K. Z. Homitov iqtisod fanlar doktori, dotsent

 

muvofiqlashtiruvchi; 
 

hujjatli; 
 

hisob-kitob;
 

pul ishtirokidagi; 
 

ta’minotni nazorat qilish. 
 
Ishtirokchi banklar o‘rtasidagi munosabatlar, mavhum hollarda vazifalar, 

---

132
quyidagicha taqsimlanadi:

tashkilotchilik vazifalarini tashkilotchi bajaradi; 

muvofiqlashtiruvchi vazifalarniтп sindikatsiya kitobini yurgizuvchi 
bank; 

hujjatli vazifani - hujjatlar bo‘yicha agent; 

hisob-kitob vazifalarini – kredit agenti (hisob banki yoki shunchaki 
agent); 

kreditlashda ishtirok etuvchi banklar qarzga oluvchini jamg‘armalashda 
qatnashadi, ya’ni pulli ishtirok vazifalarini bajaradi; 

ta’minlash nazorati vazifasini ta’minlash bo‘yicha agent bajaradi. 
Tashkilotchi bankning tanlovi har bir sindikatli kredit tarixida muhim jihat 
sanaladi. Birinchidan, bu sindikatlashning muvaffaqiyatini belgilaydi, 
ikkinchidan, bu davrda bitimning asosiy parametrlari muvofiqlashtiriladi. Eng 
odatiy ta’sir bu eng past foiz stavkasidagi taklifni tanlash. Tashkilotchining 
sindikatlash borasidagi xizmat ro‘yxati kerak bo‘ladi. Hatto eng obro‘li banklar 
ham har doim ushbu sohada ixtisoslashtirilgan yoki yetarli darajada keng 
tajribaga ega emaslar. Va nihoyat, tajribali banklar ham kadrlarini tez-tez 
yangilab turishadi va aynan kimning qarz oluvchi bilan shaxsan ish olib borishi 
va pulni izlashi muhim ahamiyat kasb etadi. Sanoat va savdo kompaniyalarining 
qarzga oluvchilari uchun tashkilotchining ma’lum bir sohani moliyalash-
tirishdagi tajribasi muhim ahamiyatga ega.
Sindikatlashning vazifasi avval e’lon qilingan summani ta’minlash va, 
odatda, hatto undan birozgina oshib ketish (masalan, 20 emas 25 mln., 50 emas 
75 mln) uchun ko‘pincha biroz ortiqchasi bilan sindikat ishtirokchilarning 
yetarli miqdorini to‘plash. Kamroq summani e’lon qilish uslubini faqat uni 
yig‘ish oson bo‘lganligi bilan oqlash mumkin. E’lon qilingan summaning 
yig‘ilmasligi bu qarzga oluvchi va tashkilotchining obro‘siga dog‘ tushiradi. 
Bundan tashqari, birinchi kichik so‘rov bozorning juda ham ilib ketishiga yo‘l 
qo‘ymaydi.
Sindikatlash – tashkilotchining faoliyat tarmog‘idir. Lekin moliyaviy 
maslahatchi, yoki konsultant jarayonni qattiq nazorat qilib va uni boshqarib 
boradi. Chunki vaqti va puli eng yaxshi uslubda ishlatilishi kerak bo‘lgan hamda 
tashkilotchining ishi uchun sindikatsiyalash bo‘yicha to‘laydigan qarzga oluvchi 
aynan uning mijozidir. 
Sindikatsiyalash jarayoni bitim bo‘yicha axborot miateriallarini, banklarga 
taklifnomalarni tayyorlashni o‘z ichiga oladi. Asosiy ishtirokchilar bilan hamma 
narsani oydinlashtirib olgach, kredit bitimini me’yoriga yetkazish va hujjatlarni 
tayyorlash bilan shug‘ullanishadi. 

---