|
томонлар
сонини
алоҳида
ёзинг
.
Таққосланг
.
Жуда
кучли
ва
кучсиз
томонларни
ёзинг
ва
таққослаб
қайси
томон
кўплигини
аниқланг
.
Имкониятлар
ва
хавфлар
билан
ҳам
худди
шу
ишларни
амалга
оширинг
.
Кучли
томонлар
сони
_________________
Кучсиз
томонлар
сони
_________________
Кучли
томонлар
сони
>,<
кучсиз
томонлар
сони
Жуда
кучли
томонлар
сони
_____________
Жуда
кучсиз
томонлар
сони
_____________
Жуда
кучли
томонлар
сони
>,<
жуда
кучсиз
томонлар
сони
Бизнес
амалиёти
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
35
Қулай
имкониятлар
сони
________________
Хавфлар
сони
_________________________
Қулай
имкониятлар
сони
>,<
хавфлар
сони
Жуда
қулай
имкониятлар
сони
___________
Жуда
катта
хавфлар
сони
_______________
Жуда
қулай
имкониятлар
сони
>,<
жуда
катта
хавфлар
сони
Менинг
кейинги
амалга
оширадиган
ишларим
:
•
Шу
иш
билан
шуғулланишни
давом
этираман
.
•
Бизнес
концепциясига
қайдиб
,
унга
ўзгаришлар
киритаман
.
•
Бу
ғоядан
тўлиқ
воз
кечаман
.
Такрорлаш
учун
назорат
саволлари
.
1.
Ҳар
бир
ишнинг
асосида
нима
ётади
.?
2.
Тадбиркорлик
ғоясининг
потенциал
манбалари
мавжуд
?
3.
Мос
бизнес
ғояларни
излаш
ва
танлаш
жараёнида
,
энг
аввало
,
қандай
тўртта
саволга
жавоб
бериш
керак
?
4.
Бизнес
концепциясининг
реаллилиги
қандай
текширилади
?
5.
Вазият
таҳлили
нима
?
6.
Вазият
таҳлили
нима
мақсадда
ўтказилади
ва
у
нимани
кўрсатади
.
7. SWOT
қисқартма
сўзи
қандай
маънони
англатади
?
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
36
3§.
Бизнеснинг
ташкилий
ҳуқуқий
шакллари
3.1.
Бизнеснинг
қандай
шакллари
мавжуд
.
Одатда
ўз
фаолиятини
энди
бошлаган
тадбиркор
олдида
бўлажак
фаолиятининг
ташкилий
-
ҳуқуқий
шакллини
танлаш
масаласи
туради
.
Хукукий
шахс
ёки
якка
тадбиркор
бўлиш
керакми
,
агар
хукукий
шахс
бўладиган
бўлса
қандай
бўлади
,
деган
саволлар
кўндаланг
туради
.
Кўп
ҳолларда
,
бундай
муҳим
қарор
,
жиддий
танловсиз
ва
унинг
оқибатларини
тушунмаган
ҳолда
,
қабул
қилинади
.
Ҳақиқатдан
ҳам
,
бундай
танлов
бўйича
универсал
маслаҳатлар
беришнинг
иложи
йўқ
.
Ўзининг
ҳолати
учун
энг
яхши
танловни
бўлажак
тадбиркорнинг
ўзи
амалга
оширади
.
Тадбиркорликнинг
ташкилий
-
ҳуқуқий
шаклини
танлаш
учун
барча
мавжуд
шакллар
ҳақида
тасаввурга
эга
бўлиш
мақсадга
мувофиқ
бўлар
эди
.
Сўнгра
уларнинг
ичидан
энг
яхши
-
оптимал
вариантни
танлаш
керак
.
Бўлажак
корхонанинг
ташкилий
–
ҳуқуқий
шаклини
танлашда
уларнинг
ўзига
хос
хусусиятларини
инобатга
олиш
керак
.
Бундан
мақсад
кейинчалик
бирон
-
бир
ҳўжалик
операциясини
ёки
бирор
масалани
ечиш
учун
компанияни
қайдадан
рўйхатдан
ўтказиш
кераклиги
маълум
бўлиб
қолмасин
.
Ўзбекистон
Республикасининг
2004
йил
1
январдан
бошлаб
,
амалдаги
қонунчилигига
мувофиқ
,
кичик
тадбиркорлик
субъектларига
қуйидагилар
киради
:
якка
тадбиркорлар
,
унча
катта
бўлмаган
фирмалар
ва
ўртача
йиллик
ходимлари
сони
100
киши
атрофида
бўлган
кичик
корхоналар
.
Қуйидаги
хукукий
шахслар
кичик
тадбиркорлик
субъектлари
бўлиши
мумкин
:
-
хусусий
корхона
-
масъулияти
чекланган
жамичт
(
МЧЖ
);
-
қўшимча
масъулиятли
жамият
(
ҚМЖ
);
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
37
-
тўла
ҳамкорлик
;
-
коммандит
-
ҳамкорлик
;
-
ишлаб
чиқариш
ҳамкорлиги
.
Кичик
тадбиркорлик
субъектлари
тадбиркорлик
фаолиятининг
ҳар
қандай
тури
билан
шуғулланишлари
мумкин
ва
фақат
бу
фаолият
Ўзбекистон
Республикасининг
амалдаги
қонунлари
доирасида
бўлиши
керак
.
Шуни
билиш
жоизки
,
бизнес
билан
хукукий
шахсни
шакллантириб
ёки
уни
шакллантирмай
ҳам
шуғулланиш
мумкин
.
Хукукий
шахс
шакллантириш
орқали
корхона
тузиш
афзаллиги
шуки
,
бу
ҳолда
сиз
бизнеснинг
исталган
тури
ва
йўналиши
бўйлаб
фаолият
олиб
бора
оласиз
.
Бу
вазиятда
бухгалтерия
ҳисобининг
олиб
борилишини
зарурлиги
ва
мураккаблиги
,
нақд
ҳисоб
-
китобларнинг
чекланганлиги
камчилик
ҳисобланади
.
Ўз
навбвтида
,
хукукий
шахс
шакллантирмай
бизнес
тузиб
,
сиз
бизнеснинг
шундай
қизиқарли
соҳалари
билан
шуғулланиш
имкониятидан
маҳрум
бўласиз
:
•
мехмонхона
ташкил
этиш
;
•
хукукий
шахсларга
капитал
қурилиш
бўйича
хизмат
кўрсатиш
;
•
қурилиш
монтаж
ишлари
;
•
улгуржи
савдо
;
•
барча
турдаги
нефть
маҳсулотларини
реализация
қилиш
;
•
умумий
овқатланиш
соҳасида
хизмат
кўрсатиш
;
•
телекўрсатувларни
тарқатиш
тармоғига
хизмат
кўрсатиш
ва
кабел
тармоқлари
орқали
телерадиодастурларни
узатиш
;
•
брокерлик
ҳамда
баҳолаш
фаолияти
ва
бир
қатор
бошқа
йўналишлар
.
Ўз
ишингизни
очишдан
бурун
сиз
корхонангиз
қандай
-
ташкилий
-
ҳуқуқий
шаклга
эга
бўлишини
билишингиз
зарур
.
Амалиётнинг
кўрсатишича
,
Ўзбекистонда
тадбиркорликнинг
энг
кенг
тарқалган
ташкилий
-
ҳуқуқий
шакллари
қуйидагилар
ҳисобланади
;
•
хукукий
шахс
шакллантирмай
–
якка
тадбиркорлик
,
бу
ҳолда
бизнес
жисмоний
шахс
томонидан
олинган
рўйхатдан
ўтказиш
гувохномаси
асосида
юритилади
;
•
хукукий
шахсни
шакллантириб
:
а
)
хусусий
корхона
(
бир
жисмоний
шахс
–
мулкдор
томонидан
тузилган
ва
бошқариладиган
тадбиркорлик
тшкилоти
).
б
)
масулияти
чекланган
ва
қўшимча
масулиятли
жамиятлар
(
МЧЖ
ва
ҚМЖ
)
(
ёлланма
директор
томонидан
бошқариладиган
,
бир
ёки
бир
неча
жисмоний
шахс
ёки
хукукий
шахс
томонидан
тузиладиган
хўжалик
жамияти
)
с
)
Акциядорлик
жамияти
(
АЖ
) (
Низом
фонди
маълум
миқдордаги
акцияларга
бўлинган
жамият
.
АЖда
ҳар
бир
бошқарув
органи
функцияси
тақсимланган
кўп
босқичли
бошқарув
мавжуд
)
д
)
унитар
корхона
.
Унитар
корхона
деб
мулкдор
томонидан
унга
бириктирилган
мулкга
ҳақдор
бўмаган
тадбиркорлик
ташкилотига
айтилади
.
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
38
3.2.
Бизнесни
ташкил
қилиш
турли
шаклларининг
афзаллик
ва
камчиликлари
У
ёки
бу
турдаги
бизнес
ташкил
қилишнинг
ташкилий
-
ҳуқуқий
шаклларини
танлашда
қандай
қилиб
тўғри
қарор
қабул
қилиш
мумкин
ва
бунда
нималарга
асосланиш
керак
?
Тадбиркорликни
амалга
ошириш
шаклларини
белгилаб
берувчи
асосий
омилларни
келтирамиз
.
Бу
омилларга
қуйидагилар
киради
:
Бизнес
тури
ва
унинг
ўлчами
;
Бўлажак
ишчи
ҳамкорлар
сони
уларнинг
бизнесни
бошқаришдаги
иштироки
ва
ҳар
бирининг
масъулияти
;
Корхона
тузувчилари
ихтиёридаги
маблағлар
ва
қонун
томонидан
белгиланган
Низом
фондининг
энг
кичик
ўлчамлари
;
Низом
фондидаги
ҳар
бир
ҳамкор
улушининг
миқдори
;
Санаб
ўтилган
ҳар
бир
хукукий
шаклларнинг
ўзига
хос
хусусиятлари
.
Энг
кўп
тарқалган
бизнесни
ташкил
қилиш
шаклларининг
афзаллик
ва
камчиликларини
батафсил
кўриб
чиқамиз
.
Бизнесни
ташкил
қилиш
Do'stlaringiz bilan baham: |
