Cl2(g)NOCl2(g)+Q;

e) N2(g)+O2(g)NO(g)-Q; f) H2(g)+O2(g)H2O(g);H0=483,6kJ;

g) CaCO3(q)CaO(q)+CO2(g); H0=179 kJ;

h) SO3(g)+NO(g)SO2(g)+NO2(g)-Q.

(Javob: o‘ngga: a, e, g, h; chapga: b, c, d, f).



7.23. Quyidagi reaksiyalarning yo'nalishiga hajmning ortishi qanday ta'sir etadi?

a) NO(g)+O2(g)NO2(g); b) SO2(g)+O2(g)SO3(g);

c) SO3(g)+NO(g)SO2(g)+NO2(g); d) NO2(g)N2O4(s);

e) CO(g)+Cl2(g)=COCl2(g); f) N2O(g)+S(q)N2(g)+SO2(g);

g) C3H8(g)+O2(g)CO2(g)+H2O(g); h) CH4(g)+S(q)CS2(g)+H2S(g);

i) H2(g)+O2(g)H2O(g); j) C(q)+O2(g)CO2(g);

k) CO(g)+O2(g)CO2(g); l) H2(g)+S(c)H2S(g);

m) CaCO3(q)CaO(q)+CO2(g); n) CO2(g)+N2(g)NO(g)+C(q);

o) N2(g)+H2(g)NH3(g); p) PCl5(g) PCl3(g)+Cl2(g);

q) N2H4(s)+O2(g)N2(g)+H2O(g); r) H2(g)+Cl2(g)HCl(g);

s) C(q)+O2(g)CO(g); t) CH4(g)+Cl2(g)CH3Cl+HCl(g).

(Javob: o‘ngga: f, g, h, m, p, q, s; chapga: a, b, d, e, i, k, o; ta'sir etmaydi: c, j, l, n, r, t).



7.24. A+BC+D muvozanatdagi sistemada moddalar konsentratsiyalari mos ravishda 8, 3, 2, 12 mol/l dan bo‘lgan. Muvozanatdagi sistemadan C moddadan 2 mol/l chiqarib yuborilgan. Yangi muvozanat o‘rnatilgandan keyingi A, B, C va D moddalarning konsentratsiyalarini hisoblang.

Yechish: Reaksiyaning muvozanat konstantasi:

bo‘ladi. Muvozanatdagi sistemadan 2 mol/l C modda chiqarib yuborilsa, muvozanatdagi A va B moddalar ta'sirlashib, yangi miqdor C modda hosil bo‘lib, yangi muvozanat o‘rnatiladi. Hosil bo‘lgan C moddaning konsentratsiyasini x deb olsak: [A]=8-x; [B]=3-x; [D]=12+x bo‘ladi. Bu qiymatlarni muvozanat konstantasi formulasiga qo‘ysak:



Tenglamani yechsak: x=1,04 bo‘ladi. Bundan

[A]=8-x=8-1,04=6,96 mol/l, [B]=3-x=3-1,04=1,96 mol/l,

[C]=x=1,04 mol/l, [D]=12+x=12+1,04=13,04 mol/l.



7.25. A+BC+D muvozanatdagi sistemada moddalar konsentratsiyalari mos ravishda 6, 2, 4, 3 mol/l dan bo‘lgan. Sistemaga B moddadan 4 mol/l qo'shilgandan keyin A, B, C va D moddalarning yangi muvozanat holatidagi konsentratsiyalarini hisoblang.

Yechish: Reaksiyaning muvozanat konstantasi:

bo‘ladi. Muvozanatdagi sistemaga 4 mol/l B moddadan qo‘shilsa, muvozanatdagi A modda B modda bilan ta'sirlashib, yangi miqdor C va D moddalar hosil bo‘ladi, A va B moddalarning konsentratsiyalari kamayadi. Bunda moddalarning yangi hosil bo‘lgan konsentratsiyalarini x deb olsak: [A]=6-x; [B]=2+4-x; [C]=4+x, [D]=3+x bo‘ladi. Bu qiymatlarni muvozanat konstantasi formulasiga qo‘ysak:



Tenglamani yechsak: x=1,26 bo‘ladi. Bundan

[A]=6-x=6-1,26=4,74 mol/l, [B]=2+4-x=6-1,26=4,74 mol/l,

[C]=4+x=4+1,26=5,26 mol/l, [D]=3+x=3+1,26=4,26 mol/l.



7.26. Hajmi 1 l bo‘lgan idishda NO+SO3SO2+NO2 reaksiya muvozanat holatida bo‘lib, undagi vNO=4; va mol. Idishga yana 3 mol SO3 qo‘shilganda yangi muvozanat qaror topdi. Yangi muvozanatda NO, SO3, SO2 va NO2 moddalarning konsentratsiyalari qanday bo‘ladi?

(Javob: [NO]=2,4; [SO3]=2,4; [SO2]=9,6 va [NO2]=9,6 mol/l).


8. DISPERS SISTEMALAR

Bir modda muhitida (dispers muhit) ikkinchi moddaning juda mayda zarrachalari (dispers zarracha) taqsimlangan mikrogeterogen sistemalarga dispers sistemalar deyiladi. Dispers muhit gaz, suyuq yoki qattiq bo‘lishi mumkin. Dispers zarrachalar ham har xil agregat holatda bo‘ladi. Dispers zarrachalarning o‘lchamiga (disperslik darajasi) qarab dispers sistemalar quyidagilarga bolinadi: dag‘al dispers sistemalar (suspenziya, emulsiya - 100 nm dan yirik, 1 nm=10-9 m), kolloid eritma (1-100 nm) va chin eritmalar (1 nm dan kichik, molekula va ionlar olchamlarigacha).

Dispers sistema u yoki bu turining hosil bo‘lishi muayyan agregat holatning yuzaga kelishidagi molekulalararo, ionlararo, atomlararo va boshqa o‘zaro ta'sir kuchlari tufayli bo‘ladi. Bir xil agregat holatda faqat bir xil turdagi modda zarrachalari ta'sirlashuvi uchrasa, dispers faza hosil bo‘lishida har xil moddalar zarrachalarining ta'siri kuzatiladi. Kimyoda chin eritmalar ko‘proq ahamiyatli.

Ikki yoki undan ortiq tarkibiy qismlardan iborat bo‘lgan o‘zgaruvchan tarkibli bir fazali (gomogen) sistemalarga eritmalar deyiladi. Eritma hosil bo‘lishida agregat holati o‘zgarmaydigan tarkibiy qism erituvchi deb ataladi. Bir xil fazadagi eritmalarda erituvchi, ko‘pincha, ko‘p miqdorli bo‘ladi. Ayrim hollarda buning aksi ham uchraydi. Masalan, konsentrlangan kislotalar, jumladan, sulfat, fosfat kislotalarda erituvchi - suv atigi 2 % ni tashkil etadi. Eritmalar gaz, suyuq va qattiq eritmalarga bo‘linadi.


8.1. ERITMA TARKIBIY QISMINING MASSA ULUSHI

8.1. Massa ulushi 0,9 % bo'lgan 1,0 kg eritma tayyorlash uchun necha gramm NaCl va suv talab etiladi?

Yechish: (1.5) formuladan foydalanib, talab etiladigan NaCl massasini topamiz: mNaCl=·m=0,009·1000=9 g. Eritmaning massasi: bo‘lganligi uchun

g.

8.2. 150 g massali 10 %-li eritma tayyorlash uchun necha gramm Na2CO3 va suv kerak? (Javob: 15 va 135 g).

8.3. 100 g massali 12 %-li borat kislota eritmasini tayyorlash uchun necha gramm H3BO3 va suv kerak?

(Javob: 12 va 88 g).



8.4. 200 ml xloroformda (=1,488) 62,4 g yod eritilganda hosil bo‘lgan eritmadagi yodning massa ulushi topilsin.

Yechish: Zichlik formulasidan foydalanib, xloroformning massasini topamiz: g. Hosil bo‘lgan eritmaning massasi: g.

Yodning massa ulushi:



8.5. Zichligi 1,0 g/ml bo‘lgan 450 ml suvda 50 g modda eritilgan. Shu eritmaning massa ulushi qanday bo‘ladi? (Javob: 0,1).

8.6. 150 ml hajmli etanolda (=0,806 g/ml) 6,37 g yod eritilganda, tibbiyotda antiseptik sifatida ishlatiladigan yod eritmasi olinadi. Bu eritmadagi yodning massa ulushi qanday bo‘ladi? (Javob: 0,05).

8.7. 500 g massali 3,2 %-li magniy sulfat eritmasi tayyorlash uchun MgSO4·7H2O dan qancha massa olish kerak? Buning uchun qancha massa suv talab etiladi?

Yechish: Tayyorlanadigan eritmada bo‘lishi kerak bo‘lgan MgSO4 massasini topamiz: g. Endi 16 g MgSO4 qancha MgSO4·7H2O ga to‘g‘ri kelishini hisoblaymiz: 246:120=x:16; x=32,8 g. g.

8.8. 1,5 kg massali natriy sulfatning 40 %-li eritmasini tayyorlash uchun qancha massa Na2SO4·10H2O olish kerak?

(Javob: 1,36 kg).



8.9. 120 g massali suvda 28,6 g Na2CO3·10H2O eritilganda hosil bo‘lgan eritmadagi natriy karbonatning massa ulushi qanday bo‘ladi? (Javob: 7,1 %).

8.10. Massa ulushi 40 % bo‘lgan natriy tetraborat eritmasidan 500 g tayyorlash uchun necha gramm Na2B4O7·10H2O va suv olish kerak? (Javob: 378,2 g va 121,8 g).

8.11. 5 %-li 500 g sulfat kislota eritmasini tayyorlash uchun zichligi 1,84 g/ml bo‘lgan 98 %-li konsentrlangan H2SO4 eritmasidan necha ml olish kerak?

Yechish: Avvalo tayyorlanadigan eritmada bo‘lishi kerak bo‘lgan H2SO4 ning massasini topamiz: g. Endi 25 g H2SO4 konsentrlangan kislotaning qanchasida bo‘lishini hisoblaymiz:

100:98=x:25; x=25,51 g.

Shuncha massa kislota qancha hajmni egallashini aniqlasak:

ml.

8.12. 3 %-li 200 g HCl eritmasini tayyorlash uchun zichligi 1,19 g/ml bo‘lgan 36 %-li konsentrlangan HCl eritmasidan necha ml olish kerak? (Javob: 14 ml).

8.13. 6 %-li 250 g HNO3 eritmasini tayyorlash uchun zichligi 1,415 g/ml bo‘lgan 70,3 %-li konsentrlangan HNO3 eritmasidan necha ml olish kerak? (Javob: 15,1 ml).

8.14. 20 %-li, 400 ml, zichligi 1,115 g/ml bo‘lgan HNO3 eritmasini tayyorlash uchun 65 %-li (=1,39 g/ml) HNO3 eritmasidan necha ml olish kerak?

Yechish: Tayyorlanishi kerak bo‘lgan kislota eritmasining massasi: m=·V=1,115·400=446 g. Shu eritmadagi kislotaning massasi: m=0,2446=89,2 g. Shuncha massa HNO3 65 %-li eritmaning qancha massasida bo‘lishini topamiz:

g.

Kislota eritmasining hajmi: ml.



8.15. 15 %-li, 1,8 l (=1,102 g/ml) H2SO4 eritmasini tayyorlash uchun 40 %-li (=1,302 g/ml) H2SO4 eritmasidan necha ml olish kerak? (Javob: 571,3 ml).

8.16. 12 %-li, 4,5 l (=1,065 g/ml) H3PO4 eritmasini tayyorlash uchun 98 %-li (=1,84 g/ml) H3PO4 eritmasidan necha ml olish kerak? (Javob: 318,9 ml).

8.17. 40 %-li, 800 ml (=1,255 g/ml) H3PO4 eritmasiga 496 ml (=1,00 g/ml) suv qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmaning massa ulushini hisoblang.

Yechish: Berilgan fosfat kislota eritmasining massasi:

m=1,255·800=1004 g.

Eritmadagi H3PO4 massasi: m=0,4·1004=401,6 g. Suvning zichligi 1,0 g/ml bo‘lganligi uchun uning massasi hajmiga teng bo‘ladi, demak, m=1004+496=1500 g. Hosil bo‘lgan eritmaning massa ulushi:





8.18. 3,5 %-li, 450 ml (=1,018 g/ml) HNO3 eritmasiga 41,9 ml (=1,00 g/ml) suv qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmadagi kislotaning massa ulushini hisoblang. (Javob: 3,2 %).

8.19. Zichligi 1,19 g/ml bo'lgan 36 %-li 300 ml HCl eritmasiga 150 ml (=1,00 g/ml) suv qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmaning massa ulushini hisoblang. (Javob: 25,35 %).

8.20. Zichligi 0,904 g/ml bo‘lgan 26 %-li 500 ml NH3 eritmasiga 250 ml (=1,00 g/ml) suv qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmaning massa ulushini hisoblang. (Javob: 16,74 %).

8.21. Zichligi 1,095 g/ml bo‘lgan 14 %-li 250 ml eritma tayyorlash uchun zichligi 1,395 g/ml bo‘lgan 50 %-li H2SO4 eritmasidan va suvdan necha millilitrdan olish kerak? Hosil bo‘lgan eritmaga 100 ml suv qo‘shilganda uning massa ulushi va zichligi qanday bo‘ladi?

Yechish: Tayyorlanadigan sulfat kislota eritmasining massasi: m=1,095·250=273,8 g.

Eritmadagi H2SO4 massasi:



m=0,14·273,8=38,33 g.

Olinishi kerak bo‘lgan eritma massasi:



g.

Ushbu eritmaning hajmi: ml.

Qo‘shilishi kerak bo‘lgan suvning hajmi:

Vsuv=250-55=195 ml.

Hosil bo‘lgan eritmaga 100 ml suv qo‘shilganda uning massasi:



m=273,8+100=373,8 g

bo‘ladi. Eritmaning suyultirilgandan keyingi massa ulushi:



Shu eritmaning zichligini topish uchun oldin uning hajmi: V=250+100=350 ml, so‘ngra formula yordamida zichligi



g/ml

hisoblanadi.



8.22. Zichligi 1,12 g/ml bo‘lgan 11 %-li 400 ml natriy ishqori eritmasini tayyorlash uchun zichligi 1,430 g/ml bo‘lgan 40 %li eritmadan qancha hajm olish kerak? Hosil bo‘lgan eritmaga 200 ml suv qo'shilganda uning massa ulushi va zichligi qanday bo‘ladi? (Javob: 86,15 ml; 7,6 %; 1,08 g/ml).

8.23. Zichligi 1,035 g/ml bo‘lgan 4 %li 500 ml eritma tayyorlash uchun zichligi 1,32 g/ml bo‘lgan 33 %li KOH eritmasidan qancha hajm olish kerak? Tayyorlangan eritmaga 300 ml suv qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmaning massa ulushi va zichligini aniqlang. (Javob: 47,52 ml; 2,53 %; 1,022 g/ml).

8.24. 300 g massali suvda natriy xlorid namunasidan eritib, 15 %li eritma hosil qilingan bo‘lsa, eritilgan tuz namunasining massasi qancha bo‘lgan?

Yechish: formuladagi ekanligidan foydalanib, ni yozish mumkin. Bundan m=52,94 g.

8.25. 500 g massali suvda kaliy nitrat tuzini eritib, 25 %li eritma olingan? Shu eritmadagi tuz namunasining massasini toping. (Javob: 166,67 g).

8.26. 1,54 kg massali suvda natriy nitrat tuzini eritib, 3,5 %li eritma olingan? Shu eritmada eritilgan tuz namunasining massasini toping. (Javob: 55,85 g).

8.27. 200 g massali suvda 11,2 l ammiak eritilganda hosil bo‘lgan ammiak eritmasining massa ulushini toping. (Javob: 4,1 %).

8.28. Massa ulushi 12 % bo‘lgan natriy gidroksid eritmasini tayyorlash uchun 300 g suvga 25 %li eritmadan necha gramm qo‘shish kerak?

Yechish: Birinchi usul formuladan foydalanishga asoslangan. va , m - qo‘shilishi kerak bo‘lgan 25 %li eritmaning massasi, m - undagi NaOH massasi, dan topiladi, m=·m=0,25·m. Bu qiymatlar birinchi ifodaga qo‘yilsa: 0,12=0,25·m/(300+m) hosil bo‘ladi. Bundan: m=276,92 g.

Ikkinchi usul aralashtirish qoidasidan foydalanishga asoslangan. Aralashtirish qoidasiga ko‘ra eritmalarning dastlabki massa ulushlarini yuqoridan pastga bir ustunga yozamiz. Ikkinchi ustunga shu raqamlarning o‘rtasiga tayyorlanishi kerak bo‘lgan eritmaning massa ulushi yoziladi:

25

12 0

Bu erdagi 0 suvdagi erigan moddaning massa ulushi (toza suv uchun bu qiymat nolga teng). Hosil qilingan sxemadagi katta qiymatdan kichigini ayirib, strelka yo‘nalishi bo‘yicha farqni yozamiz va quyidagini olamiz:


25 12

12

0 13


Uchinchi ustun yig‘indisi 12+13=25 bo‘lib, u aralashtirish natijasida tayyorlangan eritmaning massasiga teng. Demak, 25 g 12 %li eritma tayyorlash uchun 25 %li eritmadan 12 g va suvdan 13 g olish kerak ekan. Bizning misolda 300 g suvga qancha massa 25 %li eritmadan qo‘shish kerakligi so‘ralgan. Shuning uchun ham 13 g suvga 12 g 25 %li eritma to‘g‘ri kelishidan foydalanib, quyidagi proporsiyani tuzamiz: 13:12=300:x; x=276,92 g.

Bu amallarni sxemada ham tasvirlash mumkin (sxemadagi 25 %li eritmaga to'g'ri keladigan massa 12 koeffitsient 23,077 ga ko'paytiriladi, bunda 276,92 g kelib chiqadi):


25 12 23,077 276,92 g

12


0 13 300:13=23,077

8.29. 300 g massali 15 %li kaliy gidroksid eritmasini tayyorlash uchun 40 va 10 %li eritmalardan necha grammdan aralashtirish kerak?

Yechish: Birinchi usul eritmalarning massa ulushlari asosida ularda erigan moddalar massalaridan foydalanishga asoslangan: m1=0,4·m va m2=0,1·m. Tayyorlanadigan eritmadagi KOH massasi: m=0,4·m+0,1·m. Eritmaning massa ulushi:

yoki 0,4·m+0,1·m=45.

Tayyorlanadigan eritmaning massasi m+m=300. Oxirgi ikki tenglama asosida



0,4·m+0,1·m=45

m+m=300

sistema hosil bo'ladi.

Tenglamalar sistemasini yechsak: m=50 g va m=250 g kelib chiqadi.

Ikkinchi usul aralashtirish qoidasiga asoslangan. Aralashtirish qoidasiga ko'ra


40 5

15

10 25


Uchinchi ustun yig‘indisi: 5+25=30 bo'ladi. Tayyorlanishi kerak bo'lgan eritmaning massasi 300 g bo‘lganligi uchun 300:30=10 umumiy ko‘paytuvchi (koeffitsient) ni hosil qilish mumkin. Umumiy ko‘paytuvchi har bir qatordagi qiymatga ko‘paytirilsa, quyidagi hosil bo‘ladi:



40 5 10 50 g

15 300:30=10

10 25 10 250 g


8.30. 25 %-li natriy gidroksid eritmasi tayyorlash uchun 200 g suvga qancha massa 35 %-li eritmadan qoshish kerak? (Javob: 500 g).

8.31. 0,0403 massa ulushli eritma tayyorlash uchun zichligi 1,32 g/ml bolgan 0,3303 massa ulushli KOH eritmasidan 300 ml suvga qancha hajm qoshish kerak? (Javob: 31,58 ml).

8.32. 2,0 kg massali 35 %-li (=1,26 g/ml) eritma tayyorlash uchun 70 % (=1,61 g/ml) li va 20 % (=1,14 g/ml) li eritmalardan qancha hajmdan aralashtirish kerak? (Javob: 372,7 ml va 1228 ml).

8.33. 1,4 kg 30 %-li (=1,18 g/ml) fosfat kislota eritmasini tayyorlash uchun 400 g massali 80 %-li (=1,627 g/ml) eritmaga 10 %-li (1,053 g/ml) eritmadan qancha hajm qo‘shish kerak? (Javob: 949,7 ml).

8.34. 700 g massali 20 %-li kalsiy xlorid eritmasi tayyorlash uchun CaCl2·6H2O kristalgidrati va tarkibida 7 % kalsiy xlorid bo‘lgan eritmadan qancha massadan olish kerak?

Yechish: Bunday turdagi masalalarni yechish uchun kristallgidrat tarkibidagi CaCl2 ning massa ulushi topiladi:

yoki 50,68 %.

50,68 13 16,02 208,3

20 13+30,68=43,68 700:43,68=16,02

7,0 30,68 16,02 491,7



Demak, 208,3 g kristallgidrat va 491,7 g 7 %-li eritma olinishi kerak ekan.

8.35. Massa ulushi 0,17 bo‘lgan 500 g eritma tayyorlash uchun necha gramm Na2B4O7·10H2O va massa ulushi 0,05 bo‘lgan Na2B4O7 eritmasidan necha grammdan olish kerak?

(Javob: 125,3 g va 374,7 g).



8.36. 1,0 kg massali massa ulushi 0,2146 bo‘lgan Cr2(SO4)3 eritmasi tayyorlash uchun Cr2(SO4)3·18H2O va 0,0225 massa ulushli xrom (III) sulfat eritmasidan qancha massadan olish kerak? (Javob: 365,9 g va 634,1 g).


Download 1,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish