Kimyo (5110500-Geografiya o’qitish metodikasi ta’lim yо‘nalishi talabalari uchun о‘quv qо‘llanma)

yig’gichda
ajraladi. Neftni suvsizlantirish elektrostatik usulda 
o’zgaruvchan tok (400 v) ta’sirida amalga oshiriladi. 
Neft tarkibidagi yo’ldosh gazlar seperatorlarda vakuym ostida ajratiladi.
Neftdan olinadigan mahsulotlar :
Neftdan xalq xo’jaligi uchun juda katta ahamiyatga ega bo’lgan turli 
mahsulotlar ajratib olinadi : neftning asosiy fraksiyalari : 
I.
 
Gazolin, benzinlar fraksiyasi : 
Bu fraksiya tarkibida uglevodorod atomlarining soni C
5
– C
11
gacha bo’ladigan 
uglevodorodlardan iborat bo’lib, ulardan quydagi mahsulotlar olinadi :
1.
Yengil benzin –
gazolin yoki petroley efiri. Qaynash temperaturasi 40 
– 70 
o
C, zichligi 0,64 -0,66 g/sm
3
. Petroley efiri asosan erituvchi sifatida 
ishlatiladi.
2.
O’rtacha benzin –
(aqiqiy benzin) qaynash temperaturasi 70 – 
120
o
C, zichligi 0,7 g/cm
3
,. Benzin fraksiyasi texnikaning qaysi sohasida 
ishlatilishiga ko’ra 
aviasion, avtomobil benzini va boshqalarda 
ishlatiladigan 
benzinlarga bo’linadi. Texnikada o’rta benzin fraksiyasi asosan ichki yonuv 
divigatellarida yonilg’i sifatida ishlatiladi.
3.
Og’ir benzin –
yoki ligroin fraksiyasi. Qaynash temperaturasi 120 – 
140 
o
C, zichligi 0,73 – 0,77 g/ sm
3
. Bu fraksiyada C
8
H
18
dan C
17
H
30
gacha bo’lgan 
uglevodorodlar bo’ladi. Ligroin fraksiyasi dizel dvigatallari uchun yoqilg’i sifatida 
ishlatiladi.
II.
 
Kerosin fraksiyasi – 
bu fraksiyada C
10
H
22
dan C
18
H
38
(ayrim 
manbalarda 
C
9
– 
C
14
) 
gacha bo’lgan uglevodorodlar bo’ladi. Qaynash 
temperaturasi 180 – 300 
o
C gacha bo’ladi. Kerosin tozalangandan keyin traktorlar, 
reaktiv samalyotlar va raketalar uchun yoqilg’i sifatida ishlatiladi. Kerosin 
fraksiyasidan uy – ro’zg’orda ham yoqilg’i sifatida ham foydalaniladi.