K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/118
Sana28.09.2021
Hajmi2,13 Mb.
#187364
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   118
Bog'liq
Kimyoga oid atamalar etimologiyasi

Golmiy     
1879-yilda spektral tahlil vositasida «erbiyli yer»ni tekshirayotgan kimyogar olim Jak 
Lui  Sore  (1827-1890)  uning  tarkibidan  yangi  elementni  kashf  qilgan.  Ushbu  elementga 
Shvetsiyaning poytaxti – Stokgolmning qadimiy nomi Holmia sharafiga, «golmiy» deb nom 
berilgan. Mazkur g‘oyani, shved kimyogari Pyer Teodor Kleve o‘rtaga tashlagan bo‘lib, buning 
sababi,  golmiy  oksidi  ajratib  olingan  dastlabki  boshlang‘ich  xom-ashyo  –  mineral  toshni 
Stokgolmdan topilgan va olib kelingan edi.   
 
Tuliy     
Ushbu elementni ham golmiy bilan bir vaqtda,  Pyer Teodor Kleve tomonidan kashf 
etilgan  bo‘lib,  mazkur  shved  olimi  o‘zi  kashf  qilgan  element  uchun  o‘z  vatanining  nomini 
biriktirishni maqsad qilgan. Lekin u biroz g‘alati yo‘l tutgan. G‘alatilik jihati shundaki, aslida 
Tula  degan  mamlakat  mavjud  emas.  Qadimgi  yunon  sayyohi  Pifeyning  «Ummon  haqida» 
nomli  asarida  tilga  olingan  qandaydir  Tula  oroli  «Britaniyadan  dengizda  olti  kunlik  suzish 
masofasida, muzlagan dengiz bo‘yida» - deb ta’riflangan. Lekin, o‘sha antik zamonlardayoq 


40 
 
bunday orolning aslida mavjud emasligini dengizchilar yaxshi bilishardi va olimlar ham bunga 
shubha bilan qarashar edi. Keyinchalik, qadimgi dunyo geograf olimlari norasmiy tilida o‘sha 
qandaydir  Tula  oroli  shunchaki  uzoq  shimolni,  Yerning  xayoliy  eng  shimoliy  nuqtasini 
bildiradigan atamaga aylangan. O‘rta asrlarda esa ushbu xayoliy orol Yevropaning shimoliy 
qismlari – Islandiya va Norvegiyaning shimoliy-g‘arbi uchun umumiy nom sifatida qo‘llanila 
boshlagan.  Qisqa  qilib  aytganda,  bu  nom  ko‘chma  ma’noda  «uzoq  shimol»,  yoki,  «chekka 
shimol» atamalari uchun sinonimga aylangan. Klevening vatani – Shvetsiya ham dunyodagi 
eng  shimoliy  mamlakatlardan  biri  ekanini  inobatga  olsak,  uning  muddaosini  harqalay 
tushunish mumkin bo‘ladi... 
 
Stronsiy     
1764-yilda  Shotlandiyaning  Strontian  qishlog‘i  yaqinidagi  qo‘rg‘oshin  konidan 
topilgan  stonsianit  (SrCO
3
)  minerali  tarkibida  yangi  kimyoviy  element  mavjudligini 
kimyogarlar deyarli 30 yil o‘tib, 1790-yillarda aniqlashgan.  
 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish