|
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
21
Такрорлаш
учун
назорат
саволлари
:
1.
Одамлар
нима
учун
бизнес
билан
шуғулланадилар
?
2.
Тадбиркорлик
нима
?
3.
Тадбиркор
қандай
сифат
ва
кўникмаларга
эга
бўлиши
керак
?
4.
Тадбиркорлик
фаолиятининг
қийинчиликлари
нималардан
иборат
?
5.
Сизга
таниш
бўлган
тадбиркорларнинг
шахсий
фазилатларини
тавсифлаб
беринг
?
Сэм
Уолтон
(Sam Walton)
-
Wal-Mart
чакана
савдо
дўконларига
ихтисослашган
энг
ривожланган
компаниянинг
асосчиси
.
У
1918
йилда
туғилган
.
Ёшлиги
Миссури
штатидаги
фермада
қашшоқликда
ўтди
.
Миссури
университетини
тамомлагач
J. C.
Penny
компаниясига
ишга
киради
.
У
ерда
чакана
савдо
қилишнинг
дастлабки
тажрибасига
эга
бўлди
.
1962
йили
у
қишлоқ
жойларида
катта
чакана
савдо
дўконларини
очиш
ғоясини
таклиф
этади
ва
бу
ҳолда
кам
харажатлар
сақланиб
қолишни
ёқлаб
чиқади
.
Бошлиқлар
унинг
нуқтаи
назари
билан
келишишмайди
.
Шунда
у
ўзининг
Wal-Mart
компаниясини
тузишга
қарор
қилади
ва
ўзининг
муваффақиятли
одимларини
бошлайди
. 1992
йили
у
вафот
этади
.
Бу
пайтга
келиб
унинг
оиласи
25
миллиард
доллор
сармояга
эга
эди
.
Ҳозирги
кунда
Wal-Mart
дунёдаги
биринчи
рақамли
сотувчи
ҳисобланади
.
У
дунё
бўйлаб
4500
дўконни
ўзида
бирлаштирган
тармоққа
эга
.
Бизнес
қуриш
бўйича
Сэм
Уолтоннинг
10
та
маслаҳати
.
•
Ўз
ғоянгизга
ишонинг
,
охиригача
курашинг
,
бизнесга
ўзингизни
тўла
бахшида
этинг
.
•
Қўл
остингиздагиларга
ҳамкорингиз
(
шеригингиз
)
дай
муносабатда
бўлинг
.
•
Шерикларингизни
ҳаракатларини
асослаб
беринг
.
•
Ходимларингиз
билан
очиқ
муносабатда
бўлинг
.
•
Ходимларингиз
бизнес
учун
қилаётган
ҳар
бир
ишини
қадрланг
.
•
Муваффақиятларингизни
байрам
қилинг
.
•
Компаниянгизни
ҳар
бир
ходими
билан
мулоқотда
бўлинг
.
•
Ҳаракатларингизни
назорат
қилинг
.
•
Оқимга
қарши
сузинг
.
Бизнес
тарихи
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
22
2§.
Бизнес
ғоя
–
бизнеснинг
асоси
2. 1.
Ғоядан
бошланг
Ҳар
бир
ишнинг
асосида
ғоя
ётади
.
Яхши
тадбиркорлик
ғояси
муваффақиятли
бизнес
тузиш
ва
кейинги
рақобатбардошликда
жуда
муҳим
ҳисобланади
.
Яхши
ғояларни
излаш
-
тадбиркорнинг
орзулари
ва
ижодий
салоҳиятини
реал
гуллаб
-
яшнайдиган
бизнесга
татбиқ
этиш
йўлидаги
дастлабки
қадам
.
Тадбиркорлик
ғоясининг
кўплаб
потенциал
манбалари
мавжуд
.
Бунга
миллионлаб
тадбиркорлар
ва
уларнинг
гуллаб
яшнаётган
компаниялари
мисол
бўла
олади
.
Масалан
:
•
Шахсий
қизиқишлар
–
яъни
бўш
вақтингизда
сиз
шуғулланишни
ёқтирадиган
нарсалар
.
Кўплаб
тадбиркорлар
ўзининг
севимли
иши
билан
шуғулланишни
ва
бундан
пул
топишни
ёқтирадилар
.
Масалан
,
сиз
компьютерларни
таъмирлашни
ёқтирасиз
,
дўстларингизга
компьютерлар
билан
боғлиқ
муаммоларда
ёрдам
берасиз
.
Сиз
техник
таъмирлаш
хизматини
кўрсатиш
бўйича
фирма
ташкил
этишингиз
мумкин
.
•
Шахсий
кўникма
ва
тажриба
–
бизнес
ғояларининг
жуда
кўп
қисми
иш
жойида
тажриба
тўплаш
ёки
ўқув
юртида
ўқиш
жараёнида
яратилган
.
Масалан
,
маиший
хизмат
кўрсатиш
ва
сервис
касб
-
ҳунар
коллежини
тамомлагач
,
маиший
хизмат
кўрсатиш
бўйича
фирма
тузиш
мумкин
.
Бўлажак
авточилангар
етарли
даражада
тажриба
тўплаб
хусусий
автосервис
очиш
мумкин
.
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
23
•
Оммавий
матбуот
воситалари
(
газета
ва
журналлар
,
телевидение
,
интернет
) –
бу
турлича
керакли
,
кўплаб
миқдордаги
ахборотлар
.
Уларнинг
ёрдамида
сиз
модадаги
ўзгаришлар
ва
истеъмолчиларнинг
талабларини
билишингиз
мумкин
,
қандайдир
касбий
кўникмаларни
талаб
этувчи
маълум
бир
хизмат
турларига
бўлган
талаблар
акс
этган
эълонларни
топишингиз
мумкин
.
Бизнесингиз
учун
синчковлик
ва
ҳафсала
билан
ғоя
танлангач
,
бизнес
концепцияси
-
асосий
ҳолатларнинг
қисқа
ва
жуда
аниқ
тушунчасини
аниқлаш
керак
.
2.2.
Бизнес
концепцияси
Бизнес
концепциясини
ривожлантириш
учун
сиз
қуйидаги
саволларга
жавоб
беришингиз
керак
бўлади
.
1.
Қандай
товар
ёки
хизмат
кўрсатишни
таклиф
этасиз
.
Сиз
нимани
яхши
бажара
оласангиз
,
бу
ўша
нарса
бўлади
.
Балким
қайсидир
соҳада
ишлаш
тажрибангиз
,
ўқув
жараёнидаги
олган
кўникмаларингиз
,
қизиқиш
соҳангиз
билан
боғлиқ
тажрибаларнигиз
бор
бўлиши
мумкин
.
2.
Уларни
сиз
кимга
таклиф
этасиз
.
Сизнинг
истеъмолчиларингиз
оддий
одамлардан
тортиб
катта
компанияларгача
бўлиши
мумкин
.
Сиз
ўз
товарларингизни
кичик
биз
шаҳарчада
сотишингиз
ёки
бутун
мамлакат
миқёсида
реализация
қилишингиз
мумкин
.
Сизнинг
товар
ёки
хизмат
кўрсатишларингизга
кимда
эҳтиёж
борлигини
ва
ким
сизнинг
потенциал
мижозингиз
бўлишини
билиш
жуда
муҳим
.
3.
Товар
ва
хизмат
кўрсатишни
қандай
сотмоқчисиз
?
Сиз
уларни
бевосита
мижозларга
ёки
воситачиларга
реализация
қиласиз
.
Сизда
хизмат
кўрсатиш
ва
бошқаларни
таклиф
этиш
учун
дўкон
ёки
салон
бўлади
.
4.
Потенциал
харидорларнинг
қандай
эҳтиёжларини
сиз
қондира
оласиз
?
Сиз
истеъмолчиларингизга
нима
кераклигини
аниқ
билишингиз
керак
.
Сизнинг
бизнесингизга
талабнинг
бўлгани
жуда
муҳим
.
Ўз
фаолиятини
энди
бошлаган
тадбиркорга
бир
неча
маслаҳатлар
•
Сиз
шуғулланмоқчи
бўлган
иш
сизга
таниш
бўлиши
керак
;
•
Бир
кишига
муваффақият
келтирган
бизнес
бошқа
бир
кишига
муваффақият
келтирмаслиги
мумкин
;
•
Маҳаллий
хом
ашё
,
ресурс
ва
материалларга
асосланган
ишлаб
чиқаришни
йўлга
қўйган
одамнинг
муваффақият
қозонишга
имконияти
кўпроқ
;
•
Қонун
билан
тақиқланмаган
нарсанинг
барчасини
қилиш
мумкин
;
•
Хатолардан
ўрганишади
,
бироқ
яхшиси
бошқаларнинг
хатоларидан
сабоқ
олган
маъқул
;
•
Бошлаётган
ишингиз
сизнинг
қизиқишларингизга
боғлиқ
бўлгани
ёки
уларнинг
давомчиси
бўлган
билимларингиз
савиясига
мос келгани
яхши
.
Бизнес
ва
тадбиркорлик
асослари
Ўзбекистон
-
Швейцария
“
Касбий
кўникмаларни
ривожлантириш
”
лойиҳаси
(II-
босқич
)
24
Бизнес
концепциясини
тузишга
мисоллар
1-
мисол
.
Нодир
Наманган
шаҳрида
яшайди
.
Бу
йили
у
маиший
хизмат
ва
сервис
коллежини
тамомлади
ва
у
ўз
бизнесини
бошламоқчи
.
Нодир
ўз
ишини
яхши
билади
,
шунинг
учун
у
аҳолига
маиший
хизмат
кўрсатишни
амалга
ошириш
бўйича
фирма
очмоқчи
бўлди
.
Ўз
бизнесининг
концепциясини
тузар
экан
,
Нодир
қуйидагиларни
аниқлади
:
Do'stlaringiz bilan baham: |
