Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

Asbestotsement  chiqindilari  asosidagi  materiallar.  Asbestotsement 
buyumlarni  ishlab  chiqarishda  chiqindisifat  ho‘l  asbest  va  sement  qorishmasi, 
shuningdek,  sifatsiz  buyumlar,  mexanik  ishlov  berish  chiqindilari  (siniqlar, 
bo‘lakchalar, qipiqlar va x. k.) hosil bo‘ladi (KSt 21-27:2002). 
Quruq  chiqindilarning  miqdori  ishlab  chiqariladigan  mahsulot  massasining 
2,6...4  %  ni,  ho‘l  chiqindilar  esa  1,5...2  %  ni  (quruq  mahsulotga  hisoblaganda) 
tashkil  etadi.  Asbestotsementli  chiqindilarda  katta  miqdorda  gidratlangan  sement 

---

 
 
minerallari  va  asbest  mavjud  bo‘ladi.  Kuydirilgan  paytda  sement  va  asbest 
tolalarining bog‘lovchilik xususiyati namoyon bo‘ladi. 
Asbestotsement 
qipiqlaridan 
pardozbop  plitalar  va 
pol 
plitkalari 
tayyorlanadi.  O‘lchamlari  150x150,  600x300  mm  va  qalinligi  8  mm  bo‘lgan 
plitkalar  press-qolipda  quyiladi.  Plitkalarning  fakturali  qatlami  oq  yoki  rangli 
sementli qorishma bilan ishlanadi (6.9-rasm). 
Samarali  bog‘lovchilardan  biri  asbestotsement  chiqindilari  kompozitsi- 
yasidan  olinadigan  suyuq  shishadir.  Asbestotsement  kukuni  (70...74  %)  va 
suyuq  shisha  qorishmasini  (26...30  %)  birgalikda  presslash  orqali  pardozbop 
plitalar  olinadi.  Bunday  plitalarning  o‘rtacha  zichligi1380...1410  kg/m
3
, 
egilishdagi  mustahkamligi  6,5...7  MPa,  siqilishdagi  mustahkamligi  esa  12...16 
MPa, namligi 3,9...5 %. 
              Asbestotsement sanoati chiqindilaridan turli hil issiq saqlovchi 
material-buyumlar olinadi (O‘zRSt 686-96). Bunday material va buyumlar 
(mineral paxta, yassi listlar, panellar, sovelit va x. k.lar) ohak, gips, qum, 
sement, suyuq shisha kabi qo‘shilmalar kompozitsiyasi asosida olinadi. 
Asbestli  mineral  paxta  asbest,  giltuproq  va  portlandsement  qorishmasi 
asosida  olinadi  (6.10  a-rasm).  Ushbu  issiq  saqlovchi  materialning  quruq 
holatdagi  o‘rtacha  zichligi  400  kg/m
3
,  issiq  o‘tkazuvchanligi  0,28  W/(m 
0
C). 
Asbestli  mineral  paxta  sanoat  asbob-uskunalari  va  issiq  uzatish  tarmoqlarining 
issiq himoyasi uchun ishlatiladi 
Asbest to‘shak asbest chiqindilaridan tikilib, ichiga issiq saqlovchi materiallar 
(mineral  yoki  shisha  paxta  va  sh.  k)  bilan  to‘ldirilgan  to‘shak  ko‘rinishida 
tayyorlanadi (6.10 b-rasm ).