Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

6.13-расм. Доналанган кўпик шиша 
 
orqali  samarali  issiq  saqlovchi  material  “ko‘pikshisha”  olinadi.  Ko‘pikshisha 
asosida  olinadigan  plita  va  bloklarning  o‘rtacha  zichligi  100...300  kg/m
3
,  issiq 
o‘tkazuvchanligi  0,09...0,1  Vt/(m 
0
S).  Ko‘pikshishaning  siqilishdagi  chegaraviy 
mustahkamligi 0,5...3 MPa ya’ni, bir hil mustahkamlik ta’minlanganda yacheykali 
beton  mustahkamligidan  qariyib  uch  marta  mustahkamdir.  Ko‘pikshishaga  ishlov 
berish (o‘yish, silliqlash) oson, yuqori chidamlilik va sovuqbardoshlik xususiyatiga 
ega. 
Ko‘pikshisha  issiq  saqlovchi  material  sifatida  issiq  uzatish  tarmoqlarida, 
muzxona konstruksiyalarida qo‘llaniladi. 
Qurilish  oynasi  va  idishlar  shishasi  chiqindilari  asosida  g‘ovak  to‘ldiruvchi  
ya’ni, “donalangan ko‘pikshisha” olinadi (6.13-rasm ). 
Donalangan  ko‘pikshishaning  aso- 
siy  xossalari  quyidagicha:  uyma  zichligi 
150...220  kg/m
3
,  silindrda  ezish  bo‘yicha 
siqilishdagi  mustahkamligi  0,6...1,1  MPa; 
donalarining  o‘lchami  10...30  mm;  24  s 
davomida  suv  shimuvchanligi  5  %;  issiq 
o‘tkazuvchanligi  0,067...0,072  Vt/(m 
0
S). 
Ko‘pikshisha  sovuqbardosh,  suv  hamda 
kimyoviy 
ta’sirlarga 
chidamli. 
Donalangan 
ko‘pik  shisha  keramzit 
shag‘ali  o‘rniga  issiq  saqlovchi  yengil 
beton 
plitalar 
ishlab 
chiqarishda 
qo‘llaniladi.  Shuningdek,  ular  ko‘pikplast  uchun  to‘ldiruvchi  sifatida  ham 
ishlatilishi mumkin. 
Sopol  ishlab  chiqarish  sanoatida  chiqindilar  texnologik  jarayonlarning  turli 
bosqichlarida  hosil  bo‘ladi.  Masalan,  quritish  jarayonidagi  sifatsiz  mahsulotlar 
qaytadan maydalangach, dastlabki xom ashyolarning namligini kamaytirish uchun 
qo‘shilma sifatida xizmat qiladi. 
G‘ishtli  chaqik  toshlar  g‘ishtlarni  kuydirish  jarayonida  erib,  shakli  o‘zgarib 
qolganlarini  maydalash  orqali  olinadi.  G‘ishtli  chaqiq  toshlarning  uyma  zichligi 
800...900  kg/m
3
  bo‘lib,  ulardan  o‘rtacha  zichligi  1800...2000  kg/m
3
  bo‘lgan 
betonlar olinadi. 
Fasadbop  sopol  buyumlar  ishlab  chiqarishda  turli  hil  plitkalar,  sanitariya-
texnika  buyumlari  chiqindilari  sopol  shixta  tarkibiga  shamot  yoki  cherep  sifatida 
kiritiladi  (shixta  massasini  boyitish  va  tayyor  mahsulot  xossasini  yaxshilash 
uchun). Natijada shixtadan turli hil fasadbop-pardozbop plitalar qoliplanadi (6.14-
rasm). 

---