Kasb tanlashga

E. Kasbga y o ‘naltirish tadbirlarini ro‘yobga chiqarish vositalari
ha yicha:
363

---

« 0 ‘qish uchun qayerga kirish kerak?» m a’lumotnomasini 
nashr etish, kasblar va kasb-hunar kollejlari haqidagi plakatlar, 
e’lonlar, reklama varaqalari; m azkur iqtisodiy tum anda mav­
jud kasblarning qisqacha tavsiflari bo‘lgan to‘plamlar; «Mehnat 
yo‘lini tanlash», «Mening kasbim eng yaxshi kasb» mavzusidagi 
videofilmlar; reklama qilinadigan televizion filmlar, sexlar, o‘quv 
yurtlaridan olingan televizion reportajlar; kasblar va musobaqa 
ilg‘orlari to ‘g‘risida radioeshittirishlar, kasb-hunar kollejlarida 
yoshlarining turm ush va o‘qishi haqida hikoya qiluvchi respub- 
likada va mahalliy ro‘znomalarda bosilgan maqolalar; shahar 
kinoteatrlari foyelarida, superm arketlarning vitrinalarida, katta 
ko‘chalarning chorrahalarida kasblarni targ'ib qiluvchi banner- 
lar va ko‘rgazmalar; ko‘chalar va maydonlardagi yoshlarni kasb- 
hunar kollejlariga o ‘qishga kirishga d a’vat etuvchi yorqin bo‘yoqli 
chaqiriqlar.
M aktab kasbga yo‘naltirish ishi tizim ini tarkib toptirish hali 
nihoyasiga yetkazilgani yo‘q. Kasbga yo‘naltirish tizimi tarkibiy 
tuzilishi kasbga yo‘naltirish maqsad va vazifalarini; maktab 
ta ’limi bosqichlari bo‘yicha uning m azm unini; bazaviy kor­
xonalar, ota-onalar jamoatchiligi ishtirokida kasbga yo‘naltirish 
ishining yo‘nalishlarini; kasbga yo‘naltirish tadbirlarini amalga 
oshirish shakllari, metodlari va vositalarini; muayyan ishchi 
kasblari bo‘yicha unumli m ehnatda maktab yoshlari ishtiroki- 
ning aniq yo‘llarini o‘z ichiga olishi lozim.
Umumiy o‘rta ta ’lim maktabiarida o‘quvchilarni kasbga 
yo‘naltirishni 
rivojlantirish 
quyidagicha 
bosqichma-bosqich 
amalga oshiriladi, bular;
I. Bozor iqtisodiyoti tarmoqlari bilan umumiy tanishtirish.
II. Ishlab chiqarish texnikasi, texnologiyasi va iqtisodiyotini 
o‘rganish.
III. Kasblarning asosiy guruhlari bilan tanishtirish.*-
IV. Viloyat, tum an xo‘jaligi biron tarm og‘ining, bazaviy qo‘sh- 
ma korxonaning tanlangan kasbini dastlabki egallash bosqich- 
laridir.
Kasbga yo‘naltirish maktab tizim ining asosiy tamoyillari sifa­
tida quyidagilarni ko'rsatish mumkin:
a) 
kasbga yo‘naltirish har tom onlam a kamol topgan, faol 
shaxsni shakllantirishga qaratilgan pedagogik jarayonning rejali 
ravishda amalga oshiriladigan uzviy qismi sifatida;
364

---

b) 
ijtimoiy ishlab chiqarishning haqiqiy talabi asosida m eh n at 
yo'Iini tanlashning shaxsiy va ijtimoiy m uam m osini to ‘g‘ri h^j 
qilish;
d) kasbga yo‘naltirishning og‘zaki m etodlarini atrof-tevaraij., 
d a g i, korxonalar yetakchi kasblari asoslarini egallash borasidagj 
aniq V maliy harakatlar bilan qo‘shib olib borish;
e) maktabdagi barcha darslarda yuqoriga ko'tarilib boruvc}-^j 
chiziq bo‘yicha kasb ta ’lim i va kasbni targ‘ib qilishning pog'on^jj 
tuzilishi;
f) m aktab, oila va ishlab chiqarishning birgalikdagi kucj-]:^ 
g‘ayratlari bilan ishchi kasblariga qiziqishni tarbiyalash ning 
metodlari.
Namunaviy dastur talablariga muvofiq har bir o‘quv 
bo‘yicha darslar m azm unini hisobga olib, kasbga yo‘naltirishj^- 
sinfdan sinfga rejalashtirish masalalari eng murakkab ishdir.
Ommaviy maktablarda kasbga yo‘naltirishning amaliy va^j_ 
falarini hal qilishda tizim li yondashish usuli qo‘llaniladi. Kasb 
ga yo‘naltirishning sinflar bo‘yicha asosiy m azm uni quyidagi^j-^^ 
bo‘lishi m um kin: