Кийимни моделлаштириш ва бадиий безаш

2. КИЙИМНИ БАДИИЙ БЕЗАШ


2.1. Кийим функцияси ва таснифи
Кийим ва костюм тушунчасини одамга, унинг фигураси ва образига нисбатан қараб чиқиш керак.
Кийим инсон жамияти ривожланишининг илк босқичларида пайдо бўлган. Ибтидоий одам кийимдан кичик яшаш жойи сифатида, яъни у ҳали пайдо бўлиш сабабларини билмайдиган ёмон ҳаводан ва табиат кучларидан ҳимоя сифатида фойдаланилган. Кийим учун одатда қўл остида бор газламалардан фойдаланилган. Инсоннинг биринчи кийимлари ҳайвон териларидан, сув ўтказмайдиган ёпинчоқлар, балиқ ичакларидан бажарилган, гавдани ўраган биринчи газламалар барглар ва ўтлардан тайёрланган.
Газламалар ва уларни ишлаб чиқариш усули кийим шаклини аниқлаган. Қўпол ва қаттиқ газламалардан конструкцияси мураккаб бўлмаган шакллар яратилган, анча пластик ва юпқа газламаларнинг пайдо бўлиши эса мураккаб силуэт шакллари яратиш имконини берган. Кийим бичилиш характери ва кийиш усули билан фарқланган. Қадимги кийим ҳамма шаклларини асосий уч турга ажратиш мумкин:
1. Тикилмаган (бичилмаган) кийим. У бир бўлакдан тайёрланган, у гавда атрофида ўралган ёки ташланган ва боғланган, тўғнагич билан бириктириб қўйилган ёки белбоғ билан ушланган.
2. Устга қўйилган (бичилган) кийим, у четлари айлана тўғрибурчак шаклидаги ёки ўртасида бош учун тешикли айлана шаклидаги газлама бўлагидан иборат бўлган (Жанубий Америкада ҳиндулар ва бошқа халқлар кийган темрина каби).
3. Тикилган кийим (туника – кўйлак ва биринчи иштонлар каби). У бош, оёқ, қўллар учун тешиклар билан газламадан, чармдан тайёрланган, кейинроқ енглар тикилган.
Шарқ халқлари бундай кийимни енгил юпқа газламалардан тикишган. Кийимнинг кўйлак бичими узоқ ўтмишида пайдо бўлган ва кўп халқларда ҳозиргача мавжуд.

Кийим функцияси

Функция (лотинчадан – фаолият, вазифа) вазифани, фаолият доирасини англатади. Замонавий кийимнинг асосий функциялари қуйидагилар:
Утилитар – ўз ичига амалий, ҳимоя, эргономик, гигиеник функцияларни олади.
Ижтимоий – ўз ичига регионал, касбий, маросимий, эротик, рамзий, белги функцияларини олади.
Эстетик – ўз ичига бадиий-тимсолий ва соф эстетик функцияларни олади.