Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6.3-rasm.  Tog‘-boyitish  kombinati  chiqindilarini  fraksiyalash  orqali  qum 
olish  sxemasi.  1-qum  uzatish  quvuri;  2-suv  klassifikatori;  3-spiralsimon 
klassifikator;  4-markazdan  qochma  klassifikator;  5-  lentasimon  konveyer; 
7, 8-mos holda 0,63...5 va 0,16...0,63 mm li fraksi- 
yalar; 9-ekskovator; 10-temiryo‘l vagonlari; 11-bo‘tqa saqlagich xovuz; 12-
avtosamosval. 
 
Qum  tarkibidagi  kremnozem  miqdori  55  %  gacha,  temirli  birikmalar  esa  15 
%  dan  ko‘p  bo‘lmasligi  kerak.  Kvars-temirli  qumlarni  beton  uchun  mayda 
to‘ldiruvchi  sifatida  ishlatilganda  qumli  betonlarning  o‘rtacha  zichligi  100...250 
kg/m
3
 ga, oddiy betonlarniki esa 50...100 kg/m
3
 gacha ortadi. 
Temirli  minerallar  me’yoriy  sharoitda  to‘ldiruvchi  sirtining  adgeziyalanish 
xossasini  yaxshilaydi.  Shu  sababli  kvars-temirli  qumlarni  tabiiy  sharoitda 
qotadigan betonlar uchun ishlatish samarali hisoblanadi. 
Konlarni  boyitishda  hosil  bo‘ladigan  mayda  to‘ldiruvchilar  qurilish 
qorishmalari  uchun  qo‘llaniladigan  kvars  qumini  to‘liq  almashtirishi  mumkin. 
Maxsus  tarkibli  bunday  qorishmalarning  yuqori  zichligi  ularni  rentgen  nurlaridan 
himoyalovchi  suvoqlarda  qo‘llash  imkonini  beradi.  Bunday  qumlar  asosidagi 
qorishmalarning o‘rtacha zichligi oddiy kvars qumli qorishmalarnikidan 22...25 % 
yuqoridir.