Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

3-jadval 
Xitoyda milliy valyutaning nominal almashuv kursi va eksport hajmi
167
Ko’rsatkichlar 
Yillar 
2016 yilda 
2012 yilga 
nisbatan 
o’zgarishi 
2012 
2013 
2014 
2015 
2016 
Yuanning 1 AQSh 
dollariga nisbatan nominal 
almashuv kursi, yuan 
6,2855 
6,0969 
6,1190 
6,4936 
6,9370 
10,4 f.p. 
Eksport hajmi, mlrd. 
AQSh dollari 
2048,9 
2210,2 
2345,0 
3501,1 
3024,7 
147,6 % 
3-jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, Xitoy eksportni rag’batlantirish 
maqsadida milliy valyutaning nominal almashuv kursini past darajada saqlab 
turmoqda. 2012-2016 yillarda yuanning AQSh dollariga nisbatan nominal 
almashuv kursi barqaror bo’lgani holda, 2016 yilda 2012 yilga nisbatan atigi 10,4 
foizli punktga oshgan. 
167
www.pbc.qov.cn 

---

 
Yuanning nominal almashuv kursini past va barqaror darajada saqlab 
qolinganligi eksport hajmini oshishiga kuchli turtki bergan. 
Xitoyda pul massasining o’sish sur’atining barqarorligini ta’minlanganligi 
va naqd pullarga bo’lgan talabning yuqori emasligi Xitoy Xalq banki tomonidan 
olib borilayotgan pul-kredit siyosatining ijobyi jihatlaridan biri hisoblanadi. 
4-jadval 
Xitoyda pul massasining yillik o’sish sur’atlari va naqd pullarning M2 pul 
agregatidagi salmog’i
168
 
(foizda) 
Ko’rsatkichlar 
2013 y. 
2014 y. 
2015 y. 
2016 y. 
Pul massasining yillik o’sish 
sur’ati (M2 pul agregati 
bo’yicha) 
13,5 
11,0 
13,4 
11,4 
M2 pul agregati tarkibida 
naqd pullarning salmog’i 
5,2 
4,9 
4,5 
4,4 
4-jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, Xitoyda pul massasining o’sish sur’ati 
2013-2016 yillarda barqaror bo’lgan. Buning ustiga, 2016 yilda pul massasining 
o’sish sur’ati 2013 yilga nisbatan 2,1 foizli punktga pasaygan. Bu esa, pul-kredit 
siyosatini takomillashganligidan dalolat beradi. 
4-jadvalda keltirilgan ma’lumotlardan ko’rinadiki, Xitoyda 2013-2016 
yillarda naqd pullarning M2 pul agregati tarkibidagi salmog’i past va barqaror 
darajada bo’lgan. Buning ustiga, 2016 yilda naqd pullarning M2 pul agregatidagi 
salmog’i 2012 yilga nisbatan 0,8 foizli punktga pasaygan. Bu esa, naqd pullarga 
bo’lgan talabning barqaror ekanligidan va naql pul aylanmasini to’g’ri tashkil 
qilinganligini ko’rsatadi. 
2015 yil 30 noyabrda Xalqaro valyuta fondi (XVF) Xitoy yuanini xalqaro 
rezerv valyuta sifatida tan oldi. Chunki, ushbu sanada XVF tomonidan yuanni 
SDRning valyuta savatiga kiritish to’g’risidagi qaror qabul qilindi. 
SDR XVFning xalqaro hisob birligi bo’lib, uning qiymati valyuta savati 
orqali aniqlanadi. Uning valyuta savatining tarkibi har 5 yilda ko’rib chiqiladi. 
So’nggi marta SDRning valyuta savati 2011 yilda ko’rib chiqilgan edi. Uning 
savati tarkibi 2016 yil kuzda ko’rib chiqiladi va Xitoy yuani SDRning valyuta 
savatiga beshinchi valyuta bo’lib kiradi. Yuanning SDRning valyuta savatidagi 
ulushi 10,92% qilib belgilandi. 
Qozog’iston Respublikasida monetar siyosatni Qog’og’iston Milliy 
bankining “Monetar operatsiyalar” departamenti amalga oshiradi. Pul muomalasini 
esa, “Naqd pullar bilan ishlash” boshqarmasi amalga oshiridi. 
“Naqd pullar bilan ishlash” boshqarmasi “Monetar operatsiyalar” 
departamentiga bo’ysunmaydi. 
Qozog’iston Respublikasi Milliy banki monetar siyosatining o’ziga xos 
bo’lgan ijobiy jihatlari quyidagilardan iborat: