K. A. Tursunmetov V bob. "Nisbiylik nazariyasi", VI bob. "Kvant fizikasi"

E
 +U 
yoki 
U
= – 
E
 
ko‘rinishga ega bo‘ladi. U holda kuchlanish
 U
= 
I
m 
ω
L
sin ω
t = I
m 
ω
L
 
cos(ω
t+
p
2
)
(3 –17)
tenglama bilan aniqlanadi. Uni kuchlanishning oniy qiymati bilan solishtiril-
sa, 
U
m
= 
I
m
ω
L 
ekanligi kelib chiqadi. Bunda: 
U
m
– kuchlanishning amplituda 

---

58
qiymati. U holda g‘altak uchlariga qo‘yilgan kuchlanish tenglamasi quyidagi-
cha bo‘ladi:
 
U = U
m
cos(ω
t+
p
2
).
 
(3–18)
Bu tenglamani g‘altakdan o‘tayotgan tok kuchi ifodasi (3–14) bilan so-
lishtirilsa, g‘altak uchlariga qo‘yilgan kuchlanish tebranishlari, tok kuchi 
tebranishlaridan faza bo‘yicha 
p
2
ga oldinga
 
borishini ko‘ramiz (3.17-rasm). 
3.18-rasmda o‘zgaruvchan tok zanjiriga faqat induktiv g‘altak ulangan hol
uchun o‘zgaruvchan tok kuchi va kuchlanishning vektor diagrammasi keltiril-
gan.
g‘altakdagi kuchlanishning amplituda qiymatini, zanjirning bir qismi 
uchun yoziladigan Om qonuni bilan solishtirilsa, ω
L 
ko‘paytmaning qarshi-
likni ifodalashi ma’lum bo‘ladi. Belgilash kiritamiz: 
X
L
= 
g‘altakning qarshiligi: 
X
L
 = 
ω
L.
(3–19)
3T/2t
Tok kuchlanish
O‘zinduksiya eYuk
π 
2π
T
/4 
T
/2
T
t
0
O
U
m
I
m
= 
U
m
ω
L
p
2
3.17-rasm.
3.18-rasm.
U holda tok kuchining amplituda qiymati quyidagicha bo‘ladi:
I
m
= 
. 
Bu ifoda zanjirning bir qismi uchun Om qonuni bo‘lib, aktiv qarshilik o‘rnida 
X
L
 
kattalik turibdi. shuning uchun uni