К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Демак, бухгалтерия ҳисобининг предмети корхонанинг
пул ифодасида акс эттириладиган хўжалик маблағла-
ри, шу маблаглар манбалари, уларнинг хўжалик фаоли­
яти ва молиявий натижаларидир.
Бухгалтерия ҳисоби предметини бундай таърифлаш 
билан барча корхоналар учун умумий бўлган халқ хўжа- 
лигининг кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришини

---

олиб бориш кўрсатилади. Бу бухгалтерия ҳисобининг 
энг муҳим хусусиятларидан биридир.
Мамлакатимизда бухгалтерия ҳисоби саноат, қиш- 
лоқ хўжалиги, қурилиш ва бошқа тармоқлари корхо- 
наларида, тижорат банклари, суғурта компаниялари, 
ноишлаб чиқариш 
тармоғи корхоналари ва умуман 
олганда барча корхона, ташкилот ҳамда муассасалар- 
да юритилади. Ҳозирги вақтда иқгисодиётнинг айрим 
тармоқлари ва бутун иқтисодиёт бўйича бухгалтерия 
ҳисоботларини йиғиш ва бу маълумотларни керакли 
кўрсаткичларда гуруҳлаштириш натижасида ҳамма кор­
хоналарнинг хўжалик маблағлари, уларнинг тузили­
ши, жойланиши ва тайинланиши, хўжалик фаолияти 
ҳақидаги бухгалтерия ҳисобининг маълумотларига эга 
бўладилар.
Бухгалтерия ҳисобининг предмети ҳақида батафсил 
маълумотга эга бўлиш учун бухгалтерия қисобининг 
объектлари билан яқиндан танишмоғимиз лозим.
2.2. Бухгалтерия ҳисобининг объектлари
ва субъектлари
Асосий ва жорий активлар, мажбуриятлар, ўз сар­
мояси, резервлар, даромад ва харажатлар, фойда ва 
зарарлар ҳамда уларнинг ҳаракати билан боғлиқ бўлган 
хўжалик операциялари 
бухгалтерия ҳисобининг объект­
лари
ҳисобланади. Бухгалтерия ҳисобининг объектини 
умумлаштирилган ҳолда қуйидагилар ташкил этади: 
хўжалик маблағлари, хўжалик маблағларининг ташкил 
топиш манбалари, хўжалик 
жараёнлари ва молиявий 
натижалар.
Қуйидаги чизмада бухгалтерия ҳисобининг объект­
лари кўрсатиб ўтилган:

---

Корхоналар молия-хўжалик фаолиятини амалга оши­
риши учун маълум турдаги маблағларга эга бўлиши 
керак. Улар хўжалик жараёнида турли функцияларни 
бажаради ва шунинг учун улар бухгалтерия ҳисобида 
хўжалик маблағлари деб юритилади. Бухгалтерия балан­
сида хўжалик маблағлари активлар сифатида эътироф 
этилади.
Активлар 
— субъект назорат қиладиган, келгусида 
улардан даромад олиш мақсадида аввалги фаолият на­
тижасида олинган иқтисодий ресурслардир. Корхона, 
ташкилот ва муассасатарда активлар асосан қуйидаги 
турларга бўлинади:
♦ узок, муддатли активлар;
♦ айланма (жорий) активлар.