Kesishdagi issiqlik manbalari. Qirindi o‘rtacha haroratining maksimal qiymatlari

Issiqlik xodisalarini elektrik modellash. Kesishda issiqlik xodisalarini taxlil qilish uchun issiqlik xodisalarini elektrik modellash printsipidan foydalanuvchi qurilma va mashinalar ko‘llaniladi. Bu printsip qattiq tanada issiqlikning tarqalish jarayonini matematik tasvirlash va uzatuvchi muxitda elektr tokining oqib o‘tish jarayonlari orasidagi o‘xshashlikka asoslangan.

Kattaliklar orasidagi o‘xshashlikni qabul qilsak, issiqlik o‘tkazuvchanlik va elektr o‘tkazuvchanlik jarayonlari bir xil tenglamalar bilan ifodalanadi.

Jadval

Issiqlik jarayonlari	Elektr jarayonlar
Harorat - ^0 ,K Oqim jadalligi –q, vm/m^2 Issiqlik miqdori - t, dj	Potentsial – U,v Oqim zichligi - , a/m^2 Elektr miqdori - e, k

Statsionar issiqlik almashinuvida tekis kesuvchi asbobda issiqlikning tarqalish jarayoni quyidagicha tenglama bilan ifodalanadi:

, (40)

bu yerda: _xt , _yt kordinatali nuqtadagi haroratlardir.

Tekis elektr o‘tkazuvchi elektr tokining tenglamasi quyidagicha yoziladi.

, (41)

bu yerda: U – x_e, u_e - koordinatali nuqtadagi elektr potentsialidir.

Agar elektr o‘tkazuvchi materialdan tayyorlangan kesuvchi asbob va uning modeli geometrik o‘xshash bo‘lsa, u holda shakl bo‘yicha potentsiallarning taqsimlanishi bir biriga mos tushadi. (40)va(41) tenglamalarni bir maonoda yechish uchun keskich yuzasida va model chegarasida o‘xshashlik sharti taominlanishi kerak.

shaklda, elektrointegratorda harorat maydonini modellash uchun qurilma sxemasi ko‘rsatilgan. 1-manba blokining chiqarish kontaktlariga hajmi 100 % deb qabul qilingan 27v elektr toki berilgan. Potentsiometr 2 yordamida 0 dan 100% gacha bo‘lgan umumiy oraliqqa a,b…k bo‘lgan ulushlarga hamda kontaktlarga bo‘lingan, turli xil (10 xil) kuchlanish berish mumkin. Bo‘linish dastak yordamida amalga oshiriladi. Hisoblash disk 3 yordamida bajariladi.

O‘tkazuvchanligi maolum bo‘lgan elktroo‘tkazuvchanlik qoьozdan kesib olingan 4-modelga 5-kontakt orqali haroratni taqsimlanish qonunini hosil qiluvchi potentsiallarning maolum qiymatlari beriladi. Agarda issiqlik oqimlarini taqsimlanish qonuni orqali berish kerak bo‘lsa, kalibrlangan qarshiliklar 6 dan foydalaniladi.

Kontakt maydonidan uncha uzoq bo‘lmagan masofada kesuvchi asbobdagi birorta izotermaga muvofiq bo‘lgan tutash chambar o‘rnatiladi. Bu chambarning potentsiali hisobning boshlanishi hisoblanadi. CHambarga muvofiq bo‘lgan izoterma xolati, kesuvchi asbobning oldingi yuzasidagi birorta nuqta bo‘yicha aniqlanadi. Bu nuqta kesuvchi qirradan maolum masofada uzoqlikda bo‘ladi.

shakl. Keskichdagi temperatura maydonini modellashtirishni

o‘rganish jixozi sxemasi

Modeldagi boshqa izotermalarni aniqlash uchun 7-galpvonometr va 8-probnikdan tashqil topgan o‘lchovchi qurilma yordamida ekvipotentsial chiziqlar quriladi. Modelning u yoki bu nuqtalariga probnikni tekizib va 9-dastak orqali 10-galpvonometrni polga o‘rnatib muvofiq shkaladagi shu nuqtaning potentsiali hisoblanadi. Nuqtalarni potentsiallar bilan biriktirib kesuvchi asbob modelidagi ekvipotentsial chiziqlar olinadi.

shaklda kesuvchi asbobning oldingi va ketingi yuzalarida joylashgan ikkita issiqlik manbalaridan keskichdagi harorat maydoni ko‘rsatilagan. Yupqa tutash chiziqlar bilan manba izotermasi, shtrix chiziqlar bilan issiqlik oqimining yo‘nalishi yo‘ьon chiziqlar bilan esa yakuniy izotermalar tasvirlangan.

shakl. Keskichdagi temperatura maydoni

Ko‘rib chiqilgan misol issiqlikning tarqalishi xaqidagi tekis masalani yechishga taoluqli bo‘ladi. Qirqib tushiruvchi keskichdagi harorat maydonini shunday modellash mumkin. Murakkabrok kesuvchi asboblar uchun esa xajmiy tok o‘tkazuvchi modellarni qurishga to‘g‘ri keladi.

Elektrik modellash analitik va tadqiqiy usullar bilan birga juda ko‘p murakkab nazariy va amaliy masalalarni yechishga imkon beradi.