Kasb tanlashga

I
—
0
‘quvchilar ishlab chiqarish brigadasida bajariladigan ishlarj
— 
0
‘quvchilarning m ehnat birlashm alarida bajariladigan ish­
lar;
— ta ’lim m uassasasining o ‘quv xo‘Jaliklariga yordam bo‘yicha 
bajarilgan ishlar;
— tabiatni, hayvonlarni va yodgorliklarni m uhofaza qilish 
bo‘yicha bajarilgan ishlar;
— m aktabni, baza korxona m aydoni va boshqa obyektlarni 
obodonlashtirish b o ‘yicha bajarilgan ishlar;
— ikkilam chi xom ashyolar yig‘ish b o ‘yicha bajarilgan ishlar;
— elektr energiyasi, metall va boshqa m ateriallarni tejash 
bo‘yicha bajarilgan ishlar;
— o ‘quv ishlab chiqarish faoliyati jarayonida vaqtni tejash b o ‘- 
yicha bajarilgan ishlar.
M ana shu ijtim oiy foydali, ishlab chiqarish m ehnati tu rlari- 
ning har biri o ‘z o ‘rni h am da vazifasiga ega. B inobarin, ularn in g
har biri m ehnat va kasbiy ta ’lim nuqtayi nazaridan ham , m ehnat 
va iqtisodiy tarbiya, shuningdek, kasb tanlash va ishga joyla- 
shish nuqtayi nazaridan ham m uhim dir. Shuning uchun har bir 
o ‘quvchi ijtimoiy foydali, unum li m ehn atd a qatnashishi zarur.
0 ‘quvchining m ehnat daftarchasi uning m aktabdagi butim
ta ’lim davrida yuritiladi. M ana sh u larning ham m asi ijtimoiy 
foydali, ishlab chiqarish m ehnati tash k ilo tch ilarin in g diqqat- 
e ’tiborini 
0
‘quvchilarning 
m eh n atd a 
chin iq ishining
asosiy 
yo‘nalishini xarakterlaydigan m uh im ta ’lim -tarbiya va ishlab 
chiqarish vazifalariga jalb etadi.
IJtimoiy-foydali m ehnatdagi katta m uvaffaqiyatlar uchim
o ‘quvchilar m eh n atin i tashkil etuvchilar va rahbarlar rag‘- 
batlantiriladi va hukum at m ukofotlariga taqdim e tila d i.*■
K orxonalar, m aktab lar va m ak tab lararo texnika m arkazlari 
kom binatlarin in g rahbarlari o ‘quvchilar m e h n atin in g xavfsizligi 
uchun shaxsan m a’sul hisoblanadilar. U lar o ‘q uv chilarining ij­
tim oiy foydali, unu m li m ehnati, xavfsizlik texnikasi, m ehnat 
m uhofazasi va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalariga Jiddiy 
rioya qilingan holda tashkil etilishi zarurligini n azarda tu tish -
138

---

lari kerak. M ehnat sharoitlari m ehn at kasaba soyuzlarining san i- 
tariya-epidem ologiya x izm ati, yong‘in, texnika inspeksiyalari 
va z a ru r ho llarda davlat nazo rati bilan kelishib tashkil q ilin ish i 
lozim .
0 ‘quvchilar dastlabki m editsina ko‘rigidan o ‘tkazilib, u la rn in g
salom atligi haqida shifokorning xulosasi yoziladi, ularga m e h n a t­
ning xavfsiz usullari o ‘rgatiladi va yo'riqnom a berilib, belgilangan 
form ada jurnalg a qayd etiladi, ijtim oiy foydali m ehn atd a qatn a- 
shishlariga ruxsat etiladi.
M ehnat praktikasini o ‘tkazishda shuni unutm aslik kerakki, 
o‘quvchilarni o‘z yoshlariga nomuvofiq, epidemiologik jihatidan 
xavfli, tungi, bayram kunlaridagi, zaharli xim ikatlar qo‘llanadigan, 
o‘smirIar uchun belgilangan m e’yorlardan og‘ir narsalar ko‘tari- 
ladigan va tashiladigan ishlarga jalb etish taqiqlanadi.
K asaba u y u sh m a la rin in g te x n ik a inspeksiyasi, k orx onalar- 
n in g kasaba u y u sh m alari, m aorif, sog‘liqn i saqlash o rg an - 
lari o ‘q u v ch ilarn in g ijtim oiy foydali, ishlab ch iq arish m e h n ati 
u ch u n m e ’yor va xavfsiz sharoit y aratilish i ustida n a z o ra t olib 
borad ilar.