Kasb tanlashga

1. 
0 ‘quvchilar yangi bilimlarni egallaydigan darslar.
Bu tipdagi 
darslarga kirish m ashg‘ulotlari, shuningdek, asosiy ta ’lim vazi­
fasi 
0
‘quvchilarga nazariy m a ’lu m o tlar berish, ularda b a’zi tu- 
shu n chalarni sh ak llan tirish dan iborat boshqa o ‘quv m avzulariga 
d o ir (m asalan, «Po‘latning asosiy sortlari va m arkalari», «D etallar 
va m exanizm lar» m avzulari b o ‘yicha o 'tiladigan) darslar kiradi.
0 ‘quvchilarga yangi b ilim larn i yetkazib beradigan darslarda 
yangi m aterialni bayon qilish asosiy o ‘rin n i oladi.
M asalan, 5-sinfdagi kirish m ashg‘ulotlarida yog‘ochga ish­
lov berishni ham , m etallga ishlov berishni ham o'rganishda 
o ‘quvchilarga ustaxonalarda h a r qanday buy um n i tayyorlash u ch ­
ta asosiy bosqichdan, ya’ni d etallarn i m exanik ishlash, yig‘ish, 
oxirgi pardozlash bo sqich larid an iborat ekanini ko‘rsatish vazifasi 
qo ‘yiladi. Bu vazifani hal qilish u ch u n darsni suhbat shaklida 
o‘tkazish kerakki, un d a o ‘q u vchilarning kuchi sinflarda m ehnat 
darslarida olgan bilim lariga tayanish m um k in b o ‘lsin. 0 ‘qituvchi 
o ‘quvchilarga 1 -4 -sin fla rd a b u y u m larn i tayyorlash qanday bos- 
qichlardan iborat b o lg a n in i eslashni ta k lif qiladi. S hundan keyin 
bu bosqichlar o ‘quv ustaxonasida h a r xil bu yu m lar yasash ja ra y o ­
ni bilan taqqoslanadi. N atijada o ‘quvchilarning qiziqishlari ortadi 
va u larn ing politexnik bilim doirasi kengayadi, texnologik jarayon 
haqidagi dastlabki tu sh u n ch alar hosil qilinadi.
«Po‘latning asosiy sortlari va m arkalari» mavzusi bo‘yicha dars 
o ‘tish m etodikasi boshqacha. Bu darsda o‘qituvchining tu shunti- 
rishiga asosiy o ‘rin beriladi, chu n k i o ‘quv m ateriali o ‘z ichiga 
o ‘quvchilar uchun yangi m a ’lu m otlarn i ham oladiki, ularni bayon 
qilishda o ‘quvchilarning boshqa o ‘quv fanlaridan olgan b ilim la­
riga tayanish qiyin b o ‘ladi.
«Stanoklarda m etallarn i qirqish jarayoni» m avzusidagi darsda 
o ‘qituvchi tu sh u n tirish n i suhbat bilan q o ‘shib olib borishi m u m ­
kin , chunki bu darsda asosiy vazifa o ‘quvchilarning tasavvurini va 
ustaxonadagi ta ’lim davom ida m e tallarn i qirqish b o ‘yicha olgan 
b ilim larin i u m um lashtirishdan iborat b o ‘ladi. U m um lashtirish
161

---

jarayonida o ‘qiivchilarning bilim lariga tayanish, suhbatdan foy­
dalanish uchun yaxshi sharoit yaratadi. A m m o o ‘quvchilar m etal­
larni qirqish haqidagi bilim larini um um lashtirib ana shu bilim lar 
bilan chegaralanib qolrnaydilar, ularning bilim lari o'qituvchining 
tushuntirishlari tufayli kengayadi va to ‘ladi.
Yangi bilim lar olish darslarida o ‘quvchilarning m ustaqil ish­
lari ham o ‘z o 'rn in i topm og‘i kerak, bu m ustaqil ish yangi m a ­
terialni darslikdan o'rganishdan, sodir bo'layotgan jarayonlarni 
kuzatishdan (m asalan, o'qituvchi m etallarni charxlashda, «qirov» 
hosil bo‘lishini nam oyish qiladi va hokazolardan) iborat b o iish i 
m um kin.