Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

Материал бўлими. Бу ерда сотиб олинган моддий қийматликларни, мол етказиб берувчилар билан ҳисоб-китобларни, материалларни сақлаш ва фойдаланиш жойлари бўйича кирими ва сарфланишини ҳисоби юритилади.
Ҳисоблашиш бўлими. Бу ерда дастлабки ҳужжатларга асосан иш ҳақи ҳисоблаш ва ундан ушланмалар бўйича барча ҳисоблашишлар олиб борилади, меҳнат ҳақи фонди ва истеъмол фондидан фойдаланиш бўйича назорат амалга оширилади, ижтимоий суЃуртага ажратмалар бўйича ҳисоблашиш ҳисобини олиб боради.
Ишлаб чиқариш-калькуляция бўлими. Бу бўлимда барча турдаги ишлаб чиқаришга қилинган харажатлар ҳисоби юритилади, маҳсулотларнинг ҳақиқий таннархи аниқланади ва ҳисобот тузилади.
Умумий бўлим. Бу бўлимда юқорида санаб ўтилган бўлимларда ҳисобга олинмайдиган муомалалар ҳисоби юритилади, бош дафтар юритилади ва бухгалтерия ҳисоботи тузилади.
Бухгалтерия ҳисоби бўлимларида ҳисоб-китоб жараѓнининг сифати ва самарадорлигини янада ошириш ҳисобчи ходимлар меҳнатини илмий ташкил этишдан ажралмасдир. Меҳнатни илмий ташкил этиш чора-тадбирлари тизимида иш жойларини фан ва техника ютуқлари асосида мақсадга мувофиқ ташкил этиш муҳим ўрин тутади.
Бухгалтерия ходимлари иш жойларини барпо этиш ҳисоб жараѓнининг оқилона асосланган технологиясидан ажралмасдир. Шу муносабат билан иш жойларини белгилашдан олдин ҳисоб жараѓнининг мазмуни чуқур таҳлил қилиниши керак. Кўп ҳолларда бир хилдаги бирламчи ҳисоб ҳужжатлари билан ишлайдиган бухгалтерларнинг иш столлари нафақат хонанинг қарама-қарши бурчакларида, балки турли хоналарда бўлиши керак.
Корхона бош бухгалтери, унинг ўринбосари, шунингдек, бошқа бухгалтерлар алоҳида хоналарда жойлаштирилиши керак. Хонага эшитиладиган, шунингдек, хона ичида ҳосил этиладиган шовқинлар бухгалтерия ходимларининг меҳнат унумдорлигига салбий таъсир қилади. Шунинг учун ҳам шовқин кучини пасайтиришга, яъни хона деворларига товушни ютадиган материалларни қоплашга жиддий эътибор берилиши лозим. Ҳисоб ишларини замонавий ташкил этиш учун, энг аввало, бухгалтерия бўлимини техника воситалари (компьютер, принтер, факс, модем, телефон ва бошқалар) билан тўлиқ жиҳозлаш лозим. Бу бухгалтерия ҳисоби ишлари самарадорлигини оширишга хизмат қилади.