Kasbiy pedagogika

Tarbiyani insonparvarlashtirish 
prinsipiga q o 'y ila d ig a n asosiy 
talablar;
- t a r b i y a l a n u v c h i shaxsiga insoniy m unosabat;
- uning huquqi va erkinligini h u rm at qilish;
259

---

- tarbiyalanuvchiga kuchi v etadigan va oqilona shakllantirilgan 
talablarni q o ' у ish:
- tarbiyalanuvchining holatini, hatto, u taqdim etilgan talablarni 
bajarishidan bosh tortgan paytda ham tushunish;
- kishining o 'z i bilan o ‘zi boMish huquqini h u rm at qilish;
- tarbiyalanuvchilar ongiga tarbiya ning m aq sad va vazifalarini 
yetkazish;
- talab etilayotgan sifatlarni m ajburiy shakllantirm aslik;
- shaxsning o r-nom us va qadr-qim m atini kam situ v ch i j a z o g a y o ‘l 
q o 'y m a s lik :
- m a ’lum sabablar bilan shaxsning h a q lig ig a z id keluvchi sifatlarni 
shakllanishini uning tom o n id a n to 'liq rad etilish huqu q in i tan olish.
Tarbiyaviy ja ra y o n n in g insonparvarlashtirilishi uning dem okrat- 
lashtirilishi bilan bevosita b o g 'la n g a n . D em okratlashtirish, dastavval 
ta rbiya viy tizim ning barcha bosqichlarini uslub va usullarida k o 'ri- 
nadi. Shu m a ’noda dem o k ra tla sh avtoritarizm ning aksidir.
Shaxsiy yondashish. 
B u n d a y y o n d ash ish tarb iya la nuvchilarning 
shaxsiy sifatlariga tayanishni k o 'z la y d i va tarbiyachidan quyidagilarni 
talab etadi:
- shaxsning individual xususiyatlarini (xarakteri, mijozi (tempera- 
menti). qarashlari. odatlari va b. ) m untazam o'rganish v a y a x s h i bilish;
- m o h iro n a tashxislash va shaxsiy sifatlarning hayotiy shakllan- 
ganlik darajasini bilish;
- tarbiyalanuvchini shaxsning rivojlanishini t a ’m in lovc hi m urak- 
kablashib boradigan fa oliyatga tortish;
- shaxsning faolligiga tayanish;
- shaxsni tarbiyalashdan o ‘z - o ‘zini tarbiyalashga o 'tish , m aqsadni, 
m azm u n i, usullarni o ‘z - o ‘zini tarbiyalashning shakllarini belgilash 
m a hora tini hosil qilish;
- faoliyatning m uv affaq iy atg a olib keluvchi m ustaqillik. tashabbus, 
tarb iya la nuvchilarning tashabbuskorligini, m o h iro n a tashkil etish va 
y o ’naltirishni rivojlantirish.
260

---