|
Тадбиркорликка
нима
муқобил
бўлиши
мумкин
?
Эркин
рақобат
тамойиллари
асосида
қурилган
ва
ишлайдиган
бозор
иқтисодиёти
ўзига
хос
хусусиятларга
эга
.
Бу
хусусиятлар
,
энг
аввало
,
хўжаликни
режали
бошқариш
даврида
муваффақиятли
ишлаган
кўплаб
йирик
корхоналарни
бозор
муносабатларига
ўтиш
даврида
банкрот
бўлиши
ва
ўз
-
ўзидан
йўқолиб
кетишида
намоён
бўлади
.
Бозор
таъсирига
мослашиши
ҳамда
барқарорлиги
камроқ
бўлган
йирик
корхоналар
,
айниқса
иқтисодиётнинг
аграр
,
саноат
ва
қурилиш
секторида
,
бозор
шароитларига
мослашувчан
кичик
ва
ўрта
корхоналарга
ўз
ўрнини
бўшатиб
беради
.
Йирик
корхоналарнинг
йўқолиши
ишчи
ўринларнинг
камайишига
олиб
келади
.
Иш
топиш
,
айниқса
ёшлар
томонидан
,
қийинлашади
.
Бундай
шароитларда
тадбиркорлик
соҳаси
иш
билан
таъминлашнинг
асосий
имкониятларидан
бири
бўлиб
қолади
.
Шуни
таъкидлаш
жоизки
,
айнан
тадбиркорлик
сектори
ва
тадбиркорликнинг
ўзи
,
ўз
ишини
йўлга
қўйиш
орқали
,
бандликнинг
реал
имконияти
бўлиб
ҳисобланади
.
Бу
маънода
,
яхши
ишга
эга
бўлишни
ҳоҳлаган
ҳар
бир
киши
учун
тадбиркорликка
•
Мижоз
харидор
эмас
,
сизнинг
боқувчингиз
...
•
Бизнес
сизни
боқиши
учун
унга
нафақат
пулингизни
қўясиз
...
•
Барча
бойлигингизга
таваккал
қилманг
.
•
“
Яхши
Рақобатчи
”
душман
эмас
,
ёрдамчи
бўлади
.
Фақат
унинг
хатоларидангина
ўрганманг
.
•
Пул
кўп
бўлмайди
.
Уни
фойдали
қўллаш
учун
билим
ва
кўникма
етарли
даражада
бўлмаслиги
мумкин
.
ТАДБИРКОРЛИКНИНГ
АСОСИЙ
ҚОИДАЛАРИ
:
ТОПШИРИҚ
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
11
муқобил
бўладиган
нарсанинг
ўзи
йўқ
.
Бундан
ташқари
,
ҳар
биримизда
,
тақдим
этилаётган
тадбиркорлик
имкониятидан
фойдаланиш
учун
,
камида
еттита
сабаб
ва
имкониятлар
мавжуд
.
Ўз
бизнесини
очишни
келтириб
чиқарадиган
сабаблар
Ўз
ишини
очиш
йўлида
қилинадиган
биринчи
ҳаракат
бу
шундай
масъулиятли
қадамни
қўйишга
ундаган
сабабларни
аниқлаш
ҳисобланади
.
Сиз
ўз
бизнесингиздан
нимани
кутяпсиз
?
Бизнесни
яратиш
учун
сизда
қандай
асослар
мавжуд
?
Ўзимизни
тадбиркорлик
соҳасида
синаб
кўришни
режалаштирар
эканмиз
ва
ўз
ишимизни
очишга
қарор
қабул
қилар
эканмиз
,
ўйлаб
кўришимиз
керак
бўлган
,
бунга
сабабчи
бўлган
асосий
омилларни
кўриб
чиқамиз
.
Ўз
ишини
очиш
масаласига
ёшлар
мурожаат
қилаётган
,
энг
кўп
тарқалган
сабаб
ва
турткиларга
қуйидагиларни
киритиш
мумкин
:
•
Шахс
сифатида
ўзингизни
намоён
қилиш
,
ўзингизнинг
тадбиркорлик
лаёқатингиз
ва
салоҳиятингизни
текшириб
кўриш
имкониятига
эга
бўлишни
ҳоҳлайсиз
.
•
Сизни
тўла
қониқтирадиган
ва
ундан
қониқиш
ҳосил
қиладиган
ишга
эга
бўлишни
истайсиз
.
•
Сиз
бутунлай
мустақил
бўлиш
тўғрисида
ўйлаб
кўрдингиз
.
Унинг
учун
таваккал
қилишга
тайёрсиз
.
•
Сиз
ўз
молиявий
муаммоларингизни
ҳал
қилишни
,
молиявий
мустақил
бўлишни
ва
фақат
сизгагина
боғлиқ
бўлган
,
барқарор
даромадга
эга
бўлишни
истайсиз
.
•
Сиз
бошқарувчи
бўлишни
,
одамларни
бошқаришни
ва
мустақил
қарор
қабул
қилиш
имкониятига
эга
бўлишни
ҳоҳлайсиз
.
•
Бошқа
бирор
кишига
ишлаш
жонингизга
тегди
,
ўзингизга
ўзингиз
хўжайин
бўлишни
истайсиз
.
•
Сиз
қизиқарлироқ
иш
билан
шуғулланишни
ҳоҳлайсиз
,
ўз
иқтидор
,
билим
ва
имкониятларингизни
тўла
намоён
қилмоқчисиз
,
кўникма
ва
малакангизни
самарали
тадбиқ
этишни
истайсиз
.
Наъмунага
риоя
қилган
ҳолда
,
сизни
ўз
ишингизни
очишингизга
туртки
бўлган
камида
3
сабабни
ёзинг
.
№
Сизнинг
ўз
ишингизни
очишингизда
туртки
бўлган
сабаб
Бу
сабабнинг
асосланиши
Шундай
қилиб
,
сиз
ўз
бизнесингизни
бошлашингизга
собабчи
бўлган
омилларни
аниқлаб
олдингиз
.
Энди
бу
ишни
амалга
оширишингизга
ҳалақит
берган
ва
ҳозирда
ҳам
сизни
қийнаётган
шубҳаларни
таҳлил
қилайлик
.
Бизнес
амалиёти
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
12
Бундай
шубҳаларга
қуйидагилар
киради
:
•
Ўз
бизнесимни
юргизиш
учун
билим
ва
кўникмаларим
етмайди
;
•
Муваффақиятга
ишончим
йўқ
,
чунки
айрим
танишларим
тадбиркорликни
уддалай
олмадилар
;
•
Мен
кўплаб
хатолар
қилишдан
ва
бунинг
учун
солиқ
органлари
томонидан
жазоланишдан
қўрқаман
;
•
Бизнесда
текширувлар
кўп
;
•
Бизнес
учун
катта
сармоя
талаб
этилади
,
бундай
сармояни
топиш
эса
жуда
қийин
;
•
Бизнес
ғалвали
ва
хавфли
иш
.
Ўз
ишини
очмоқчи
бўлагн
кишиларда
пайдо
бўладиган
бу
ва
шу
каби
шубҳаларга
барҳам
бериш
учун
айрим
тасдиқ
ҳамда
омилларни
кўриб
чиқамиз
.
Биринчидан
:
унда
ишлаш
қанчалик
қийин
бўлишига
қарамасдан
ҳеч
ким
ўз
ишини
очгани
учун
ҳали
ўлгани
йўқ
деган
хулосани
барча
маъқуллайди
деб
ўйлаймиз
;
Иккинчидан
:
Ўзбекистон
бўйича
2008
йил
натижаларига
кўра
,
кичик
ва
хусусий
корхоналар
сони
436
мингдан
ортиб
кетган
,
кичик
бизнес
туфайли
йилига
300
мингга
яқин
иш
ўринлари
яратилмоқда
.
Кичик
бизнес
корхоналарига
саноат
ишлаб
чиқаришининг
13
фоизи
,
қишлоқ
хўжалиги
маҳсулотларининг
барча
ялпи
маҳсулоти
,
қурилиш
ишлари
ҳажмининг
60
фоизи
,
чакана
товар
айланиши
ва
пулли
хизмат
кўрсатишнинг
деярли
ярми
тўғри
келади
.
Образли
қилиб
айтганда
,
кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорлик
мамлакатимиз
аҳолисининг
60
фоизини
боқади
.
Учинчидан
:
дунёнинг
кўплаб
кўзга
кўринган
бизнесменлари
фаолиятларини
ўзларининг
кичик
ишларини
очишдан
бошлаганлар
ва
кейинчалик
энг
бой
одамларга
айланганлар
.
Шунинг
учун
ҳар
биримиз
ўз
имкониятимизни
қўлдан
чиқармаслигимиз
керак
.
Тўртинчидан
:
Ҳеч
ким
хатолардан
фориғ
эмас
,
ҳамма
ҳам
хато
қилиши
мумкин
,
хусусан
бизнесда
.
Бироқ
йўл
қўйилган
хатолар
сизни
янада
ақлли
ва
тажрибали
қилади
ҳамда
бу
ҳолда
йўқотилган
пулларни
орттирилган
бебаҳо
малака
учун
тўлов
деб
қабул
қилиш
мумкин
.
Бизнес
билан
нолегал
(
яширин
)
шуғулланишга
уринманг
.
Тадбиркорлик
билан
бу
тариқа
шуғулланиш
,
келажакда
сизни
қариликдаги
нафақа
таъминотидан
бебаҳра
қилади
,
сиз
нафақат
шу
йўл
билан
топилган
пулингизни
,
балким
барча
бойлигингизни
ва
енг
асосийси
,
ҳалол
ҳамда
ориятли
инсон
деган
номингизни
йўқотиб
қўйишингиз
мумкин
.
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
13
1.3.
Тадбиркор
учун
тавсифли
сифатлар
Қуйидаги
мазмундаги
савол
барчани
қизиқтиради
:
Бизнес
одами
қайси
хислати
билан
тавсифланади
,
бизнесменни
инсон
фаолиятининг
бошқа
турдаги
вакилларидан
фарқи
нимада
?
Янада
амалий
жиҳатдан
муҳимроқ
бўлган
савол
шуки
,
одамни
бизнесда
муваффақият
қозонишига
зурур
бўлган
ҳолатда
кейинги
одимни
қўйишга
ва
ўз
ишида
сезиларли
ютуқларга
эришишида
реал
ёрдам
бера
оладиган
нарса
нима
?
Бизнес
Одамини
кузатар
эканмиз
,
биз
ундаги
маълум
бир
сифатларга
эътибор
қаратамиз
.
Бу
сифатлар
шундай
муштаракликда
бошқа
касб
вакилларида
кўзга
ташланмайди
.
Бироқ
,
булар
анъанавий
тарзда
эътибор
қаратиладиган
характернинг
“
базавий
”
хоссалари
ёки
қирралари
эмас
.
Булар
кўпроқ
,
бизнес
хаётининг
маълум
бир
босқичларида
шакллланадиган
,
бизнеснинг
ўсиши
,
ривожланиши
ва
ўзгариши
билан
кўриниши
ўзгариб
борадиган
,
бир
сифат
ҳолатидан
бошқасига
ўтадиган
,
етарли
даражада
қабул
қилиш
,
қарор
чиқариш
,
ҳаракат
ва
кўникмаларнинг
муштараклигидир
.
•
Юқори
савиядаги
меҳнаткашлик
;
•
Ўз
кучига
бўлган
ишонч
;
•
Ўз
ишини
яхши
билиш
;
•
Бошқалар
фикрини
эшита
билиш
ва
ўрганишга
бўлган
интилиш
;
•
Ташаббускорлик
;
•
Муваффақиятсизликка
бардош
бера
олиш
ва
курашиб
енгиш
;
•
Мавҳум
ҳолатларда
ҳаракат
қила
олиш
;
•
Ҳалоллик
ва
ишончга
эга
бўлиш
;
•
Таваккал
қила
олиш
;
•
Ўзининг
келажагини
ўз
қўллари
билан
қуриш
;
•
Ўз
мақсадларига
эришиш
йўлида
интилиш
;
•
Фойда
олишга
бўлган
интилиш
;
•
Ўз
характерининг
кучли
томонларига
суяниш
.
Do'stlaringiz bilan baham: |
