Kasbiy pedagogika

Nazorat savollari:
1. Pedagogik, psixologik boshqaruv mazmuni nimalardan iborat?
2. Pedagogik jam oa, uning shakllanishi, hamda ta 'lim muassasasini boshqarish
mazmuni nimalardan iborat?
3. Pedagogik fa o liyatni boshqarish dasturi va uning mazmuni nimalardan ibo­
rat?
4. Boshqaruv faoliyatini amalga oshirishda m arketing ahamiyati nimalardan
iborat?
253

---

19-BOB K A SB -H U N A R KOLLEJLARI DA
0 ‘Q UVC HILAR NI TARBIYALASH
Tayanch iboralar: tarbiyaviy tizimi. tarbiyaviy tizimining konseptuaI g'oyasi.
tarbiya jarayoni, tarbiyachi faoliyati, tarbiyalanuvchi faoliyati, tarbiya prinsiplari,
tarbiya tizimi, tarbiyalash texnologiyalari. hissiy rang-baranglik. tarbiyalash usul-
19.1. Kasb-hunar kollejlarida o ‘quvchilarni tarbiyalashning
maqsad va vazifalari, kasb-hunar kollejlarida o'quvchilarni
tarbiyalashga q o ‘yiladigan talablar
B u y u k kelajakni yaratuvchi yangi avlodni tarbiyalash bugungi 
kundagi eng dolzarb m asalalardan biri. Fundam ental o ‘zgarishlar 
natijasida ijtim oiy-siyosiy va iqtisodiy asoslar o 'z g a rd i. Lekin bu 
o ‘zgarishlar, k o 'p g in a hollarda, «yuqori»da sodir b o ‘ldi va asosan 
qon u n iy darajalarda y u z berdi. A m m o o dam lar ongi va m un o sab atid a 
o ‘zgarishlar j u d a sekinlik bilan kechm oqda. O lim larning e 't i r o f
etishicha, davlat tom o n id a n q o 'v ilg a n m aq sad g a erishish uchun vosh 
avlodni yangi qonunlar asosida t o ' g ’ri tarbiyalash kerak.
M am lak a tim izd a olib borilayotgan islohotlar jara y o n i, b o sh q a ­
rishning dem okratik va b o zo r iqtisodiga o'tish, shuningdek, ta'lim , 
ayniqsa, tarbiya m aqsadi va usullarining yangilanishi k asb-hunar 
tizimidagi o 'q u v c h ila rn in g m a ’naviy qiyofasini m utlaqo o'z g artirib
yubordi. Endi oldindan belgilangan stereotip ( o ‘x sh as h ) b o 'y ic h a
yo sh avlodlarni tarbiyalash vaqti o'tdi. Hozirgi v aqtda shaxsni 
shakllantirish uni j a m iy a t taraqqiyotining turli ijtimoiy, iqtisodiy va 
siyosiy tendensiyalari bilan tanishtirish asosida am alg a oshiriladi. 
Yangi m aqsadlarga m uvofiq holda o 'q u v -ta rb iy a v iy jara y o n n i tashkii 
etish usullari o 'z g a rm o q d a , t a ’limning variativ usullari. p edagogik 
tex n o lo g iy alar k eng qoMlanilmoqda. Tarbiyaviy ishlarning aniq 
m aq sad va vazifasini belgilash - bu t a ’lim m uassasasi pedagogik 
ja m o a si faoliyatining m azm u n in i aniqlaydi.
254

---

T a ’lim m uassasalaridagi tarbiyaviy tizim in in g konseptual g ‘oyasi
- shaxs rivojlanishini m a q sa d g a y o ‘naitirilgan holda boshqarish. 
B uning uchun esa, yaxshi shart-sharoit yaratilishi va avto ritariz m d a n
vo z kechishi zarur. 
B izn in g nazarim izda, 
b u n d ay h a m k o rlik
p eda gogika si j u d a q o ‘l keladi. H a m k o rlik p e d a g o g ik a sin in g m a z ­
m uni o ‘q u v ch i-y o sh larn in g o ‘z k u c h ig a ishonishini ifodalovchi 
m u n o s a b a tla r y o rd a m id a u n g a tanlash erkinligini berishda n a m o y o n
b o 'la d i. D em ak, b u n d a p e d a g o g ik j a m o a to m o n id a n o ‘q u v ch i-y o sh - 
larning o 'z - o 'z in i belgilash, m ustaqil faoliyat k o ‘rsatishi uch u n
v az iyatlar yaratilib berilishi n azarda tutiladi. B u d eg a n s o ‘z, ular 
o ‘z o ldiga m aqsad q o ‘yish va u n g a erishish yoMlarini belgilashda, 
o ‘z faoliyatini boshqarish usullarini ta n la sh d a h am erkin b o ‘ladilar. 
0 ‘qituvchi unga faqat rahbarlik qilib, y o ‘l-y o ‘riq k o ‘rsatib turadi.
Tarbiya-tarbiyachi va tarbiyalanuvchi faoliyatlarini o ‘z ichiga 
o lgan ikki y o q la m a j a ra y o n . T arbiyachilar bilan va tarb iy a g a ega 
b o 'l g a n kishilar tarbiy a la n u v ch ilar bilim va tajriba o ‘rganuvchi 
yoshlardir. A m m o tarb iy a la n u v ch ilar m u a y y a n darajada aktiv faoliyat 
k o ‘rsa tm asa lar tajriba v a bilim o 'r g a n a olm aydilar.