Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

7-1 jadval

Qattiq jismlarni maydalash usullari

Maydalash turi	Materialning Datslabki o`lchamlari, D, mm	Materialning maydalashdan keyingi o`lchamlari, d, mm	Maydalash darajasi, i
Yirik maydalash O`rtacha maydalash Mayda yanchish Mayin yanchish O`ta mayin yanchish	1500...300 300...100 50...10 10...2 10...0,075	300...100 50...10 10...2 2...0,075 0,075...0,0001	2...6 5...10 10...50 ...100 -

7.2. Sochiluvchan materiallar mexanikasining asoslari


Dispersion tarkib-sochiluvchan material polidispers sitsema bo`lib, uning dispersligini baholash uchun zarrachalarning quyidagi xarakteritsikalaridan foydalaniladi:

_max – maksimal o`lcham; <sub>min</sub> - minimal o`lcham; <sub>o`r</sub> - o`rtacha o`lcham.

Yuzaning solishtirma maydoni - F_s ( m²/m³):

(7.3)


bu erda L - chiziqli o`lcham;  - zarracha zichligi; shar shakli uchun n=1.


Maydalangan materialning dispersion tarkibini Rozin-Rommler formulasi yordamida aniqlash mumkin.


(7.4)

bu erda b, n-kontsantalar.

Agar, zarrachalar o`lchami turlicha bo`lsa, material bir necha fraktsiyalarga elab ajratiladi. So`ng, har bir fraktsiya uchun zarracha o`lchami L_i, fraktsiyalarning massaviy ulushlari x_i larni aniqlab, F_s ni hisoblash mumkin:

(7.5)


Sochiluvchan materiallarning "to`kma" zichligi <sub>T</sub> - jism massasining u egallab turgan hajm nisbatiga aytiladi. "To`qma" zichlik _T va material zichligi  orasida quyidagi bog`liqlik bor:


(7.6)


bu erda  - material qatlamining g`ovakliligi.


Nam materialning "to`kma" zichligi esa ushbu ifoda yordamida topiladi:

bu erda u = M_nam/ M_abs.quruq.

Tabiiy qiyalik burchagi _e - sochiluvchan material tekis yuzaga to`kilishi natijasida hosil bo`lgan konus chizig`i va uning asosi orasidagi burchak. Odatda, <sub>e</sub> ning son qiymati 30...40° oraligida bo`ladi.
Јatlam g`ovakliligi  - bu qatlam zarrachalari orasidagi bo`sh hajmni ifodalovchi parametr:
(7.7)


bu erda _kj - qattiq jism zichligi, kg/m³.


Ekvivalent diametr - d_e:
(7.8)


Siqish va sinish paytidagi mutsahkamlik - kuchlanish (Pa10^-5) orqali topiladi.
1. Pats mexanik mutsahkamlik > 100
2. Juda yumshoq - 100...500
3. Yumshoq - 500...1000
4. O`rtacha -1000...1500
5. Mutsahkam -1500...1800
6. O`ta mutsahkam >1800


Qattiqlik - na faqat maydalanish darajasi i ga, balki maydalash mashinalar ishchi detallarining edirilishiga ta’sir ko`rsatadi. Edirilish 10 balli Moor shkalasi yordamida baholanadi.
Mo`rtlik. Jism mo`rtligi platsik deformatsiyasiz, mexanik kuch ta’siri otsida buzilish qobiliyati orqali aniqlanadi. Odatda mo`rtlik temperaturaga bog`liq. Jism bo`lagining o`lchami qanchalik kichik bo`lsa, uning mutsahkamligi shunchalik yuqori bo`ladi.


7.3 Maydalash usullari

Turli sanoat korxonalarida qo`llaniladigan maydalash usullari 7.1-rasmda keltirilgan.

Odatda, qattiq jism-larni maydalash uchun ko`pincha ezish, yorish, siqiq va erkin zarba berish usullaridan keng ko`lamda foydalaniladi.
Lekin, sof holda hech qaysi usul sanoatda uchramaydi. Masalan, ezish, yorish, zarba bilan maydalash ketidan keladigan jarayon bu eyilish yoki edirilishdir. Eyilish jarayonida ko`pincha ko`pincha chang hosil bo`ladi va materialning o`ta maydalanish kabi zararli hollar ham uchraydi.
Shuning uchun, maydalash usulini tanlash material bo`laklarining kattaligi va mutsahkamligiga bog`liq.
Mutsahkam va mo`rt materiallar ezish va zarba, mutsahkam va egiluvchanlari - ezish, o`rtacha mutsahkam, egiluvchan materiallar - zarba, eyilish yoki yorish usulida maydalanadi.
Maydalash bir yoki bir necha usullarda, ochiq va yopiq tsikllarda amalga oshiriladi. Undan tashqari, maydalash jarayonini quruq yoki nam usullarda ham o`tkazsa bo`ladi.
Ayrim hollarda, material xususiyatlariga qarab: ultratovush, gidravlik zarba to`lqini, yuqori va pats temperaturalarni tez almashtirish, elektrogidravlik zarba, bosimni tezda o`zgartirish, yuqori temperaturada qizdirish usullarini ham qo`llasa bo`ladi.
Maydalash jarayonlarida katta miqdorda energiya sarflanadi. Energiya sarfi mavjud maydalash nazariyalari asosida topilishi mumkin.