K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

1.7. Rikketsiyalar.
Rikketsiyalar bakteriyalar bilan viruslar 
orasidan joy olgan. Ular bir hujayrali, razmeri 0,5–10 mkm, hujayra 
qobig‗i nukleotid, ribosomadan tashkil topgan. Oval, tayoqchasimon, 
ipsimon formalarga ega. Romanovskiy – Gimza usulida bo‗yaladi. Ular 
qo‗zg‗atuvchi kasalliklar rikketsiozlar deb ataladi. 
1.8. Xlamidiyalar ham to„qima ichida parazit holda yashovchi 
mikroorganizmlardan biri hisoblahadi.
Ular, odatda, tayoqchasimon 
yoki sharsimon shaklda bo‗lib, juda kichik o‗lchamda (0,2-1,3 mkm) 
bo‗ladi. Xlamidiyalar bo‗linish vositasida ko‗payadi. Ko‗payishdan 
avval xlamidiy zarrachasining atrofida bakteriyal kapsulaga o‗xshash 
qobiq paydo bo‗ladi. Xlamidiy manfiy bo‗yaluvchidir, odatda, mikroor-
ganizmlarning bu turi Romanovskiy – Gimza usulida bo‗yaladi. 
Xlamidiy odamlarda shilliq, chovdagi limfatik tugunlarda o‗smasimon 
o‗simtalar paydo bo‗lishi bilan kechadigan xastalik (paxoviy 
limfogranulematoz) va orinitoz kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin. 

---

41 
1.9. Mikoplazmalar bizga ma‟lum mikroorganizmlarning eng 
maydasidir.
Mikoplazmalarda rigid hujayra qobig‗ yoqligi uchun, 
ularda muayyan doimiy shaklga ega bo‗lmaganligi sababli ularga hatto 
penitsillin va hujayra qobig‗ining sinteziga o‗z ta‘sirini o‗tkaza oladigan 
boshqa antibiotiklar ham ta‘sir qilmaydi. Mikoplazmalar ham bo‗linish 
yo‗li bilan ko‗payadi, ekma o‗stirilayotganda esa ozuqa muhitiga alohida 
e‘tibor berishni talab qiladi. 
2. Mikroorganizmlarni o„lchash birliklari 
Xalqaro birliklarda SI sistеmaga muvofiq baktеriyalar quyidagi 
birliklar bilan bеlgilanadi: 
1 mikrometr (mikron) =1x10-09 kilometr 
1 mikrometr (mikron) =1x10-06 metr 
1 mikrometr (mikron) =1x10-5 detsimetr 
1 mikrometr (mikron) =0,0001 santimetr 
1 mikrometr (mikron) =0,001 millimetr 
1 mikrometr (mikron) =1000 nanometr 
1 mikrometr (mikron) =10000 angstrem