Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

Рентабеллик даромадлилик, фойдалилик деган маънони англатади. Рентабеллик кўрсаткичи фоизларда аниқланади.
Бозор иқтисодиѓти шароитида рентабелликнинг кўпгина турлари мавжуд бўлиб, қуйида уларнинг энг асосий турларига эътибор қаратилади:
1. Мол-мулк рентабеллиги:
Р_м= Соф фойда*100%/ Баланс жами.
2. Инвестиция рентабеллиги:
Р_и= Соф фойда*100%/ (Ўз сармояси+узоқ муддатли мажбуриятлар).
3. Таннарх рентабеллиги:
Р_т= Соф фойда*100%/ Ишлаб чиқариш харажатлари.
4. Маҳсулот рентабеллиги:
Р_маҳ= Ялпи фойда*100%/Сотишдан тушган соф тушум.


Такрорлаш учун саволлар

1. 
   Молиявий ҳисоботнинг аҳамияти нимада?
   
2. 
   Молиявий ҳисоботни тузиш тартиби ҳақида нималарни биласиз?
   
3. 
   Инвентаризация деб нимага айтилади?
   
4. 
   Чораклик ва йиллик молиявий ҳисобот қайси муддатларда тақдим қилинади?
   
5. 
   Консолидацияланган молиявий ҳисобот қайси субъектлар томонидан тузилади?
   
6. 
   Корхона молиявий ҳолатига баҳо беришда қандай кўрсаткичлар фойдаланилади?
   

IV БЎЛИМ. СОЛИЌЛАР ВА ТЎЛОВЛАР ҲИСОБИ
20-боб. Умумдавлат солиқлари ҳисоби
20.1. Солиқларнинг моҳияти ва аҳамияти
Солиқлар – бу жисмоний ва юридик шахслар даромадлари ҳамда мулкларидан маълум (қонунда белгиланган) бир қисмини давлатнинг молиявий имкониятини таъминлаш мақсадида мажбурийлик, қайтармаслик, давлат мажбурловини қўллашлик асосида бюджетга ўтказишнинг бирдан-бир қонуний усулидир.
Солиқлар миллий даромадни давлат тасарруфига олишнинг энг муҳим воситасига айлангани сабабли, улар макроиқтисодиѓтни тартибга солишда борган сари муҳимроқ рол ўйнамоқдаки, ЯММ умумий ҳажмида солиқ тушумлари салмоЃининг кўпайиши бунинг кўрсаткичи ҳисобланади.
Солиқлар янги сифат касб этиб, иқтисодий фаолликни тартибга солиш, такрор ишлаб чиқариш жараѓнига таъсир кўрсатиш қуролларидан бири ролида чиқади. Ушбу таъсир Ѓоятда кўп қиррали бўлади. Фойдага солинадиган солиқлардан фойдаланиб, давлат сармояни жамЃариш жараѓнларига Ѓоятда сезиларли таъсир кўрсатади. Бунга жадаллаштирилган амортизациянинг солиқ механизми мисол бўлиб хизмат қилиши мумкин, бу ҳолда давлат молия органлари корхоналарига амортизация фондига асосий сармоянинг ҳақиқатдан сарфланишидан анчагина ошадиган суммани ўтказиш учун рухсат беради. Натижада солиққа тортиладиган фойданинг ҳажми, бинобарин, тўланадиган солиқ суммаси ҳам анча қисқаради. Жадаллаштирилган амортизация усули иқтисодиѓтнинг корпоратив секторида капитал қўйилмаларини кўпайтиришнинг муҳим омили ҳисобланади. Уни қўллаш фан-техника тараққиѓтини интенсивлаш, иқтисодиѓтда таркибий ўзгаришларни раЃбатлантириш, айниқса, илмталаб тармоқларни ривожлантириш имконини беради.