Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

 
Yechish. (1-usul)
Berilgan ma’lumotlarga tayanib xulosalar zanjirini qurib, jadval
-
ni to‘ldiramiz:
Ahmad birinchi o‘rinni ham, oxirgi o‘rinni ham egallamaganligi uchun “1-o‘rin” satri 
va “Ahmad” ustuni kesishish katakchasi hamda “4-o‘rin” satri va “Ahmad” ustuni kesi-
shish katakchasi “-” belgisi qo‘yamiz;
Sohib ikkinchi, o‘rinni egallaganligi ma’lum. Mos katakchaga “+” belgi qo‘yamiz;
Ahmad ikkinchi o‘rinni egallamagan. Mos katakchaga “-” belgi qo‘yamiz. U holda 
Ahmad uchinchi o‘rinni egallagan. Mos katakchaga “+” belgi qo‘yamiz. Botir birinchi 
o‘rinni egallamaganligi ma’lum. Mos katakchaga “-” belgi qo‘yamiz.
Ikkinchi o‘rinni Sohib, uchinchi o‘rinni Ahmad egallagani uchun Botir to‘rtinchi 
o‘rinni egallagan. Mos katakchaga “+” belgi qo‘yamiz. U holda Vali birinchi o‘rinni egal
-
lagan bo‘ladi. Mos katakchaga “+” belgi qo‘yamiz.
Jadvaldan Vali 1-o‘rinni , Sohib 2-o‘rinni, Ahmad 3-o‘rinni, Botir esa 4-o‘rinni egal
-
laganligini aniqlaymiz.
To‘plamlar o‘rtasida o‘zaro bir qiymatli moslikni o‘rnatishga doir mantiqiy masala
-
larni yechishda keng qo‘llaniladigan yana bir usul bu graflar yordamida modellashtirish 
dir. Bu usulni qo‘llash uchun dastlab o‘quvchilarga tekislikda nuqtalar va ularni tutash-
tiruvchi chiziqlar berilgan bo‘lsa, ular graf deyilishi haqida ma’lumot berilib, graflar yor
-
damida masalalar yechishda sharti va talabida berilgan obyektlar to‘plam ele mentlari 

---

60
“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali.
2020. № 5.
www.xtjurnali.zn.uz
sifatida nuqtalar bilan belgilanib, ularni grafikning uchlari deyilishi; masala sharti va 
talablari o‘rtasidagi moslik o‘rinli bo‘lsa, bu nuqtalarni tutashtiruvchi kesmalarni qirralari 
deyilishi haqidagi ma’lumotni kiritib, agar to‘plam elementlari o‘rtasida qaralayotgan 
moslik o‘rinli bo‘lmasa (inkori bo‘lsa), u holda ularni shtrix chiziqlar bilan tu tashtirilishi 
haqida kelishib olamiz. U holda yuqoridagi masalani quyidagicha yechiladi.